Vì virus corona không biết đến rào cản, biên giới hay sự
khác biệt về văn hóa và chính trị, Đức Thánh Cha mời gọi các tín hữu chữa cũng
không dựng nên rào cản, biên giới hay sự phân biệt cho tình yêu khi hành động
vì công ích để giải quyết những vấn đề trầm trọng do đại dịch gây ra.
Hồng Thủy –
Vatican News 09
tháng chín 2020
Buổi
tiếp kiến chung của Đức Thánh Cha Phanxicô vào sáng thứ Tư ngày 9 tháng 9 là
buổi tiếp kiến thứ hai có sự tham dự của giáo dân kể từ khi đại dịch Covid-19
bùng nổ tại Ý, và được tổ chức tại sân Damaso của Vatican.
Trong
bài giáo lý, Đức Thánh Cha nói về đề tài “Tình yêu và công ích”. Ngài nhắc rằng
học thuyết xã hội của Giáo hội dạy rằng công ích phải là mục tiêu của mọi nỗ
lực cá nhân và tập thể để chữa lành thế giới bị thương tích. Sự dấn thân của
các Ki-tô hữu chúng ta trong khía cạnh này được truyền cảm hứng bởi tình yêu vô
điều kiện của Thiên Chúa; tình yêu này kêu gọi chúng ta không đặt giới hạn cho
tình yêu của chúng ta đối với người khác và cho mối quan tâm của chúng ta đối
với phúc lợi của họ.
Chỉ
có thể tốt hơn sau đại dịch nếu cùng tìm công ích
Mở
đầu bài giáo lý, Đức Thánh Cha nhắc rằng cuộc khủng hoảng mà chúng ta đang trải
qua do đại dịch ảnh hưởng đến tất cả mọi người; chúng ta có thể trở nên tốt hơn
sau khi thoát khỏi đại dịch nếu chúng ta cùng nhau tìm kiếm công ích.
Thật không may, chúng ta đang đang chứng kiến sự xuất hiện của các lợi ích đảng phái. Ví dụ, có những
người muốn chiếm hữu các giải pháp khả thi, như trong trường hợp các vắc xin và
rồi bán cho người khác. Một số lợi dụng tình hình để gây chia rẽ: để tìm kiếm
lợi thế kinh tế hoặc chính trị, làm phát sinh hoặc gia tăng xung đột. Những
người khác đơn giản là không quan tâm đến đau khổ của người khác, họ đi ngang
qua và đi con đường của họ (x. Lc 10,30-32). Họ là các đệ tử của quan Ponzio
Philato, rửa tay phủi trách nhiệm của mình.
Cách
đáp trả của Ki-tô giáo với đại dịch là tình yêu không giới hạn
Đức
Thánh Cha nhấn mạnh: Câu trả lời của Kitô giáo đối với đại dịch và những khủng
hoảng kinh tế xã hội, hậu quả của đại dịch, được dựa trên tình yêu, trên hết là
tình yêu của Thiên Chúa, Đấng luôn đi trước chúng ta (x. 1Ga 4,19). Người yêu
thương chúng ta trước, Người luôn đi bước trước trong tình yêu và trong các
giải pháp. Người yêu chúng ta cách vô điều kiện, và khi chúng ta đón nhận tình
yêu này của Thiên Chúa, thì chúng ta cũng có thể đáp lại theo cách tương tự.
Tôi không chỉ yêu những người yêu tôi như gia đình, bạn bè, nhóm của tôi, mà cả
những người không yêu tôi, những người không biết tôi, hoặc những người ngoại
quốc, và cả những người làm cho tôi đau khổ hoặc những người tôi xem là kẻ thù
(x. Mt 5,44). Đây là sự khôn ngoan Ki-tô giáo, đây là thái độ của Chúa Giê-su.
Và điểm cao nhất của sự thánh thiện là yêu kẻ thù và điều này không dễ dàng.
Tất nhiên, yêu thương tất cả mọi người, kể cả kẻ thù, thì rất khó - tôi phải
nói rằng đó là một nghệ thuật! Nhưng đó là một nghệ thuật mà người ta có thể
học hỏi và cải thiện. Tình yêu đích thực, điều giúp chúng ta trở nên phong phú
và tự do, luôn luôn mở rộng và bao gồm. Tình yêu này hàn gắn, chữa lành và tạo
nên điều tốt. Rất nhiều lần, một sự nhẹ nhàng thì tạo nên điều tốt hơn là các
cuộc tranh luận; một sự dịu dàng tha thứ chứ không phải là những tranh luận để
tự vệ. Tình yêu bao gồm thì chữa lành.
Tình
yêu bao gồm, không giới hạn
Đức
Thánh Cha giải thích: Vì vậy, tình yêu không chỉ giới hạn
trong các mối quan hệ giữa hai hoặc ba người, hoặc giữa bạn bè, hoặc gia đình.
