Giáo Xứ Chính Toà Đà Lạt Mừng Lễ Bổn Mạng Và Bế Mạc Năm Thánh Giáo Xứ

 

Lễ thánh Nicolas, ngày 06.12 – bổn mạng giáo xứ Chính toà Đà Lạt năm nay rơi vào Chúa Nhật thứ II Mùa vọng. Đó là một ngày thật đặc biệt đối với giáo xứ vì lúc 18 giờ, Đức cha Đaminh Nguyễn Văn Mạnh, giám mục giáo phận sẽ cử hành Thánh lễ Tạ ơn bế mạc năm thánh mừng kỷ niệm 100 năm hình thành và phát triển của Họ đạo miền cao nguyên này.

Hơn trăm năm trước, khi vùng đất lạnh nơi đây mới được khai phá để xây dựng thành nơi nghỉ dưỡng cho người Pháp làm  việc tại Đông dương. Thỉnh thoảng, một số linh mục thuộc Hội thừa sai Paris (M.E.P) cũng đến nghỉ dưỡng và cử hành các nghi thức cho những người công giáo đến ở lập nghiệp hoặc cho khách vãng lai. Sớm nhìn thấy nhu cầu phát triển của số giáo dân công giáo nơi vùng đất mới và triển vọng truyền giáo cho người bản địa, năm 1918, Giám quản tông toà địa phận Tây Đàng Trong lúc đó - Đức cha Lucien Morsard đã nhiều lần kinh lý và giao cho cha Nicolas Couvreur – quản lý Hội thừa sai Paris tại Viễn Đông thiết lập tại đây một dưỡng viện cho các cha Thừa sai khắp vùng Đông Dương. Theo lệnh bề trên, ngài đã chọn khu đất đối diện với Bưu điện để xây dựng một ngôi nhà ở gọi là Dưỡng viện Giáo sỹ (Sanatorium-Presbytère) và liền khối với dưỡng viện là một ngôi nhà nguyện. Ngày 10.5.1920, cha Fredéric Sidot, một linh mục 66 tuổi, thuộc Hội Thừa sai Paris được cử đến ở tại dưỡng viện để nhận phụ trách công việc mục vụ. Ngày đó được đánh dấu là ngày khai sinh ra Họ đạo mới mẻ chỉ có khoảng 200 tín hữu này.

Vài tháng sau, ngày 11.9.1920, một cha Thừa sai trẻ, đó là cha Celéste Nicolas, năm ấy mới tròn 40 tuổi, cũng đến đây để nghỉ dưỡng vì cơ địa của ngài không chịu được khí hậu nhiệt đới tại các miền khác của xứ An nam. Có lẽ đấy là chính một sự an bài đặc biệt để lưu ngài ở lại lâu dài và làm nên nhiều việc vĩ đại cho Họ đạo. Ít lâu sau, ngày 11.07.1921, cha Fredéric Sidot chuyển đi sứ vụ tại Cap Saint Jacques (Vũng Tàu) và cha Celéste Nicolas được cử thay thế làm cha sở Họ đạo Đà Lạt trong suốt 25 năm, từ năm 1921 đến cuối năm 1946. Trong thời gian dài ấy, cha Nicolas đã vận động để xây dựng nên hai ngôi nhà thờ thật sự, một hướng ra đường Nhà Chung, tại khu đất nay là khuôn viên Trường THCS Quang Trung (xây dựng 1922 – 1923) và một là ngôi nhà thờ Chính toà hiện nay (xây dựng 1931 – 1942). Cùng với việc xây dựng các ngôi giáo đường để phục vụ cho số giáo dân tăng nhanh, cha còn xây dựng cộng đoàn giáo xứ lớn mạnh theo đà phát triển của đô thị Dalat.

