CHÚA NHẬT I MÙA CHAY

(Lu-ca 4: 1-13)

 

        Mùa Chay và Phục Sinh được Phụng vụ Lời Chúa trình bày như một cuộc hành trình đức tin để ta nhận ra căn tính đích thực của Chúa Giê-su là Đấng Ki-tô và Người Tôi tớ chịu đau khổ của Thiên Chúa, sẽ chu toàn sứ mệnh của mình là xóa tội trần gian, chiến thắng tội lỗi và sự chết.  Đức Ki-tô là ai?  Chúa Giê-su đã tiên báo Mầu nhiệm về Đấng Ki-tô khi Người cho các môn đệ biết Người sẽ bị nộp vào tay kẻ thù, bị giết chết, và sẽ sống lại ngày thứ ba.  Đó là căn tính đích thực của Người.  Các tông đồ và thánh sử đã trải qua cuộc hành trình đức tin ấy và cuối cùng đã đi tới việc tuyên xưng Chúa Giê-su là Con Thiên Chúa, là Đấng Ki-tô.  Ki-tô hữu hôm nay cũng được mời gọi lên đường trong cuộc hành trình ấy cùng với các bậc tiền nhân và toàn thể Giáo Hội, để nhờ những trình bày của Phụng vụ Lời Chúa trong “thời gian thuận lợi” này, ta sẽ gặp gỡ được “Con Chiên Thiên Chúa, Đấng xóa tội trần gian.”  Bài Tin Mừng thánh Lu-ca hôm nay trình bày Chúa Giê-su là người bị thử thách trong sứ mệnh, đồng thời cũng ngầm hiểu Người là gương mẫu cho mọi Ki-tô hữu.  Đã nhiều lần ta suy niệm về nội dung những cám dỗ Chúa Giê-su chịu, nay ta thử căn cứ vào cách thánh sử sắp đặt vị trí câu truyện để nhận ra được một khía cạnh mới của biến cố ấy.

 

a)  Cám dỗ gắn liền với cuộc sống con người

 

        Nếu nhìn qua dòng cuối cùng của đoạn Tin Mừng nói về gia phả Chúa Giê-su (Lc 3:23-38), ta thấy tên ông A-đam được nhắc đến ngay trước khi thánh Lu-ca tường thuật về cuộc ma quỷ cám dỗ Chúa Giê-su trong hoang địa.  Đoạn gia phả viết:  “...Ông Kên-nan con ông Ê-nốt, ông Ê-nốt con ông Sết, ông Sết con ông A-đam và ông A-đam là con Thiên Chúa.”  Không phải là tình cờ Lu-ca sắp đặt như vậy, nhưng chắc là thánh sử muốn cho ta có dịp so sánh giữa hai con người bị cám dỗ:  ông A-đam và Chúa Giê-su.  Ở đây, ta như mường tượng lại những gì thánh Phao-lô suy tư về vai trò của A-đam và Đức Ki-tô Giê-su trong thư gửi tín hữu Rô-ma (5:12-21).

        Vậy A-đam và Chúa Giê-su, cả hai đều là “con Thiên Chúa,” đã chịu cám dỗ nào và hai vị đã thắng bại ra sao?

        Tuy được trình bày qua những khung cảnh khác nhau, nhưng mục đích và bản chất của cám dỗ vẫn không hề thay đổi, đó là xúi giục các ngài đừng làm “con Thiên Chúa” hay nói khác đi, đừng tuân phục và đừng thi hành những gì Thiên Chúa muốn.  Cám dỗ con người hãy theo ý riêng mình để ăn trái cấm, hoặc cứ theo kế hoạch riêng của mình để “làm phép lạ” lòe thiên hạ và trục lợi cho cá nhân mình, chung quy bản chất của hai cám dỗ đều là không muốn tuân phục thánh ý của Thiên Chúa mà thôi.  Đứng trước cùng một cám dỗ như thế, thắng hay bại là do mình có biết đặt ý muốn của Thiên Chúa lên trên ý riêng của mình hay không.  Khiêm nhượng hoặc kiêu căng sẽ quyết định phần thắng bại của họ.  Ai thắng ai bại, ta đã thấy rõ rồi.  A-đam muốn “trở nên như những vị thần biết điều thiện điều ác” (St 3:5).  Kiêu căng đã quật ngã ông và nhân loại.  Còn Chúa Giê-su muốn “hạ mình, vâng lời cho đến nỗi bằng lòng chịu chết, chết trên cây thập tự” (Pl 2:8).  Khiêm nhượng đã đưa Đức Ki-tô đến sự phục sinh và vinh hiển.