Nó bao gồm các mối quan hệ dân sự và chính trị (x. Giáo lý Giáo hội
Công giáo [CCC], 1907-1912), bao gồm cả mối quan hệ với tự nhiên
(TĐ. Laudato si' [LS], 231). Vì chúng ta là những hữu thể xã
hội và chính trị, một trong những biểu hiện cao nhất của tình yêu chính là biểu
hiện xã hội và chính trị, có tính chất quyết định đối với sự phát triển của con
người và để đối mặt với bất kỳ loại khủng hoảng nào (sđd, 231). Chúng ta biết
rằng tình yêu thương làm cho gia đình và bạn bè trở nên phong phú, trổ sinh kết
quả; nhưng thật tốt khi nhớ rằng nó cũng làm cho các mối quan hệ xã hội, văn
hóa, kinh tế và chính trị trổ sinh kết quả, cho phép chúng ta xây dựng một “nền
văn minh của tình yêu”, như thánh Phaolô VI[1] đã thích gọi và thánh Gioan
Phaolô II cũng nói theo cách thức của ngài. Không có nguồn cảm hứng này, nền
văn hóa ích kỷ, vô cảm, loại bỏ sẽ thắng thế; nghĩa là loại bỏ người tôi không
thích, người tôi không thể yêu thương và người đối với tôi là vô ích cho xã
hội.
Đức
Thánh Cha thuật lại một câu chuyện để minh họa: Hôm nay, khi đi vào, tôi gặp
một đôi vợ chồng. Họ nói với chúng tôi: “Xin cầu nguyện cho chúng con bởi vì
chúng con có một người con khuyết tật”. Tôi hỏi: “Cháu bao nhiêu tuổi?
Ông bà làm gì?” – Chúng con đồng hành và giúp cháu.” Đức Thánh Cha nhận
định: Tất cả cuộc đời của cha mẹ dành cho đứa con khuyết tật đó. Đây là tình
yêu. Và những kẻ thù, đối thủ, các nhà chính trị, ngay cả những người trái
ngược với ý kiến của chúng ta, họ dường như là những người khuyết tật chính
trị, xã hội. Chỉ có Thiên Chúa biết họ đúng như thế hay không. Nhưng chúng ta
phải yêu mến họ, phải đối thoại với họ, phải xây dựng nền văn minh tình thương
này, nền văn minh chính trị, xã hội, của sự hiếp nhất toàn nhân loại. Ngược lại
là các cuộc chiến tranh, chia rẽ, ganh ghét, cả chiến tranh trong gia đình: bởi
vì tình yêu bao gồm là xã hội, là gia đình, là chính trị... tình yêu chiến
thắng tất cả.
Công
ích
Đức
Thánh Cha nói tiếp: Virus corona cho chúng ta thấy rằng thiện ích thực sự cho
mọi người chính là công ích và ngược lại, công ích là điều tốt lành thực sự cho
con người (x. CCC, 1905-1906). Nếu một người chỉ tìm ích riêng của mình thì đó
là người ích kỷ. Ngược lại, con người cao thượng hon, khi trao mở ích lợi của
mình với tất cả, khi chia sẻ nó. Không chỉ là của cá nhân, sức khỏe cũng là một
lợi ích chung. Một xã hội lành mạnh là một xã hội quan tâm đến sức khỏe của mọi
người.
Chữa
trị virus không giới hạn bằng tình yêu không biên giới
Và
Đức Thánh Cha lưu ý: Một thứ virus không biết đến rào cản, biên giới hay sự
khác biệt về văn hóa và chính trị phải được chữa trị bằng một tình yêu không
rào cản, biên giới hay sự phân biệt. Tình yêu thương này có thể tạo ra các cấu
trúc xã hội khuyến khích chúng ta chia sẻ hơn là cạnh tranh, cho phép chúng ta
bao gồm những người dễ bị tổn thương nhất và không loại bỏ họ, và giúp chúng ta
thể hiện điều tốt hơn của bản chất con người của chúng ta chứ không phải điều
tồi tệ hơn. Tình yêu thật sự không biết đến văn hóa loại bỏ. Thật vậy, khi
chúng ta yêu thích và tạo ra sự sáng tạo, tin tưởng và liên đới, thì các sáng
kiến cụ thể vì lợi ích chung sẽ xuất hiện
ở đó[2]. Và điều này đúng cả ở cấp độ cộng đồng nhỏ và lớn, và ở cấp độ quốc
tế. Điều mà chúng ta làm trong gia đình, làm trong khu xóm, trong làng, trong
thành phố lớn và trên mức độ quốc tế và cho chính mình, là chính hạt giống mọc
lên và sinh hoa trái. Nếu bạn bắt đầu trong gia đình, trong khu xóm với sự đố
kỵ ganh ghét, với tranh chấp thì cuối cùng sẽ có chiến tranh. Ngược lại, nếu
bạn bắt đầu với tình yêu thương, bằng chia sẻ tình yêu, tha thứ, thì sẽ có tình
yêu và tha thứ cho tất cả.
