Kitô hữu Nigeria nạn nhân của lực
lượng hồi cuồng tín Boko Haram
Radiovaticana 03/01/2012 16.48.37 – Phỏng vấn Đức Tổng Giám Mục
Augustin Kasujja, Sứ Thần Tòa Thánh tại Nigeria, và ông Stanley Ukeni,
chuyên viên phân tích tình hình chính trị, về các vụ khủng bố tấn công các nhà
thờ kitô tại Nigeria, trong dịp lễ Giáng Sinh 2011.
Trong ngày lễ Giáng Sinh 2011 lực lượng hồi giáo cuồng tín Boko
Haram đã tấn công một số các nhà thờ kitô trong các tỉnh Abuja, Jos, Gadaka và
Damaturi bên Nigeria, khiến cho 200 tín hữu bị chết và hàng trăm người khác bị
thương. Tất cả các thành phố nói trên đều ở miền bắc
Lực lượng Boko Haram được Imam Mohammed Yusuf thành lập cách đây
hơn 10 năm và quy tụ nhiều giáo phái hồi nhỏ, được định nghĩa là “các người
Taleban Nigeria”. Lãnh tụ Yusuf đã qua đời trong tù cách đây 2 năm.
Trong tiếng Hausa “Boko Haram” có nghĩa là “giáo dục tây phương bị
cấm”, để nói rằng chỉ có nền giáo dục hồi dựa trên kinh Coran là có giá trị và
được phép. Từ hơn mười năm qua lực lượng hồi cuồng tín này đã khiến cho hơn
3.000 người bị chết, đa số là tín hữu kitô.
Hồi cuối thập niên 1990 và đầu năm 2000 các nhóm hồi cuồng tín này
đã bị chính quyền Nigeria đánh dẹp tại miền bắc. Từ đó đến nay, họ rút lui về
Tổng thống Goodluck Jonathan, là tín hữu công giáo, đã gặp gỡ các
lãnh tụ hồi giáo, trong đó có Sultan Sokoro, lãnh tụ tối cao của Hồi giáo tại
Nigeria. Bình luận về các vụ khủng bố ngày lễ Giáng Sinh vừa qua, tổng thống
nói: “Các hành động chống lại thường dân không phương thế tự vệ này là một tấn
kích chống lại sự tự do và nền an ninh quốc gia của chúng ta, và là điều không
thể biện minh được”. Tổng thống cho biết sẽ triệu tập một cuộc họp thượng đỉnh
về an ninh vào dầu tháng giêng năm 2012.
Ông Muhamadu Buhari, nguyên lãnh tụ quân đội đã thất cử trong cuộc
đầu hiếu hồi tháng 4 năm 2011, đã chỉ trích chính quyền là chậm chạp và thờ ơ
không muốn giải quyết vấn đề. Theo ông đây là sự thất bại rõ ràng của giới lãnh
đạo chính trị
Đức Cha John Olorunfemi Onayekan, Tổng Giám Mục Abuja, thì tuyên
bố: “Đa số các tín hữu kitô và hồi giáo muốn sống trong hòa bình với nhau.
Chúng tôi đã nỗ lực rất nhiều để khích lệ và thăng tiến một cuộc sống hòa hợp
và tôn trọng lẫn nhau với cộng đoàn hồi giáo. Chúng tôi phải tiếp tục hy vọng,
mặc dù đã xảy ra các biến cố đáng buồn như trên, nhưng tiếp tục con đường đối
thoại và hòa giải là điều đáng công”. Đức Cha cũng cho biết có nhiều người trẻ
rất giận dữ trước các vụ khủng bố như thế này. Và ngài đã nói với chính quyền
rằng, kiểu duy nhất giúp trấn an người trẻ đó là phải nhận diện và loại trừ các
nhóm hồi cuồng tín này khỏi
Liên bang cộng hòa
Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn một số nhận định
của Đức Tổng Giám Mục Augustin Kasujja, Sứ Thần Tòa Thánh tại Nigeria, và ông
Stanley Ukeni, chuyên viên phân tích tình hình chính trị, về các vụ khủng bố
tấn công các nhà thờ kitô nói trên.
