Trong cuộc phỏng vấn giới thiệu về Bộ Giám mục, Đức Hồng y
Marc Ouellet, Tổng trưởng Bộ Giám mục nói rằng tiêu chí tìm kiếm các ứng viên
giám mục không phải là tìm kiếm sự hoàn hảo, tìm kiếm những "vị
thánh" để trên bệ thờ, mà là những người chắc chắn sở hữu những đức tính
nhân bản và các nhân đức hướng thần. Nhiệm vụ chọn giám mục của Bộ Giám mục là
một nhiệm vụ được thực hiện cách tập thể với tinh thần đức tin, chức không phải
với sự tính toán.
Hồng Thủy – Vatican News 27 tháng tư 2021
Bộ
Giám mục là một trong các cơ quan của Giáo triều Roma, có nhiệm vụ quan trọng
là cộng tác giúp đỡ Đức Thánh Cha trong việc chọn các giám mục kế vị các thánh
Tông đồ. Đức Thánh Cha Phanxicô đã nói: “Bộ Giám mục là để bảo đảm rằng
tên của người được chọn được nói đến trước tiên bởi Thiên Chúa”. Theo Đức Hồng
y Tổng trưởng Bộ Giám mục, điều này có nghĩa là Bộ Giám mục không chọn các ứng
viên theo ý của mình, và để trung thành với sứ vụ cao cả và nhiều đòi hỏi này,
cần cầu nguyện, lắng nghe, phân định, tham vấn, để có thể nhận ra những người
được Chúa chọn để thực thi sứ vụ hướng dẫn đoàn dân Chúa.
Cầu
nguyện, phân định và tham vấn
Đức
Hồng y Marc Ouellet nói: “Nhiệm vụ mà Giáo hội giao phó cho Bộ Giám mục là giúp
Đức Thánh Cha quyết định. Nhiệm vụ của chúng tôi là làm một sự phân định trước.
Liên quan đến “giai đoạn đầu tiên” này, tôi có thể tổng hợp nhiệm vụ quan trọng
này trong ba động từ: cầu nguyện, tham vấn, xác minh. Cầu nguyện: cầu nguyện là
việc đầu tiên và cuối cùng được thực hiện. Đây là một hành động phó thác, từ
ban đầu và cả khi kết thúc, những ý định của chúng tôi cho Chúa Cha. Không phải
ngẫu nhiên mà Nhà nguyện với Mình Thánh Chúa lại nằm ở trung tâm của các văn
phòng của Bộ Giám mục. Mỗi khi bất kỳ ai bước vào hành lang, đều thấy mình đứng
trước Sự Hiện diện mầu nhiệm này, nơi mà mọi hành động đều phải tham chiếu.”
Giải
thích về việc tham vấn, Đức Hồng y Marc Ouellet nói: “giai đoạn chuẩn bị mà
chúng tôi thực hiện đạt đến đỉnh điểm sau khi được thực hiện kỹ càng bằng
phương pháp đồng nghị trong việc tham vấn Dân Chúa, các Sứ thần, các Thành viên
của Hội đồng toàn thể. Những gì đã được chắt lọc từ tất cả những điều này là
kết quả được đưa đến trên bàn làm việc của Đức Giáo hoàng.”
Và
cuối cùng là xác minh. Theo Đức Hồng y, “điều này có nghĩa là chúng tôi cố gắng
đạt được sự chắc chắn nhất có thể rằng người được chỉ định sở hữu những phẩm
chất cần thiết.”
Tiến
trình chọn ứng viên giám mục
Việc
bổ nhiệm giám mục là kết quả sự phân định của Bộ Giám mục, nhưng cũng có sự
tham khảo và tham gia của các Tòa Sứ thần và Giáo hội địa phương. Đức Hồng y
Tổng trưởng Bộ Giám mục giải thích về phương pháp được thực hiện tiến trình này
như sau: “Xác định và đánh giá một ứng viên là kết quả của sự hợp tác giữa một
số người. Mỗi ba năm một lần, các Tổng Giám mục của giáo tỉnh soạn một danh
sách các vị được đề cử. Đây là danh sách các linh mục có thể thích hợp cho chức
vụ giám mục, theo đề cử của các Giám mục của các giáo phận thuộc giáo tỉnh. Sứ
thần Tòa Thánh đánh giá từng ứng viên bằng cách tham vấn với dân Chúa. Quá
trình này được thực hiện với tính bảo mật cao nhất. Những người được hỏi ý kiến
trong quá trình này được yêu cầu giữ bí mật nghiêm ngặt để
đảm bảo tính trung thực của thông tin và trên hết là để bảo vệ danh tiếng của
người được đánh giá."