Từ khi thành lập, các đấng chủ chăn đã hết sức tôn kính đặt Họ đạo Dalạt dưới sự bảo trợ của thánh Nicolas thành Bari. Người đời nay còn thấy bức ảnh nội thất của ngôi nhà thờ thứ hai (xây dựng năm 1922 – 1923), tượng thánh Nicolas được đặt trang trọng giữa chính điện cung thánh (tượng này cũng được cung kính đưa trở lại cung thánh trong thánh lễ Bế mạc Năm thánh hôm nay). Khi khánh thành giai đoạn 1 của ngôi nhà thờ thứ ba (xây dựng 1931, khánh thành năm 1932), cha Nicolas lại cho đặt một tượng thánh Nicolas rất uy nghi bằng đá cẩm thạch, kích thước lớn hơn bức tượng trước, cũng được đặt ở chính điện cung thánh (tượng này hiện nay được đặt bên trên cửa chính phía cuối nhà thờ, hướng lên cung thánh). Ngoài ra, trong số 38 tấm kính ảnh màu của nhà thờ thì đã đến hai tấm là hình ảnh về thánh Nicolas, một tấm phía sau cung thánh - ảnh thánh giám mục Nicolas và một tấm phía trên cửa phòng âm thanh - tả cảnh cha Nicolas và cha Decoopman (cha quản lý Hội Thừa sai Paris, bạn thân thiết của cha Nicolas) quỳ dâng ngôi nhà thờ này cho thánh nhân.

Từ hạt giống nhỏ nhoi ở một dưỡng viện khiêm tốn tại vùng đất hoang sơ đầu thế kỷ XX, cánh đồng truyền giáo đã dần lan toả và mở rộng thành nhiều họ đạo. Thoạt tiên là Họ đạo Dilinh với cha Jean Cassagnes (1927), sau là các họ đạo Cầu đất, Công Hinh (1941) …và dần dần mở thêm điểm truyền giáo mới. Từ đây, các linh mục người Việt từ các giáo phận Sài gòn, Mỹ tho cũng được sai đến phục vụ những họ đạo mới ở miền cao nguyên để phụ tá cho các cha sở. 

Ngày 24/11/1960, Tòa Thánh ra sắc chỉ Venerabilium nostrorum thiết lập Hàng giáo phẩm Việt Nam và Giáo phận Đà Lạt được thành lập. Giáo phận mới được trao cho Đức cha Simon Hòa Nguyễn Văn Hiền, nguyên Giám quản Tông tòa Sài Gòn (1955-1960) làm giám mục tiên khởi. Lúc đó, giáo phận có 81 linh mục Triều và Dòng, coi sóc 77.324 giáo dân trên tổng số dân là 254.669 người, trong đó có 1.547 giáo dân người Thượng trên tổng số gần 100.000 người dân tộc thiểu số. Đà Lạt được chọn là nơi để đặt Tòa Giám Mục. Nhà thờ Nicolas Đà Lạt được chọn là Nhà thờ Chính Tòa với tước hiệu thánh Nicolas thành Bari và Họ đạo Đà Lạt trở thành Giáo xứ Chính toà.

Mừng 100 thành lập và phát triển 1920 - 2020, Giáo xứ Chính toà được Toà thánh ân ban cho Năm Thánh Giáo xứ, khai mạc từ ngày 01.01.2020 – Lễ Đức Mẹ là mẹ Thiên Chúa – lễ tước hiệu thứ hai của nhà thờ Chính toà và kết thúc vào lễ thánh Nicolas 06.12.2020 – Lễ bổn mạng của giáo xứ. Mỗi tháng trong Năm thánh đều được Đấng Bản quyền ấn định một ngày lễ để Cộng đoàn Dân Chúa lãnh nhận Ơn Toàn xá Năm thánh khi tham dự với đủ điều kiện như luật định. Ơn Toàn xá cũng được áp dụng đối với tín hữu hành hương đến nhà thờ Chính toà trong thời gian khai mở Năm thánh.

