Giới thiệu Tông huấn Verbum Domini
(Lời Chúa)
WHĐ (19.11.2010) – Ngày 11-11 vừa qua,
Tòa thánh đã công bố Tông huấn Verbum Domini [Lời Chúa] của Đức Thánh
Cha Bênêđictô XVI. Đây là Tông huấn Hậu Thượng Hội đồng Giám mục (lần thứ XII).
Thượng Hội đồng này diễn ra vào tháng 10/2008 với chủ đề “Lời Chúa trong đời
sống và sứ vụ của Hội thánh”. Trong khi chờ đợi bản dịch tiếng Việt của
Tông huấn này, để giúp độc giả có cái nhìn tổng quát về nội dung Tông huấn, Đức
cha Giuse Võ Đức Minh, chủ tịch Ủy ban Kinh Thánh / HĐGM Việt Nam đã gửi đến
trang WHĐ bài giới thiệu sau đây về Tông huấn.
Lời Chúa tồn tại muôn đời (1 Phêrô 1,
25)
Giới thiệu Tông huấn
Verbum Domini (Lời Chúa)
Giáo Hội Việt
Hàng Giáo phẩm Công giáo Việt
Nếu ơn gọi của Hội thánh là “lắng nghe
Lời Thiên Chúa trong niềm thành kính “và “tin tưởng công bố Lời Thiên Chúa”,
thì ơn gọi và sứ mạng của Hội thánh Việt Nam cũng không thể khác được. Cùng với
Hội thánh toàn cầu, Hội thánh Việt Nam thể hiện đúng ơn gọi của mình, khi
“thành kính lắng nghe Lời Thiên Chúa”, và càng “thành kính lắng nghe”, thì Hội
thánh Việt Nam sẽ luôn “tin tưởng công bố Lời Thiên Chúa” cho mọi người.
Hội thánh Việt Nam với thời gian, đã
thật sự mở rộng cánh cửa đón lấy luồng gió mới của Thánh Thần mà Công Đồng
Vatican II đem lại, cách riêng trong lãnh vực Lời Chúa. Trong Thư Mục vụ năm
2005 với tựa đề “Sống Lời Chúa”, Hội Đồng Giám Mục Việt Nam đã nói về
việc tăng cường vai trò ưu tiên của Kinh thánh trong đời sống của người tín
hữu: “Yêu mến Kinh thánh không chỉ thể hiện qua việc phổ biến sách Kinh
thánh, mà còn là siêng năng đọc Lời Chúa trong đời sống và cho đời sống cụ thể
của mình. Nói cách khác, đọc Lời Chúa không những để hiểu về Chúa, mà còn để
tìm hướng đi cho cuộc đời”. Với nhận định trên, các vị Chủ chăn của chúng
ta cho thấy lòng yêu mến Kinh thánh là điểm son của người tín hữu chúng ta.
Giáo Hội Việt Nam đã có những nỗ lực rất nhiều khi cung cấp cho mọi người bản
dịch Kinh thánh từ nguyên ngữ Do thái, Hy lạp, Aramêô hay từ bản Phổ thông bằng
ngôn ngữ latinh. Cho tới ngày nay, chúng ta đã xuất bản khoảng ba trăm ngàn bản
Kinh thánh Tân Cựu Ước toàn bộ và trên hai triệu ấn bản Kinh thánh Tân Ước.
Những bản văn Lời Chúa dần dần không còn xa lạ với các gia đình công giáo, cách
riêng đối với giới trẻ và thiếu nhi Công giáo Việt Nam.
Cách đây gần 50 năm, đã có một thế hệ
gồm 17 vị Giám mục Việt Nam tham dự Thánh Công Đồng Vaticacan II, trong đó có
các Đức Tổng Giám Mục Phaolô Nguyễn Văn Bình, Phêrô Martinô Ngô Đình Thục,
Philipphê Nguyễn Kim Điền đáng kính; và đặc biệt, trong một bài tham luận phát
biểu bằng tiếng latinh, Đức Cha Simon-Hòa Nguyễn Văn Hiền, Giám mục Giáo phận
Đalat, nguyên Giám quản Tông Tòa Địa phận Saigon, đã làm bỡ ngỡ các Nghị Phụ
tại Công Đồng khi gợi lên hình ảnh “gia đình nơi Thiên Chúa Ba Ngôi”
(đại ý: Thiên Chúa Ba Ngôi là một gia đình, có sự sống và được liên kết với
nhau bằng tình yêu thương; đó là hình ảnh mẫu mực của gia đình Hội thánh và của
cả gia đình nhân loại). Từ gợi ý kỳ diệu đó, ngày nay khoa Thần học tín lý luôn
xây dựng nền tảng thần học trên mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi: Ba Ngôi Thiên
Chúa là cội nguồn; Ba Ngôi Thiên Chúa là quê hương. Tất cả đều bắt nguồn từ
Thiên Chúa và hướng tới, quay trở về Thiên Chúa!
