Bài 6
THẦN KHÍ KHÔN NGOAN
Ở đây, có 2 vấn đề được
đặt ra:
1.
Ý
nghĩa sự Khôn ngoan trong ngôn ngữ Kinh Thánh.
2.
Chúa
Thánh Thần, Thần Khí khôn ngoan.
I.
SỰ KHÔN NGOAN TRONG NGÔN NGỮ KINH THÁNH
a.
Trong
ngôn ngữ Cựu Ước
-
Nguồn
gốc: có thứ khôn ngoan do con người
sở đắc được nhờ học hỏi hoặc nhờ kinh nghiệm, tuy nhiên có thể mang nội dung
luân lý tôn giáo và cũng có thể không (Xh 28,3; 2Sm 13,3; G 8,8; Gr 2,8; Gv
39,1tt.8; 51,23; Cn 20,22-24; 22,2.4.22tt; 24,21; 25,21tt; 29,13;v.v...); và
nền tảng của sự khôn ngoan có mang nội dung luân lý tôn giáo là Sự Kính Sợ
Yahvé: người khôn ngoan ở đây, là người biết làm điều đẹp lòng Thiên Chúa và
tránh điều mà Ngài không hài lòng (Cn 1,7; 9,10; Gv 1,11-21; 19,20; G 28,12tt;
Cn 6,16; 8,13; 11,20; 12,22; Gv 1,27; Kn 4,10.14; 7,14.28) hay nói cách khác,
đó là tuân theo Lề Luật (Gv 15,1; 19,20; Br 4,1)... có thứ khôn ngoan do Thiên
Chúa ban cho (G 28,12-27; Br 3,15-38; Is 28,29; Xh28,3; St41,8.38-39; Dnl 1,17;
Kn 7,20; Ds 11,17.25; Dnl 1,13; Cn16,10; 2Sm 14,17.20; 1V 3,11.28; 2Sm 16,23;
Is 11,2-5; v.v...). Như một sự hiểu biết siêu nhiên và đồng nghĩa với Thần Khí
của Thiên Chúa (St 41,8.38; Dnl 34,9; Is 11,2-6; Dnl 4,5tt; Kn 7,22;1,4tt;
9,17; v.v...).
-
Bản
tính: chưa rõ ràng được coi như là một
Ngôi vị, đúng hơn, sự Khôn Ngoan ở đây là một thực hữu có tính thần linh mới
chỉ là một đặc tính hay thuộc tính mà thôi, dù đó là một thực hữu đã có từ muôn
thuở và sẽ còn mài mãi (Cn 8,22-26; Hc 24,9), thoát ra từ miệng Đấng Tối Cao
như một hơi thở hoặc Lời của Ngài (Hc 24,3), Hơi thở của quyền năng Thiên Chúa,
loan truyền vinh quang của Đấng Toàn Năng, phản chiếu ánh sáng vĩnh cữu, gương
soi hoạt động của Thiên Chúa, hình ảnh sự tuyệt hảo của Ngài (Kn 7,25tt), ở
trên trời (Hc 24,4), thông phần ngai báu của Thiên Chúa (Kn 9,4) và sống thân
mật với Ngài (Kn 8,3) (theo Điển ngữ Thần học Thánh Kinh).
b.
Trong
ngôn ngữ Tân Ước: Đức Giêsu được gọi là
“Sự Khôn ngoan của Thiên Chúa” (1Cr 1,24.30), sự Khôn Ngoan mặc khải về mầu
nhiệm Thiên Chúa (1Cr 2,6tt), là tột đỉnh của sự hiểu biết tôn giáo (Cl 1,9).
Và những gì Cựu Ước đã gán cho Sự Khôn ngoan thì Tân Ước lấy lại gán cho Đức
Giêsu, như: là Trưởng tử trước mọi tạo vật và là Tác nhân cuộc sáng tạo (Cl
1,15tt; x. Cn 8,22-31), tỏa sáng vinh quang Thiên Chúa và là hình ảnh bản thể
Thiên Chúa (Dt 1,3; x.Kn 7,25tt), là Sự Khôn ngoan của Chúa Cha vì cũng là Lời
của Ngài (Ga 1,1tt)...
Là Sự Khôn ngoan mặc
khải về mầu nhiệm Thiên Chúa, Đức Giêsu, như vậy, vừa mặc khải cho biết sự Sống
đích thực bên trong Thực tại thần linh vĩnh hằng, vừa mặc khải cho biết Kế
hoạch cứu độ của Thiên Chúa Ba Ngôi diễn ra trong lịch sử, như một lịch sử tình
yêu của Thiên Chúa Ba Ngôi đối với nhau và với loài người chúng ta, lịch sử của
một tình yêu hoàn toàn vô điều kiện, vô vị lợi và vô biên giới... Đó chính là
sự Khôn ngoan đích thực mà Thiên Chúa muốn mặc khải cho con người, sự Khôn ngoan
mà thế gian lại coi như là điên rồ (Rm 1,21tt; 1Cr 1,21; 1Cr 2,8), và chỉ được
mặc khải ra cho những con người “bé nhỏ” luôn luôn tìm kiếm và sẵn sàng vâng
nghe Thần Khí của Thiên Chúa (1Cr 2,10-16; 12,8; Ep 1,17; Mt 11,25tt; 1Cr
2,7tt; Rm 11,33tt; Gl 2,3).