Nỗ
lực cho công ích là truyền bá vinh quang của Thiên Chúa
Ngược
lại, nếu các giải pháp cho đại dịch mang dấu ấn của sự ích kỷ, dù là của con
người, công ty hay quốc gia, có lẽ chúng ta có thể thoát khỏi virus corona,
nhưng chắc chắn không thoát khỏi cuộc khủng hoảng xã hội và con người mà virus
đã nêu rõ và nhấn mạnh. Vì vậy, hãy cẩn thận đừng xây trên cát (x. Mt 7,
21-27)! Để xây dựng một xã hội lành mạnh, hòa nhập, công bằng và hòa bình,
chúng ta phải thực hiện nó trên nền đá của công ích.[3] Công ích là đá tảng. Và
đây là công việc của tất cả mọi người, không chỉ một số chuyên gia. Thánh Tôma
Aquinô nói rằng việc thăng tiến công ích là bổn phận công lý của mọi công dân.
Mỗi công dân có trách nhiệm với công ích. Và đối với các Ki-tô hữu thì đó cũng
là một sứ mệnh. Như thánh Inhaxiô thành Loyola dạy, hướng những nỗ lực hàng
ngày của chúng ta đến công ích là một cách để tiếp nhận và truyền bá vinh quang
của Thiên Chúa.
Một
nền chính trị tốt là có thể và cần phải có: đặt con người và công ích ở
trung tâm
Đức
Thánh Cha nhận xét rằng chính trị thường không được tiếng tốt, và chúng ta biết
tại sao. Điều này không muốn nói là tất cả các chính trị gia là xấu xa, tôi
không muốn nói như thế. Tôi chỉ muốn nói rằng thật không may là chính trị
thường không được tiếng tốt. Tại sao? Nhưng chúng ta không được cam chịu với
cái nhìn tiêu cực này, mà hãy phản ứng bằng cách chứng minh bằng những sự việc
rằng một nền chính trị tốt là có thể và cần phải có[4], một nền chính trị đặt
con người và công ích ở trung tâm. Nếu anh chị em đọc lịch sử của nhân loại,
anh chị em sẽ thấy có nhiều chính trị gia thánh thiện, họ đã theo con đường
này. Đó là điều có thể được tùy theo mức độ mà mỗi công dân và đặc biệt, những
có trách vụ xã hội và chính trị, đặt hành động của họ trên căn bản trên các
nguyên tắc đạo đức và linh hoạt nó bằng tình yêu chính trị và xã hội. Các Kitô
hữu, đặc biệt là các giáo dân, được mời gọi làm chứng tốt cho điều này và có
thể làm được điều này nhờ nhân đức bác ái nuôi dưỡng chiều kích xã hội nội tại
của nó.
Mọi
người đóng góp cho công ích
Đức
Thánh Cha kết thúc bài giáo lý với lời mời gọi: Vì thế đây là lúc làm tăng
trưởng tình yêu thương xã hội của chúng ta, bằng sự đóng góp của mọi người, bắt
đầu từ sự nhỏ bé của chúng ta. Công ích đòi hỏi sự tham gia của tất cả mọi
người. Nếu tất cả mọi người đều góp sức của mình vào đó, và nếu không ai bị bỏ
rơi, chúng ta sẽ có thể tái tạo mối quan hệ tốt đẹp ở cấp cộng đồng, quốc gia,
quốc tế và cũng hài hòa với môi trường (x. LS, 236). Vì vậy, trong những cử chỉ
của chúng ta, ngay cả những cử chỉ khiêm tốn nhất, làm cho điều gì đó của hình
ảnh Thiên Chúa mà chúng ta mang trong mình trở nên hiển hiện, bởi vì Thiên Chúa
là Ba Ngôi, Thiên Chúa là Tình Yêu. Đây là định nghĩa đẹp nhất về Thiên Chúa mà
trong Kinh Thánh, thánh Gioan Tông đồ, người được Chúa Giê-su yêu thương rất
nhiều, đã định nghĩa. Với sự giúp đỡ của Chúa, chúng ta có thể chữa
lành thế giới bằng cách cùng nhau làm việc vì công ích,
không chỉ vì ích lợi của tôi nhưng vì ích lợi của tất cả.
[1] Sứ
điệp Ngày Thế giới Hòa bình 01/01/1977: AAS 68 (1976), 709.
[2]
X. thánh GIOAN PHAOLÔ II, TĐ. Những mối quan tâm xã hội, 38.
[3] Sđd, 10.
[4]
X. Sứ điệp Ngày Thế giới Hòa bình 01/01/2019 (08/12/2018).