“Lời Chúa trong đời sống và sứ vụ của
Hội thánh”:
Thượng Hội đồng Giám mục lần thứ
XII
Trải qua dòng thời gian, nhiều thế hệ
Giám mục Việt Nam khác tiếp tục góp phần của mình vào các sinh hoạt cũng như
các công việc chung của cả Hội thánh; các ngài cũng đã tích cực tham dự các
Thượng Hội Đồng Giám Mục thế giới, theo tinh thần Công Đồng Vatican II. Cụ thể,
tại Thượng Hội Đồng Giám Mục thế giới lần thứ XII, diễn ra ở Roma, từ ngày 5
tháng 10 đến 26 tháng 10 năm 2008, Hội Đồng Giám Mục Việt Nam đã bầu hai Giám
mục tham dự: Đức Cha Giuse Võ Đức Minh, Chủ tịch Ủy Ban Kinh thánh/HĐGMVN, Giám
mục Giáo phận Nha Trang và Đức Cha Giuse Nguyễn Chí Linh, Giám mục Giáo phận
Thanh Hóa. Đức Cha Phanxicô Xaviê Lê Văn Hồng, Giám mục Phụ tá Tổng Giáo phận
Huế cũng được bầu với tư cách dự khuyết. Thêm vào đó, linh mục Vinh Sơn Nguyễn
Văn Bản (nay là Giám mục Giáo phận Ban Mê Thuột) đã được Hội Đồng Giám Mục Việt
Nam đề cử tham dự với tư cách là chuyên viên. Đề tài của Thượng Hội Đồng này là:
“Lời Chúa trong đời sống và sứ vụ của Hội thánh”. Thật hạnh phúc trong
thời gian 3 tuần lễ được hiện diện, lắng nghe, học hỏi, chia sẻ, phát biểu và
góp ý với Hội nghị. Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI hiện diện, soi sáng, hướng dẫn
và lắng nghe tất cả các chia sẻ, các phát biểu của các Nghị phụ. Ngài có một
câu nói rất tuyệt vời và dí dỏm: “Lời Chúa không bao giờ già!”.
Tham dự Thượng Hội Đồng, có 253 Nghị phụ đến từ 118 nước và khoảng 150 chuyên
viên và dự thính viên. Có các đại diện các Cộng đoàn Kitô giáo không phải là
Công giáo cũng được mời tham dự, như Tòa Thượng phụ Đại kết Constantinople, Tòa
Thượng Phụ Matxcơva, Tòa Thượng phụ Chính thống Romania, Tòa Thượng Phụ Chính
thống Serbia, Tòa Thượng phụ Chính thống Hy lạp, Giáo hội tông truyền Armênia,
Cộng đoàn Anh giáo, Liên hiệp thế giới Luthêranô, Hội đồng Đại kết các Giáo hội
Kitô; ngoài ra, còn có vị Tổng thư ký Hiệp hội United Bible Society và thầy Tu
viện trưởng Cộng đoàn Taizé. Trong Thượng Hội Đồng, lần đầu tiên có một vị
Rabbi Do thái giáo đến từ
Hòa trong bầu khí sinh hoạt của các Nghị
Phụ, đoàn Việt
Tuần lễ cuối cùng của Hội Nghị, Ban Thư
ký tổng hợp tất cả các ý kiến từ các bài tham luận, các ý kiến phát biểu tại
Hội trường hay tại các Nhóm thảo luận, bổ sung cho bài tường trình; rồi Đức
Hồng Y Marc Ouellet một lần nữa công bố văn bản chính thức của Thượng Hội Đồng:
“Lời Chúa trong đời sống và sứ vụ của Hội thánh”.
Đức Cha Gianfranco Ravasi, Chủ tịch Hội
Đồng Tòa thánh về Văn hóa (vừa được lên tước Hồng Y) công bố “Sứ điệp Thượng
Hội Đồng Giám Mục khóa thường kỳ lần thứ XII gửi Cộng đoàn Dân Chúa”. Sứ điệp
gồm 4 phần đề cập đến Mầu nhiệm Mạc Khải như là “Tiếng của Lời”,
được tỏ hiện qua “Khuôn mặt của Lời là Đức Giêsu Kitô”; rồi giới thiệu “Căn
nhà của Lời là Hội thánh”, để xác định đời sống và sứ vụ của Hội thánh “trên
những nẻo đường của Lời Chúa: là công cuộc rao giảng Tin mừng”. Ngoài ra,
các Nghị Phụ đã đóng góp 254 đề nghị và một Ủy Ban đặc biệt đã cô đọng lại
thành 55 đề nghị trình lên Đức Giáo Hoàng. Những đề nghị này được các
Nghị Phụ bỏ phiếu trong phiên họp khoáng đại: Placet hoặc Non Placet hoặc
Placet juxta modum. Kêet quả là 55 đề nghị này đã được bỏ phiếu kín và hầu hết
đều nhận được sự đồng tâm nhất trí của các Nghị phụ với lá phiếu: Placet.