        Khi đặt Chúa Giê-su bên cạnh A-đam như thế, đoạn Tin Mừng Lu-ca cũng cho ta nhiều gợi ý khác nữa.  Ngoài việc cho ta thấy cám dỗ là những gì gắn liền với cuộc sống con người, Tin Mừng còn trình bày một khuôn mẫu thắng vượt cám dỗ như thế nào.

 

b)  “Chúa Giê-su được đầy Thánh Thần” là khuôn mẫu thắng cám dỗ        

 

        Sau khi nhắc đến “ông A-đam là con Thiên Chúa,” thánh Lu-ca giới thiệu Chúa Giê-su như sau:  “Đức Giê-su được đầy Thánh Thần, từ sông Gio-đan trở về, và được Thánh Thần dẫn đi trong hoang địa” (4:1).  Thánh sử không muốn viết đơn giản “Từ sông Gio-đan trở về, Đức Giê-su đi vào hoang địa,” nhưng ngài muốn dùng những cụm từ trên để nói rõ về con người của Chúa Giê-su như thế nào, nghĩa là một người “được đầy Thánh Thần” và “được Thánh Thần dẫn đi.”  Vai trò của Thánh Thần đã rõ ràng trong chiến thắng của Chúa Giê-su trước cám dỗ.  Muốn thắng được cám dỗ, điều kiện tiên quyết phải là được đầy Thánh Thần và để cho Thánh Thần dẫn mình đi.  Thánh Thần là chính nghĩa của Thiên Chúa, thể hiện tất cả những gì thuộc về Thiên Chúa.  Cho nên khi ta “được đầy Thánh Thần” có nghĩa là ta có khả năng nhận ra những gì thuộc về Thiên Chúa, ý muốn và kế hoạch của Người là gì, phương cách thi hành theo ý Người phải làm như thế nào...  Và “được Thánh Thần dẫn đi” có nghĩa là ta hành động theo đúng hướng và đúng cách của Thiên Chúa, chứ ta không để cho tham vọng của ta lèo lái công việc ta làm.  Để được đầy Thánh Thần, Chúa Giê-su đã suy niệm, cầu nguyện và trân trọng kế hoạch của Chúa Cha từng giây từng phút cuộc đời Người, nhất là qua những dịp “ban đêm, Người đi đến nơi thanh vắng” để cầu nguyện và hiệp nhất với Chúa Cha.  Người lấy việc “được Thánh Thần dẫn đi” hoặc “thi hành ý Cha” như là nguồn lương thực cho sự sống của Người (Ga 4:34).

 

c)  Cám dỗ của ta và chiến thắng của ta

 

        Khi cám dỗ Chúa Giê-su, ma quỷ mở đầu với lời:  “Nếu ông là Con Thiên Chúa, thì ông hãy...”  Thử thách căn tính là một thử thách chung của loài người.  Mỗi người có một cám dỗ về căn tính của mình.  Trong gia đình, cha mẹ bị cám dỗ muốn làm bậc cha mẹ độc đoán;  con cái bị cám dỗ muốn phản chứng, muốn tự do.  Ông chủ tịch thì bị cám dỗ độc tài.  Ông nhà báo bị cám dỗ viết trái sự thật để mưu mô đen tối.  Ông đạo diễn bị cám dỗ phải cho vào phim của mình vài ba cảnh hở hang khiêu dâm thì mới ăn khách.  Học sinh bị cám dỗ để ngày mai làm bài, còn kịp chán.  Linh mục cũng bị cám dỗ dùng tòa giảng để trút cơn...  thịnh nộ!