Trong tâm tình tạ ơn và thống hối trước hồng ân của Thiên Chúa đã ban cho giáo xứ qua lời cầu bàu của thánh bổn mạng Nicolas, giáo xứ Chính toà tri ân các bậc chủ chăn đáng kính từ thời khai mở họ đạo cho đến nay đã tận tụy vì đoàn chiên. Đó là các vị giám quản Tông toà giáo phận Tây Đàng Trong (sau là giáo phận Sài gòn) là đức cha Lucien Mossard (1898-1920), đức cha Victor Quinton (1920 – 1924), đức cha Isidore Dumontier (1925 – 1940), đức cha Jean Cassagnes (1941 – 1955), đức cha Simon - Hoà Nguyễn Văn Hiền (1955 – 1960); các đức giám mục giáo phận là đức cha Simon - Hoà Nguyễn Văn Hiền (1960 – 1973) – giám mục tiên khởi, đức cha Bartholomêo Nguyễn Sơn Lâm (1975 – 1994), đức cha Phêrô Nguyễn Văn Nhơn (1994 – 2010), đức cha Antôn Vũ Huy Chương (2011 – 2019) và đức cha Đaminh Nguyễn Văn Mạnh – giám mục đương nhiệm.

Giáo xứ cũng luôn ghi tạc và tri ân 10 đời cha sở của họ đạo và giáo xứ là các cha Fredéric Sidot – cha sở tiên khởi (1920 – 1921), cha Celéste Nicolas (1921 – 1946), cha Jean Perrin (1947 – 1948), cha Fernand Parrel (1948 – 1961), cha Giuse Phùng Thanh Quang (1961 – 1962), cha Giuse Nguyễn Ngà (1962 – 1975), cha Phêrô Nguyễn Văn Nhơn (1975 – 1991), cha Giuse Võ Đức Minh (1991 – 2005), cha Phaolô Lê Đức Huân (2005 – 2017) và cha sở đương nhiệm Phaolô Phạm Công Phương (từ 2017) cùng với khoảng 60 cha phó và cha phụ tá đã cộng tác đắc lực với các cha sở qua các thời kỳ. Các ngài đã hết lòng phục vụ công đoàn Dân Chúa và xây dựng giáo xứ.

Giáo xứ cũng đồng thời nhớ ơn các bậc tiền nhân – và ân nhân của giáo xứ, nhiều và không thể kể hết được danh tánh của từng người.  Chỉ có thể gợi nhớ những gương mặt tiêu biểu là ông bà Martino Phan Trường Sanh (qua đời năm 1924) – Lucia Huỳnh Thị Tứ (ông bà trùm Sanh) là hai ông bà trùm tiên khởi của họ đạo (1919 – 1926). Ông bà Tadeo Nguyễn Văn Sang – M. Madalena Phan Thị Vàng (ông bà Trùm Sang - song thân của Đức hồng y Phêrô Nguyễn Văn Nhơn) làm trùm xứ đạo từ 1926 - 1968. Năm 1968, ông biện Định thay thế ông Trùm Sang làm trùm xứ đến năm 1972. Ông Antôn Nguyễn Văn Trị (ông giáo Trị) được bầu làm Chủ tịch Hội đồng giáo xứ từ năm 1972 – 1975. Từ năm 1975 đến 1992, ông Đaminh Nguyễn Văn Tiềm (ông biện Tiềm) giữ vai trò ông trùm của xứ đạo. Ông Giuse Đỗ Văn Kỳ (ông cố Kỳ) làm trưởng ban đại diện gia trưởng từ năm 1992 đến năm 2010, ông Giuse Bùi Văn Tường (thầy Tường) nối tiếp làm Trưởng ban đại diện gia trưởng đến năm 2013. Ông Antôn Nguyễn Văn Nhân được đại hội giáo xứ bầu làm Chủ tịch Hội đồng giáo xứ nhiệm kỳ 2013 – 2017. Trong 100 năm, các thế hệ tiền nhân của giáo xứ đã nối tiếp nhau tham gia vào Ban chức việc, vượt  qua những bất trắc khó khăn của thế sự, âm thầm hy sinh, nhiệt tình cộng tác với các cha xứ, làm cầu nối gắn kết các cha xứ với mọi thành phần giáo dân, tham gia vào các phụng vụ và nghi lễ của nhà thờ cũng như phục vụ các sinh hoạt đạo đức tại gia ở các xóm đạo.