Bản tường trình, Sứ điệp, các bài tham
luận, các phát biểu góp ý và các đề nghị đều được trình lên Đức Giáo Hoàng.
Chính đây là chất liệu để Ngài soạn ra Tông Huấn Hậu Thượng Hội Đồng Giám Mục
về Lời Chúa.
Tông
huấn “Lời Chúa” (Verbum Domini)
Và,
Tông Huấn được chờ đợi đó đã chào đời vào ngày 11 tháng 11 năm 2010 với tựa đề:
“Lời Chúa” (Verbum Domini). Tuy được công bố chính thức ngày 11.11.2010,
nhưng bản văn đã được chính Đức Giáo Hoàng Bênêditô XVI ký ngày 30 tháng 9 năm
2010, nhằm ngày lễ kính Thánh Hiêrônimô, vị Thánh Linh mục say mê truy tầm Lời
Chúa, phiên dịch, suy niệm và rao giảng Lời Chúa.
Tông
Huấn “Lời Chúa” (Verbum Domini) đã được Tòa thánh công bố trước sự hiện
diện của Đức Hồng Y Marc Ouellet, nay là vị Tổng Trưởng Bộ Giám Mục, Đức Hồng Y
tân cử Gianfranco Ravasi, Chủ tịch Hội Đồng Tòa thánh về Văn hóa và Đức Tổng
Giám Mục Nicola Eterovic, Tổng thư ký Thượng Hội Đồng Giám Mục thế giới. Tông
Huấn gồm Phần Dẫn nhập; có 3 chương: Chương 1 nói về “Lời Thiên Chúa “(Verbum
Dei), Chương 2 nói về “Lời ở trong Hội thánh” (Verbum in Ecclesia), Chương 3
nói về “Lời cho thế gian” (Verbum pro mundo) và phần Kết luận hướng tới công
cuộc tái rao giảng Tin mừng trong niềm tin tưởng và phó thác nơi Đức Trinh Nữ
Maria “Mẹ của Lời và là Mẹ của Niềm vui” (Mater Verbi et Mater laetitiae).
Trong
phần dẫn nhập: “Lời Chúa (Verbum Domini) tồn tại muôn đời” (1P 1,
25), Đức Giáo Hoàng liên kết Hiến chế tín lý về Mạc Khải của Công Đồng Vatican
II “Lời Thiên Chúa” (Dei Verbum) với những hoa quả của Thượng Hội Đồng Giám Mục
thế giới lần thứ XII về Lời Chúa. Ngài chọn bản Lời tựa tuyệt vời của Thánh
Gioan Tông đồ (Ga 1, 1-18) như kim chỉ nam cho toàn bộ Tông Huấn.
Trong
chương 1 nói về “Lời Thiên Chúa” (Verbum Dei): “Lúc khởi
nguyên đã có Lời và Lời ở nơi Thiên Chúa và Lời là Thiên Chúa… Và Lời đã thành
xác phàm” (Ga 1, 1.14), Đức Giáo Hoàng đề cập đến 3 điểm: Thiên Chúa nói –
Con người lắng nghe và đáp trả tiếng Chúa nói – Cách giải thích Kinh thánh
trong Hội thánh.
Trong
chương 2 nói về “Lời ở trong Hội thánh” (Verbum in Ecclesia): “Còn
những ai đón nhận Ngài, thì Ngài đã ban cho họ quyền làm con Thiên Chúa” (Ga
1, 12). Đức Giáo Hoàng nói tới mối tương quan mật thiết giữa Lời của Thiên Chúa
và Hội thánh; trong đó, Phụng vụ là môi trường tối ưu của Lời Thiên Chúa: Lời
Chúa trong Phụng vụ thánh; Lời Chúa và các Bí tích; Lời Chúa và Thánh Thể; Tính
chất bí tích của Lời Chúa; Kinh thánh và sách bài đọc Lời Chúa; việc công bố
Lời Chúa và tác vụ đọc sách; Vai trò quan trọng của bài giảng lễ; Việc cần
thiết phải có cuốn cẩm nang về bài giảng lễ; Lời Chúa và Bí tích giao hòa cùng
việc xức dầu bệnh nhân; Lời Chúa và giờ kinh phụng vụ; Lời Chúa và sách các
phép; Một vài gợi ý cụ thể để làm cho việc cử hành phụng vụ được sống động. Ngoài
ra, Lời Thiên Chúa còn soi sáng và hướng dẫn mọi sinh hoạt của đời sống người
tín hữu: Lời Chúa trong Kinh thánh; Lời Chúa trong mục vụ; Lời Chúa trong huấn
giáo; Lời Chúa hình thành nhân cách người tín hữu của Chúa Kitô; Lời Chúa sống
động trong các lễ hội của Dân Chúa; Lời Chúa soi sáng và đồng hành với mọi ơn
gọi trong Hội thánh: hàng giáo sĩ, ứng viên chức thánh, đời sống thánh hiến,
đời sống giáo dân, hôn nhân và gia đình; Cầu nguyện và học hỏi, suy niệm Lời
Chúa; Lời Chúa giúp chúng ta hiểu biết và yêu mến Đức Mẹ; Lời Chúa giúp chúng
ta gắn bó với Thánh địa.