"Một
khi các ứng viên tốt nhất phù hợp với nhu cầu của thời điểm đã được xác định,
thông tin sẽ được gửi về Tòa Thánh. Sau đó, thông qua Bộ Giám mục, Tòa Thánh
xem xét các ứng viên theo các tiêu chí chung và, với sự giúp đỡ của một Hội
đồng gồm các thành viên được Đức Thánh Cha chỉ định cho mục đích này - hiện bao
gồm 23 thành viên trong số các Hồng y và Giám mục từ khắp nơi trên thế giới.
Hội đồng này thực hiện việc đánh giá cuối cùng điều sẽ được đệ trình Đức Giáo
hoàng để ngài đưa ra quyết định cuối cùng của mình."
Giáo
hội không cần những người muốn leo thang danh vọng
Tiến
trình chọn lựa các giám mục có thể có rủi ro là bị ảnh hưởng bởi những điểm
chung hay điều kiện nhất định nào đó không, và làm thế nào để tránh điều này?
Đức Hồng y Tổng trưởng Bộ Giám mục trả lời: "Như trong tất cả các vấn đề
của con người, những người liên quan có thể bị lay động bởi tham vọng, lòng đố
kỵ, lợi ích cá nhân. Để tránh điều này, cần phải nuôi dưỡng tinh thần không
dính bén trong dân Chúa và trong việc đào tạo các linh mục. Giáo hội không cần
những người muốn “leo lên bậc thang xã hội”, những người tìm kiếm những vị trí
đầu tiên, nhưng cần những người chân thành muốn phục vụ anh chị em và chỉ cho họ
con đường đức tin và sự hoán cải."
Nhân
đức khôn ngoan
Điều
gì quan trọng nhất trong hồ sơ mục vụ của một giám mục: các ơn tự nhiên, các
nhân đức thiêng liêng, hay khả năng điều hành một giáo phận? Đức Hồng y Marc
Ouellet cho biết: “Bộ Giám mục nhận các hồ sơ mục vụ của các ứng viên
chưa hoàn thiện, của những người đang trên đường hoàn thiện. Điều chắc chắn
quan trọng nơi một linh mục được đề xuất cho chức giám mục là các nhân đức
hướng thần và các nhân đức trụ, - khôn ngoan, công bình, can đảm và tiết độ -
được gọi là các nhân đức chính yếu của con người. Trên tất cả, điều quan trọng
nhất đối với chức vụ giám mục là đức khôn ngoan. Điều này không nên được hiểu
là sự thận trọng hay rụt rè, mà là sự cân bằng giữa hành động và suy nghĩ trong
khi thực hiện một trách nhiệm đòi hỏi nhiều dấn thân và can đảm."
Tầm
nhìn của vị Mục tử đứng đầu
Theo
Đức Hồng y Marc Ouellet, tính cách và sự nhạy cảm của mỗi Giáo hoàng cũng có
ảnh hưởng đến các tiêu chuẩn được sử dụng để lựa chọn các giám mục. Vì “mỗi
Giáo hoàng đã nhận được một “tầm nhìn” cụ thể từ Chúa Thánh Thần về các vấn đề
và ưu tiên của Giáo hội mà Giáo hội cần phải có. Bất cứ ai cộng tác với ngài
đều được mời gọi đi vào viễn tượng của Vị Mục Tử đứng đầu với
tinh thần đức tin, chứ không phải với sự tính toán.