Hỏi: Thưa Đức Tổng Giám Mục Kasujja, Đức Tổng Giám Mục nghĩ gì về
các vụ tấn công các nhà thờ kitô tại
Đáp: Cuộc tấn công các nhà thờ kitô trong ngày lễ Giáng Sinh Chúa Nhật
25-12 năm vừa qua xem ra cho thấy “một chứng ung thư” cần phải được nhổ tận gốc
rễ ngay lập tức, không phải chỉ bởi các kitô hữu và các chính trị gia mà thôi,
mà bởi toàn dân
Hỏi: Thưa Đức Sứ Thần Tòa Thánh, hiện nay tình hình
Đáp: Sau vụ tấn công nhà thờ công giáo thánh Terexa và các nhà thờ
khác, người dân đã rất bị kích động và giận dữ nữa. Tôi đã đến thăm nhà thờ
kính thánh nữ Terexa hôm sau đó, sau khi đã viếng thăm các người bị thương tại
nhà thương
Hỏi: Một kiểu đọc hiểu hời hợt điều đã xảy ra tại
Đáp: Nhiều quan sát viên khác nhau nói rằng đàng sau các vụ tấn công
như thế cũng có các lý do chính trị. Nhưng đây là điều cần phải kiểm thực... Cách
đây một tháng, khi người ta bắt được một phát ngôn viên của lực lượng Boko
Haram, xem ra người này đã tiết lộ cho biết lực lượng có vài tiếp xúc với các
giới chức chính trị
Hỏi: Như thế có nghĩa là lực lượng Boko Haram có các tiếp xúc với
giới chức chính trị tại
Đáp: Dựa trên những gì phát ngôn viên thành viên của lực lượng Boko
Haram bị bắt cách đây một tháng cho biết, thì xem ra đó là điều có thật. Ông
này đã bị kết án tù 3 năm.
Hỏi: Vậy đâu là các lợi lộc mà giới chức chính trị có được khi
dưỡng nuôi các bạo lực này trong nước?
Đáp: Xem ra thì từ khi có các cuộc bầu cử chính trị hồi tháng 4 năm
2011, nhóm Boko Haram đã được củng cố thế lực nhiều hơn. Ngay sau các cuộc bầu
cử, các vụ bạo lực đã gia tăng, nhất là tại miền bắc
Hỏi: Thưa Đức Sứ Thần Tòa Thánh, vùng Phi châu nam sa mạc Sahara có
nguy cơ ngày càng nằm dưới ảnh hưởng của tổ chức Al Qaeda và phong trào Hồi
giáo cuồng tín hay không?
Đáp: Boko Haram là một nhóm hồi cuồng tín được thành lập năm 2002 và
đang lớn mạnh. Các phương tiện họ có hồi đó bây giờ đã trở thành tinh vi hơn.
Và điều này có nghĩa là có ai đó để cho các phương tiện ấy vào được trong nước.
Nhưng nếu có ý chí, thì cũng có thể ngăn chặn được nhóm này.
** Sau đây là một số nhận định của ông Stanley Ukeni, người bất
đồng ý kiến với chính quyền Nigeria, hiện sống lưu vong và là chuyên viên phân
tích tình hình chính trị Nigeria.
Hỏi: Thưa ông Ukeni, có cái gì đàng sau chương trình bạo lực của tổ
chức Boko Haram này hay không?
Đáp: Đàng sau các vụ bạo lực khủng bố đó có tham vọng quyền bính chính
trị của các giới chức miền bắc đã mất tổng thống của họ là ông Umaru Yar' Ardua
và đã thua trong các cuộc bầu cử hồi tháng 4 năm 2011. Chính vì thế nên họ sẵn
sàng đánh phạt tổng thống Goodluck Jonathan để tái chiếm việc kiểm soát chính
quyền.
Hỏi: Vậy thì làm sao giải thích được yêu sách tôn giáo của lực
lượng khủng bố này?
Đáp: Tổ chức Boko Haram chỉ là một trong các dụng cụ được các giới chức
chính trị sử dụng để tấn công chính quyền hiện nay tại
Hỏi: Các vụ đặt bom các nhà thờ kitô trong ngày lễ Giáng Sinh vừa
qua đã được chuẩn bị từ lâu trước đó, hay chỉ là phản ứng chống lại các biện
pháp an ninh của chính quyền, thưa ông?
Đáp: Mặc dù có các hoạt động bảo vệ an ninh của chính quyền, họ đã giết
hại rất nhiều thường dân. Các vụ khủng bố đã được chuẩn bị từ rất lâu trước đó.
Các thủ lãnh của phong trào Boko Haram cũng đã báo trước cho dân chúng biết ý
định của họ.
Hỏi: Thế thì tại sao họ lại tấn công các nhà thờ kitô, mà không
phải là các đồn bốt cảnh sát, như họ đã làm trong qúa khứ?
Đáp: Họ muốn đánh trúng tim của các kitô hữu chiếm đa số tại miền nam
Hỏi: Vậy phải tìm những kẻ có trách nhiệm đối với các vụ bạo lực
này tại
Đáp: Một vài người có trách nhiệm đối với các vụ bạo lực này đang giữ
những chức vụ quan trọng trong chính quyền và cơ quan mật vụ
Hỏi: Thưa ông, cuộc xung đột này chỉ liên quan tới nước
Đáp: Chắc chắn là nó không chỉ liên quan tới nước
Hỏi: Thưa ông, vậy cuộc đối thoại với phe đối lập có thể giúp giải
quyết cuộc khủng hoảng trong một cách thế nào đó hay không?
Đáp: Những kẻ sẵn sàng sát hại biết bao người vô tội như thế, thì họ
không muốn đối thoại. Đàng khác, việc trả đũa cứng rắn của chính quyền
(RG 28-12-2011; Avvenire 27-12-2011)
Linh Tiến Khải