        Nhưng nếu ta thẳng thắn và trả lời tên cám dỗ rằng:  “Đúng, tôi là con Thiên Chúa.  Người rất thương tôi.  Người muốn điều tốt cho tôi...”,  thì ta đã bắt đầu thắng cám dỗ rồi đó.  Chính Thánh Thần đã làm cho ta thành nghĩa tử của Thiên Chúa, để ta có thể gọi Thiên Chúa là “Abba!  Cha ơi!” (Rm 8:15).  Được đầy Thánh Thần, ta mới có khả năng làm con Thiên Chúa và đủ sức nói thẳng vào mặt tên cám dỗ:  tôi là con Thiên Chúa.  Đó là bước đầu.  Tiếp đến, ta cứ để cho Thánh Thần tiếp tục đưa ta đi, vì “Gió muốn thổi đâu thì thổi;  ông nghe tiếng gió, nhưng không biết gió từ đâu đến và thổi đi đâu.  Ai bởi Thần Khí mà sinh ra thì cũng vậy” (Ga 3:8).

        Chúa Giê-su, khuôn mẫu chiến thắng cám dỗ, ghé tai ta nói nhỏ:  “Cứ thế, cứ thế...”  Cho nên theo Người, chắc chắn ta cũng chiến thắng vẻ vang.

 

d)  Suy nghĩ và cầu nguyện

        Tôi có ý thức rằng cám dỗ căn bản đối với tôi vẫn là cám dỗ phản bội căn tính của mình không?  Tôi phải mô tả cám dỗ ấy như thế nào?  Là một Ki-tô hữu “hữu danh vô thực”?  Là một bậc cha mẹ vô trách nhiệm?  Là một công nhân không ngay thẳng?...

        Đâu là điều Chúa muốn (thánh ý Chúa) tôi làm lúc này và tại đây?  Người muốn tôi làm điều ấy theo cách nào?

        Tôi cảm nghiệm thế nào về sự hiện diện của Chúa Thánh Thần trong tôi?  Tôi đã để cho Người hoạt động trong tôi như thế nào?

 

Lời nguyện:

 

        “Lạy Chúa Giê-su,

        bị cám dỗ là thân phận của con người,

        nhưng thắng được cám dỗ là nhờ ơn của Chúa.

       

Cuộc sống hôm nay cho chúng con bao cám dỗ ngọt ngào,

        làm khuấy động những thèm khát nơi chúng con.

        Cám dỗ chiếm đoạt và sở hữu.

        Cám dỗ thống trị bằng quyền uy hay tri thức.

        Cám dỗ sống buông thả theo bản năng tự nhiên.

        Cám dỗ nào cũng hứa cho chúng con ít nhiều hoan lạc,

        nhưng thật ra lại làm chúng con nghèo nàn

        vì tự giam mình trong cái tôi ích kỷ.

       

Xin cho chúng con thắng được các cơn cám dỗ

        nhờ tỉnh thức và cầu nguyện,

        nhờ chay tịnh và làm chủ bản thân.

        Xin cho chúng con dám lội ngược dòng với thế gian,

        để đi vào con đường hẹp của Chúa,

        con đường nghèo khó khiêm nhu,

        con đường hy sinh phục vụ.

        Ước gì chúng con được lớn lên trong tình yêu Chúa,

        sau những lần chiến đấu vất vả cam go.

        Và ngay cả khi yếu đuối ngã sa,

        xin cho chúng con can đảm đứng lên,

        vững tin vào lòng Chúa tín trung tha thứ.  A-men.”

                                (Trích RABBOUNI, lời nguyện 94)

 

Lm. Đaminh Trần Đình Nhi

26-2-2004