Trong
chương 3 nói về “Lời cho thế gian” (Verbum pro mundo): “Thiên
Chúa, không ai đã thấy bao giờ; Con Một, Đấng ở nơi cung lòng Cha, chính Ngài
đã thông tri” (Ga 1, 18), Đức Giáo Hoàng nói tới sứ vụ của Hội thánh là
công bố Lời Thiên Chúa. Lời Thiên Chúa thúc đẩy Hội thánh dấn thân trong các
sinh hoạt ở trong thế giới: phục vụ Chúa Giêsu nơi những người bé mọn, nghèo
hèn; giúp chúng ta tìm kiếm và xây dựng công bằng xã hội; thúc đẩy chúng ta
quan tâm đến việc hòa giải và kiến tạo hòa bình ở giữa các dân tộc; kiên trì
thi hành công việc bác ái từ thiện; quan tâm đến giới trẻ; đến mục vụ di dân;
đến những người đau khổ; đến những người nghèo; đến bảo vệ và giữ gìn môi
trường thiên nhiên là tạo vật của ThiênChúa. Lời Chúa còn lan rộng và ảnh hưởng
đến văn hóa: giá trị của văn hóa đối với đời sống con người; Kinh thánh là một
kho tàng cho các nền văn hóa; Lời Chúa trong môi trường giáo dục và đại học;
Lời Chúa tạo nguồn cảm hứng cho các công trình nghệ thuật; Lời Chúa trong các
phương tiện truyền thông xã hội; Lời Chúa với việc hội nhập văn hóa; việc phiên
dịch và phổ biến Lời Chúa cho các dân tộc và ngôn ngữ khác nhau; Lời Chúa vượt
qua giới hạn của các nền văn hóa. Ngoài ra, Lời Chúa tạo điều kiện cho các cuộc
gặp gỡ và đối thoại giữa các tôn giáo: giá trị của công cuộc đối thoại liên tôn
giáo; Lời Chúa giúp đối thoại giữa người tín hữu Kitô với tín hữu Hồi giáo, với
tín hữu các tôn giáo khác; Lời Chúa giúp đối thoại để sống trong tự do tôn giáo.
Trong
phần kết luận Tông huấn, Đức Giáo Hoàng hướng về Lời Chúa và công cuộc
tái rao giảng Tin mừng. Ngài phó thác cho Đức Maria “người Mẹ của Ngôi Lời nhập
thể và là Mẹ của niềm vui”.
Kết
luận
Chắc
chắn có nhiều anh chị em khắp nơi trên thế giới đang chuyển dịch bản văn quý
này ra ngôn ngữ Việt Nam thân yêu của chúng ta. Điều này nói lên lòng yêu mến
Lời Chúa và khao khát phổ biến kho tàng Lời Chúa cho mọi người nơi rất nhiều
anh chị em của chúng ta. Chúng ta vui mừng đón nhận các tác phẩm chuyển dịch bản
Tông huấn này và chúc mừng các anh chị em của chúng ta.
Phần
mình, Ủy Ban Kinh thánh trực thuộc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam rất hân hoan đón
nhận Tông Huấn của Đức Giáo Hoàng Bênêđitô XVI; và như đã hứa với Hội Đồng Giám
Mục Việt Nam, các thành viên Ủy Ban Kinh thánh đã bắt tay vào việc, phân công
nhau để cùng nỗ lực chuyển dịch Bản Tông huấn quý giá này ra tiếng Việt. Bản
dịch của Ủy Ban Kinh thánh trực thuộc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam hy vọng có
thể ra mắt mọi người vào dịp bế mạc Năm thánh 2010 của Giáo Hội Việt Nam, như
món quà trong Năm hồng phúc này.
+ Giuse Võ Đức Minh
Giám mục Giáo phận Nha Trang
Chủ tịch Ủy Ban Kinh thánh/HĐGMVN