Đức
Thánh Cha Chủ Sự Thánh Lễ Theo Nghi Thức Đông Phương Tại Slovakia
RVA 14/09/2021
- G. Trần Đức Anh, O.P.
Thứ Ba
14/9/2021 là ngày áp chót trong cuộc tông du thứ 34 của Đức Thánh cha Phanxicô
và cũng là một ngày làm việc khẩn trương của Đức Thánh cha tại Slovakia, với 3
hoạt động tại miền đông nước này. Trước tiên là thánh lễ theo nghi thức Đông
phương vào ban sáng, tiếp đến vào ban chiều ngài gặp gỡ cộng đoàn những người
du mục Rom, và sau cùng là cuộc gặp gỡ giới trẻ, trước khi trở về thủ đô
Bratislava.
Lúc 7
giờ 40 phút sáng, Đức Thánh cha rời Tòa Sứ thần Tòa Thánh để ra phi trường cách
đó 11 cây số để đáp máy bay, lúc 8 giờ đến Kosice, thành phố cổ kính có 238.000
dân cư, cách thủ đô Bratislava 310 cây số về hướng đông. Trên máy bay, có 50
phút để mọi người dùng bữa sáng.
Kosice
là thành phố lớn thứ hai của Slovakia, dân số bằng quá một nửa so với thủ đô
Bratislava. Nơi đây là trụ sở của Tổng giáo phận Kosice, có gần 680.000 tín hữu
Công giáo Latinh, với gần 500 linh mục triều và dòng, 400 nữ tu nam nữ các
dòng. Các tín hữu Công giáo nghi lễ Đông phương tại đây cũng khá đông đảo, họp
thành một giáo phận với gần 74.000 thành viên, hơn 175 linh mục, đa số là những
người có gia đình. Đức Tổng giám mục Cyril Vasil, dòng Tên 56 tuổi, của giáo
phận này nguyên là Tổng thư ký Bộ các Giáo hội Công giáo Đông phương.
Đến sây
bay Kosice lúc 9 giờ 15, Đức Thánh cha dùng xe đi ngay đến thành phố Presov,
cách đó 47 cây số về mạn bắc, để cử hành thánh lễ. Presov là thành phố lớn thứ
ba của Slovak, trụ sở Tổng giáo phận cùng tên thuộc Giáo hội Công giáo Đông
phương và có gần 118.000 tín hữu. Trong thời cộng sản, Giáo hội này bị nhà nước
Tiệp Khắc xóa bỏ và ép các tín hữu phải sáp nhập vào Chính thống giáo, nhưng
sau khi tìm lại được tự do, Giáo hội này phát triển mạnh mẽ và ơn gọi dồi dào:
282 linh mục triều và 19 linh mục dòng. Các linh mục triều không phải giữ luật
độc thân. Đức Tổng giám mục tại đây Jan Babjak, cũng thuộc dòng Tên. Các giám
mục được chọn trong số các tu sĩ hoặc đan sĩ độc thân.
Thánh lễ
Đến khu
vực sân thể thao Mestská ở Presov lúc 10 giờ, Đức Thánh cha được Đức Tổng giám
mục Babjak chào đón và hai tín hữu tặng hoa cho các vị, trong khi hai em bé
mang bánh và muối để các vị làm phép, theo truyền thống đón tiếp của địa
phương, rồi Đức Thánh cha và Đức Tổng giám mục lên xe mui trần tiến qua các lối
đi ở quảng trường, trước sân thể thao để chào khoảng 50.000 tín hữu từ nhiều
nơi tụ về đây để dự lễ theo nghi thức Đông phương, được gọi là phụng vụ
Bizantine của thánh Gioan Kim Khẩu, nguyên là Thượng phụ thành Constantinople,
nay thuộc Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng hồi đó là kinh đô của Đế quốc La Mã ở Đông phương.
Thánh
lễ bắt đầu lúc 10 giờ rưỡi, cùng với hàng chục hồng y, giám mục trên lễ đài và
hàng trăm linh mục đồng tế ở một khu vực riêng trước lễ đài, trong phẩm phục
phụng vụ Đông phương màu đỏ.
Thánh
Lễ gồm phần phụng vụ chuẩn bị, rồi phụng vụ cho người dự tòng với các bài đọc
sách thánh và bài giảng của Đức Thánh cha.
Bài giảng
Trong
bài giảng, lễ Suy tôn Thánh giá, Đức Thánh cha đi từ câu Tin mừng theo thánh
Gioan, là vị đã đứng dưới chân thập giá Chúa, để diễn giải và rút ra những bài
học thực hành cho các tín hữu.
