Mừng Chúa Giáng Sinh 2009
Xuân Bích Việt Nam 21/12/2009 – Tác phẩm sơn mài Giáng Sinh trên đây
được vẽ bởi hai họa sĩ Hoàng
Tích Chù (1912-2003) và Nguyễn Tiến Chung (1914- ) vào năm 1942-1943.
Cả hai ông đều là sinh viên trường Cao Đẳng Mỹ
Thuật Đông Dương, khóa 11. Bức họa phẩm này ra đời trong bối cảnh khai sinh
tranh sơn mài về chủ đề tôn giáo, theo xu hướng Á Đông hóa hay dân tộc hóa. Họa
sĩ Hoàng Tích Chù là một trong những người tiên phong xây dựng nên ngành nghệ
thuật sơn mài của Việt Nam. Chính cụ Nguyễn Đệ, chánh văn phòng của vua Bảo
Đại, đã tặng cho Hội Xuân Bích Việt Nam tác phẩm nghệ thuật sơn mài này, trong
thời gian Hội Xuân Bích đang còn làm việc tại Hà Nội (khoảng từ năm 1942 đến
1954). Kể từ đó, theo thời cuộc, bức tranh Giáng Sinh này đã theo chân các linh
mục Xuân Bích đến những nơi các ngài hiện diện. Và hiện tại, nó nằm tại nhà
nguyện của Đại Chủng Viện Huế. Chính vào năm 1958, Bộ Quốc Gia Giáo Dục Việt Nam
Cộng Hòa đã mượn bức tranh này đi triển lãm ở Paris và được bảo hiểm với giá
một triệu đồng, tương đương với 1000 cây vàng vào thời điểm đó (Xem tập tài
liệu Bức họa Giáng Sinh… do
Cha Nguyễn Văn Hiền biên soạn).
Bức tranh có tính hội nhập văn hóa này dường
như cũng diễn tả đường lối đào tạo của Xuân Bích thời bấy giờ là tinh thần hội
nhập văn hóa. Các linh mục Xuân Bích Việt Nam nằm trong số những người đi tiên
phong trong việc sử dụng tiếng Việt Nam để giảng dạy, với đường lối sư
phạm “cộng đồng giáo dục” gần gũi với các chủng sinh.
Hai câu đối treo hai bên bức tranh là do cha
Jos. M. Thích viết tặng cho Đại Chủng Viện Huế để trưng nhà nguyện:
Câu đối:
+ BẢO NGÃ DĨ ĐỨC TUẪN THÂN HOÀN TÁC NGÃ THẦN
LƯƠNG
+ HẬU NGÔ CHI SINH GIÁNG THẾ CÁNH THÀNH NGÔ
THÁNH LỮ
Nghĩa:
* VÌ RỘNG LÒNG THƯƠNG CHÚNG TÔI, NGƯỜI ĐÃ SINH
XUỐNG THẾ MÀ TRỞ NÊN BẠN THÁNH ĐỒNG HÀNH VỚI CHÚNG TÔI.
* ĐỂ NUÔI SỐNG CHÚNG TÔI, NGƯỜI ĐÃ HIẾN THÂN
HY SINH MÀ LÀM NÊN LƯƠNG THỰC CHO CHÚNG TÔI.
- Par son grand amour pour nous, Il est né
homme sur la terre en vue de se faire notre saint compagnon de pèlerinage.
- Pour nous rassasier, Il s’est sacrifié afin
de devenir notre divine nourriture.
+ Through his great love for us, He was born a
man on earth in order to make himself our fellow pilgrim.
+ On account of satiating us, He sacrified
himself in order to become our divine nourishment.
Câu đối này được diễn nghĩa theo khổ thơ thứ
tư trong bài Thánh thi Verbum Supernum
Prodiens của lễ Mình Máu Thánh Chúa do thánh Tôma Aquinô sáng tác.
Bài Thánh thi được viết cho giờ Kinh Sáng liên quan đến việc Chúa Giêsu lập bí
tích Thánh Thể trong bữa Tiệc Ly, và cuộc Thương Khó và cái chết của Ngài.
Verbum Supernum Prodiens (nguồn: Wikipedia)
1.
Verbum supernum prodiens,
Nec
Patris linquens dexteram,
Ad
opus suum exiens,
Venit
ad vitæ vesperam.
2.
In mortem a discipulo
Suis
tradendus æmulis,
Prius
in vitæ ferculo
Se
tradidit discipulis.
3.
Quibus sub bina specie
Carnem
dedit et sanguinem;
Ut
duplicis substantiæ
Totum
cibaret hominem.
4.
Se nascens dedit socium,
Convescens in edulium,
Se moriens in pretium,
Se regnans dat in præmium.
5.
O salutaris hostia,
Quæ
cæli pandis ostium,
Bella
premunt hostilia;
Da
robur, fer auxilium.
6.
Uni trinoque Domino
Sit
sempiterna gloria:
Qui
vitam sine termino
Nobis
donet in patria
An
English translation
1.
The Word descending from above,
without
leaving the right hand of his Father,
and
going forth to do his work,
reached
the evening of his life.
2.
When about to be given over
to
his enemies by one of his disciples,
to
suffer death, he first gave himself
to
his disciples as the bread of life.
3.
Under a twofold appearance
he
gave them his flesh and his blood;
that
he might thus wholly feed us
made
up of a twofold substance.
4. By his birth he gave himself as our companion;
at the Last Supper he gave himself as our food;
dying on the cross he gave himself as our ransom;
reigning in heaven he gives himself as our reward
5.
O salutary Host,
Who
expandest the door of the sky,
Hostile
wars press.
Give
strength; bear aid.
6.
To the Lord One in Three,
May
there be sempiternal glory;
May
He grant us life without end
In
the native land.
Cha Thích đã
chuyển ngữ rất sát nghĩa từ tiếng Latinh, trừ câu cuối Se regnans dat in proemium, ngài dường
như hiểu ngầm không dịch ra.