II.
CHÚA THÁNH THẦN, THẦN KHÍ KHÔN NGOAN:
Đã hẳn, người ta có thể
nói Chúa Thánh Thần là Thần Khí Khôn ngoan bởi vì Ngài là Thần Khí của Chúa Con
(Gl 4,6; Rm 8,9; 2Cr 3,17), nhưng người ta cũng có thể nói điều ngược lại. Tuy
nhiên, phải hiểu những điều đó như thế nào?
Trong ngôn ngữ thần
học, người ta khẳng định Chúa Cha được mặc khải qua Chúa Con, Chúa Cha và Chúa
Con được mặc khải nhờ Chúa Thánh Thần (x. GLHTCG,
các số 238-248). Còn ngôn ngữ Kinh Thánh thì không chỉ gọi Chúa Thánh Thần
là Thần Khí của Chúa Con mà còn là Thần Khí của Chúa Cha hay Thần Khí của Thiên
Chúa (chữ Thiên Chúa trong Tân Ước chỉ Chúa Cha, x. 1Cr 8,6). Như vậy, khi
khẳng định Chúa Thánh Thần là Thần Khí Khôn ngoan, thì một đàng, vừa có nghĩa
Chúa Thánh Thần là Thần Khí của sự Khôn ngoan của Chúa Cha được mặc khải qua
Chúa Con là chính sự Khôn ngoan được tác sinh và ban tặng bởi Chúa Cha; đàng
khác, vừa có nghĩa Chúa Thánh Thần là Thần khí của sự Khôn ngoan được tác sinh
và ban tặng là chính Chúa Con, trong mối tương quan tình yêu Phụ - Tử vĩnh
hằng: đó chính là sự sống thần linh, là hạnh phúc đích thực, là Khát vọng muôn
đời của tất cả mọi người... Hay nói cách khác, Chúa Cha là Đấng tác sinh và
trao ban sự Khôn ngoan là Chúa Con trong và nhờ Thần Khí Khôn ngoan là Chúa
Thánh Thần. Trong nội tại thần linh, chính Thần Khí Khôn ngoan là Hoạt động
vĩnh hằng của tình yêu vĩnh hằng của Thiên Chúa Ba Ngôi, một tình yêu hoàn toàn
vô vị lợi, vô điều kiện và vô biên giới...
Đàng khác, nếu như kế hoạch tình yêu của Thiên Chúa vốn được diễn ra trong
lịch sử là kế hoạch cứu độ (do chính cái tên Giêsu của Chúa Con-nhập thể mà
trong ngôn ngữ Hipri là Yehôsa hay Yesa và có nghĩa là “lạy Yavê, xin hãy cứu!”), thì có thể nói rằng sự Khôn ngoan đồng
nghĩa với sự Cứu độ hay sự Sống đời đời, sự Sống thần linh; và người khôn ngoan
chính là con người được cứu độ, được tha thứ, người có sự sống thần linh, sự
sống đời đời hay sự Sống trong sự hiện diện của Thiên Chúa Ba Ngôi, v.v... (Kn
8,3; 7,27;1Cr 2,6tt; Ep 3,10; 1Cr 2,10-16; 12,8; Ep 1,17; Ga 15,9-17; 17,3; Mt
11,25tt...); hay, nói theo ngôn ngữ của Phaolô, đó là sự Sống mà trong đó Thiên
Chúa là tất cả, và trong Ý định tình yêu của Ngài, nơi mọi sự và nơi mọi người
(1Cr 15,28; Pl 1,21; x. Am 5,4tt; Hs 6,1tt)...
Kết luận:
Như vậy, Chúa Thánh
Thần, Thần Khí Khôn ngoan là Đấng hiện diện trong toàn bộ quá trình tìm kiếm
Thiên Chúa của con người, sự tìm kiếm mà theo ngôn ngữ của các Ngôn sứ Amốt và
Hôsê đó chính là nỗ lực làm cho sự sống của con người đạt được ý nghĩa đích
thực của nó (Am 5,4tt; Hs 6,1tt), thông qua việc “nhận biết Cha, Thiên Chúa duy nhất và Chân thật, và nhận biết Đấng Cha
đã sai đến, là Đức Giêsu Kitô” (Ga 17,3), và cuối cùng là “Thiên Chúa trở thành là tất cả trong mọi sự,
nơi mọi người” (1Cr 15,28).
Sự “nhận biết” đó chính là sự Khôn ngoan
đích thực, là sự Sống đích thực và là niềm hạnh phúc đích thực...