Thánh lễ long trọng vào lúc chiều muộn do Đức cha Đaminh Nguyễn Văn Mạnh, Giám mục giáo phận chủ sự. Hiệp dâng thánh lễ có cha quản xứ, các cha phó xứ đương nhiệm và một số cha cựu phó xứ. Đông đảo thành phần Dân Chúa của Giáo xứ đã đến hiệp thông với thánh lễ. Trong đoàn rước danh dự có những cụ ông cụ bà cựu chức việc cao niên, có cụ đã trên 90 tuổi đời, từng phục vụ giáo xứ từ khi còn tráng niên. Cùng với các cụ có các hậu bối là thành viên của Hội đồng giáo xứ đương nhiệm và tiền nhiệm, quý gia trưởng và hiền mẫu, quý tu sĩ nam nữ, giới trẻ và thiếu nhi, thiếu niên của giáo xứ. Có thể thấy, nhờ ơn Chúa, các thế hệ con cái của giáo xứ như thể những lớp sóng nối tiếp, đan quyện với nhau để gìn giữ và cùng thúc đẩy cho sự phát triển của giáo xứ.

Qua bài giảng lễ, Đức cha Đaminh mời gọi mọi thành phần Dân Chúa của giáo xứ hãy tiếp tục sống tinh thần của Năm Thánh vì “…100 năm hình thành và phát triển – tất cả là bời tình yêu và ân sủng của Chúa và bởi Chúa, chúng ta  hy vọng mọi sự của giáo xứ sẽ tồn tại với thời gian và phục vụ cho hạnh phúc và sự sống của bao người như giáo xứ đang làm ...”. Đức cha cũng nhắc nhở cộng đoàn “Mẹ Hội Thánh muốn nói với chúng ta trong ngày lễ bế mạc Năm Thánh 100 năm giáo xứ Chính tòa hôm nay rằng, dù Giáo xứ có thể nào, hãy yêu mến và trung thành. Trung thành với Mẹ Giáo hội, Mẹ Giáo phận và Mẹ Giáo Xứ vì Mẹ Giáo hội đã sinh chúng ta trong đức tin, đã dạy chúng ta ngôn ngữ đức tin, đã chăm sóc đức tin cho chúng ta qua những vị mục tử mà Giáo hội sai đến …”.

Trước khi kết thúc thánh lễ, ông Chủ tịch Hội đồng giáo xứ đương nhiệm đã có lời tóm lược quá trình hình thành và phát triển của giáo xứ, đề cao công đức của các vị chủ chăn và gương hoạt động tông đồ của các bậc tiền nhân trong giáo xứ qua nhiều thế hệ. Giáo xứ cũng xin Đức giám mục Giáo phận trao bằng tri ân cho ông Chủ tịch Hội đồng giáo xứ tiền nhiệm, cũng là Chủ tịch Hội đồng cấp giáo hạt và giáo phận nhiệm kỳ 2013 – 2017 – ông Antôn Nguyễn Văn Nhân, đã được Chúa gọi về ngày 04.01.2018 sau khi mãn nhiệm không lâu. Đó cũng là cử chỉ nói lên lòng biết ơn của giáo xứ đối với các bậc tiền nhân đã đóng góp nhiều công sức và tâm huyết để xây dựng giáo xứ không ngừng phát triển cả về vật chất và cả lòng đạo đức.

 Sau thánh lễ, có khoảng 500 giáo dân cùng dự tiệc mừng với các vị chủ chăn tại hội trường nhà mục vụ của giáo xứ trong tình thân ái.

 Ước mong Năm Thánh 100 năm Giáo xứ chính tòa Đà Lạt tiếp tục làm cho mỗi người, mỗi giới và làm cho giáo xứ trở nên “Một cộng đoàn đức tin, một cộng đoàn phụng tự, một cộng đoàn bác ái để trở thành một cộng đoàn truyền giáo”. Xin những ơn ích thiêng liêng Năm thánh luôn tác động đến với từng người trong giáo xứ như lời căn dặn của Đức cha Đaminh ở cuối bài giảng “ …Kỷ niệm 100 năm Giáo xứ Chính tòa sẽ qua đi nhưng tinh thần hoán cải và canh tân lòng Tin Cậy Mến đối với Chúa và đối với Giáo hội phải tiếp tục”.

Ngày Chúa nhật thứ II Mùa Vọng năm 2020

Ban Truyền thông Giáo xứ Chính tòa Đà Lạt

Hình ảnh: Tiến Huân, Đinh Quang;

Bài viết: Tuấn Minh