Chiêm ngưỡng thánh giá
Đức
Thánh cha nói: Thánh Gioan chiêm ngưỡng Chúa Giêsu đã từ trần, thân treo trên
thập giá, và thánh nhân viết trong sách Tin mừng: “Người đã nhìn thấy và làm
chứng về điều đó” (Ga 19,35). Thánh Gioan thấy và làm chứng. Thánh nhân thấy
Chúa Giêsu vô tội và tốt lành, chịu chết tàn bạo giữa hai tên bất lương.
Thiên
Chúa yếu đuối và bị đóng đanh. Bao nhiêu lần chúng ta khao khát một Kitô giáo
chiến thắng, hiển thắng, giữ vai trò quan trọng, được vinh quang và được kính
trọng. Nhưng một Kitô giáo không có thập giá thì phàm tục và trở nên khô cằn.
Trái
lại, thánh Gioan đã thấy trong thập giá công trình của Thiên Chúa, thánh nhân
đã nhận ra nơi Chúa Kitô chịu đóng đanh vinh quang của Thiên Chúa.
Chọn
thập giá là con đường khó khăn nhất... Nhưng chính tại nơi mà ta nghĩ Thiên
Chúa không thể hiện hữu, thì Thiên Chúa đã đến đó. Để cứu người tuyệt vọng,
Chúa đã muốn nếm tuyệt vọng, biến tuyệt vọng cay đắng nhất của chúng ta thành
của Ngài, Chúa đã kêu trên thập giá: “Lạy Chúa con, Lạy Thiên Chúa của con, sao
Chúa bỏ con?” (Mt 27,46, Tv 22,1).
Đức
Thánh cha cảnh giác rằng: Đeo thánh giá ở cổ, treo thánh giá trong nhà, trong
xe, để trong túi, là điều không ích gì nếu chúng ta không dừng lại nhìn Đấng
chịu đóng đanh và không mở lòng cho Chúa, nếu chúng ta không để cho mình kinh
ngạc vì những vết thương của Chúa mở toang vì chúng ta.
Làm chứng
Đức
Thánh cha bước sang điểm thứ hai và nói rằng: Từ chiêm ngắm Đấng chịu đóng đanh
nảy sinh bước thứ hai là làm chứng. Bao nhiêu người quảng đại đã chịu đau khổ
và chết tại Slovakia này vì danh Chúa Giêsu! Một chứng tá được thi hành vì tình
yêu đối với Đấng mà họ đã chiêm ngắm lâu dài, đến độ trở nên giống Chúa kể cả
trong cái chết.
“Tại
đây tôi cũng nghĩ đến thời nay, không thiếu cơ hội làm chứng. Cám ơn Chúa tại
đây không còn kẻ bách hại các tín hữu Kitô như quá nhiều nơi khác trên thế
giới. Nhưng chứng tá có thể bị ô nhiễm vì tinh thần thế tục và tầm thường.
Thánh giá đòi một chứng tá trong sáng. Vì thánh giá không muốn là một lá cờ
trương lên, nhưng là nguồn mạch tinh tuyền một lối sống mới, đó là các mối Phúc
Thật. Chứng nhân có thánh giá trong tâm hồn và không phải chỉ đeo ở cổ; chứng
nhân không coi ai là kẻ thù, nhưng tất cả đều là anh chị em mà Chúa Giêsu đã
hiến mạng vì họ. Chứng nhân của thập giá không nhớ những lỗi lầm quá khứ, và
không than vãn vì hiện tại, không dùng những lối lường gạt và quyền lực trần
tục, không muốn áp đặt, nhưng hiến mạng vì tha nhân, không tìm tư lợi, để rồi
tỏ ra là người đạo đức: làm như thế là thứ tôn giáo hai mặt chứ không phải là
làm chứng về Chúa chịu đóng đanh. Chứng nhân về thập giá chỉ theo một kế hoạch
của Thầy, đó là tình yêu khiêm tốn, không chờ mong chiến thắng dưới trần thế
này, nhưng biết rằng tình yêu Thiên Chúa phong phú trong đời sống thường nhật
và làm mới mọi sự từ bên trong, như hạt giống rơi xuống đất, chết đi và mang
lại nhiều hoa trái.
Sau bài
giảng của Đức Thánh cha là phần phụng vụ các tín hữu tức là những người đã chịu
phép rửa tội, rồi tới nghi thức rước lễ.
Phần
rước lễ thật lâu, vì mỗi tín hữu đều rước lễ dưới hai hình bánh và rượu.
Thánh
lễ kết thúc lúc qua 12 giờ trưa, với đôi lời của Đức Tổng giám mục sở tại chào
kính và cám ơn Đức Thánh cha. Sau đó, Đức Thánh cha lại dùng xe đi 43 cây số về
Đại chủng viện thánh Carlo Borromeo của Tổng giáo phận Kosice để dùng bữa trưa
lúc 1 giờ 30 và nghỉ ngơi.