Các
giám mục cần thuật lại với đoàn chiên những kinh nghiệm trong các chuyến Ad
limina
Được
hỏi về các cuộc viếng thăm Ad limina của các giám mục trên khắp trên thế giới
mỗi 5 năm một lần, là thời điểm quan trọng để trao đổi giữa các Giáo hội địa
phương, Đức Giáo hoàng và Giáo triều Rôma, cần làm gì để những chuyến viếng
thăm này trở thành cơ hội để nâng cao nhận thức và phong phú cho cộng đồng giáo
dân và giáo xứ, Đức Hồng y Tổng trưởng Bộ Giám mục trả lời: “Các cuộc viếng
thăm ad limina là một khoảnh khắc hiệp hành cụ thể mà các giám mục trên khắp
thế giới trải nghiệm với Đức Giáo hoàng và các Bộ của giáo triều Roma hỗ trợ
ngài trong sứ vụ của ngài."
"Các
‘bản báo cáo’ mà Hội đồng Giám mục mang đến từ các lãnh thổ của họ tạo ra một
bức tranh khảm hấp dẫn mà qua đó người ta có thể nhìn thấy cách Thiên Chúa đang
hoạt động ở mọi nơi trên thế giới. Trước chuyến viếng thăm, mỗi giám mục lẽ ra
phải lắng nghe người dân của mình. Khi trở về giáo phận của mình sau những cuộc
gặp gỡ mà đỉnh điểm là việc cử hành Thánh lễ với Đức Thánh Cha trên Mộ Thánh
Phêrô, mỗi giám mục nên kể lại kinh nghiệm này để mọi người được thông báo về
những gì đã nhận được."
Ủy
ban Tòa Thánh về Châu Mỹ Latin
Đức
Hồng y Marc Ouellet cũng là Chủ tịch của Ủy ban Tòa Thánh về Châu Mỹ Latinh, do
Đức Piô XII thành lập năm 1958, và trực thuộc Bộ Giám mục. Đức Hồng y giải
thích về Ủy ban này và vai trò của nó trong bối cảnh triều đại của vị Giáo
hoàng đầu tiên trong lịch sử đến từ Châu Mỹ Latinh. Ngài nói: “Về phương diện
lịch sử, Ủy ban Tòa Thánh về Châu Mỹ Latinh (C.A.L.) được thành lập như một cơ
quan nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc gửi các nhà truyền giáo từ Châu Âu
đến Nam Mỹ. Qua thời gian, hình thái của nó đã thay đổi khi bộ mặt của Giáo hội
đã thay đổi. Hiện tại, các nhà truyền giáo đang đi theo hướng ngược lại. Vì
vậy, các linh mục từ lục địa Mỹ Latinh đang đi ngược lại con đường của những
nhà truyền giáo đầu tiên để mang Tin mừng đến nhiều nước Châu Âu."
"Ngày
nay, Ủy ban Tòa Thánh về Châu Mỹ Latinh là một thực thể năng động nuôi dưỡng nhận
thức của Lục địa về giáo triều Roma và ngược lại. Trên hết, nó cung cấp sự sẵn
sàng của nó về nhu cầu của những vùng đất đó, theo dõi chúng trực tiếp và thúc
đẩy những can thiệp trực tiếp ở quy mô nhỏ. Trong vài năm qua, Ủy ban đã tập
trung chủ yếu vào đối thoại và thúc đẩy suy tư về các ưu tiên liên quan đến
tương lai của Lục địa Công giáo này dưới sự chỉ đạo của Đức Giáo hoàng
Phanxicô."
"Một
hội đồng gồm 20 thành viên hợp tác với Ủy ban Tòa Thánh về Châu Mỹ Latinh. Họ
tham gia vào các Đại hội Toàn thể của Ủy ban để suy tư và đưa ra các định hướng
cho tương lai của lãnh thổ này. Tôi muốn nhắc lại Đại hội toàn thể năm 2018
theo một cách cụ thể. Chủ đề của nó là: Người phụ nữ: một trụ cột trong việc
xây dựng Giáo hội và xã hội ở Châu Mỹ Latinh. Đó là một khoảnh khắc thực sự đẹp
đẽ, một khoảnh khắc được Chúa Thánh Thần đồng hành."