SỰ KIỆN "TRUYỀN TIN”
Hằng năm,theo
mùa Phụng vụ,tôi thường mở sách Phúc âm đễ đọc lại những diễn tiến cuộc đời
Chúa Cứu Thế.Cuộc đời của Ngài mở đầu bằng sự kiện Truyền Tin. Trong Phúc
âm,tìm đọc thấy có ghi lại 3 cuộc Truyền tin.
Thứ nhất :
Truyền tin cho Thầy cả Thượng phẩm Da-ca-ri-a.
Thánh sử Luca
ghi : " ... Sứ thần bảo ông : Này ông Da-ca-ri-a,đừng sợ, vì Thiên Chúa đã
nhận lời ông cầu xin : bà Ê-li-sa-bet vợ ông sẽ sinh cho ông một đứa con trai
và ông phải đặt tên cho con là Gioan...Em bé sẽ nên cao cả trước mặt Chúa...em
sẽ đi trước mặt Chúa...và chuẩn bị một dân sẵn sàng đón Chúa... (Lc 1 , 13-17 )
Sự truyền tin này làm cho ông Da-ca-ri-a bối rối,sinh ra nghi ngờ.Vì ông nghĩ
rằng ông và vợ ông đã lớn tuổi,quá thời sinh nở.Một sự ngờ vực chính đáng của
con người.Nhưng đối với Thiên Chúa,ông đã phạm tội không tin vào lời sứ
thần.Chính vì thế,ông đã bị phạt " câm .Và hình phạt này chỉ được tha khi
vợ ông sinh con được 8 ngày ( ngày cắt bì và đặt tên ).Những lời nói đầu tiên
khi mãn phạt là :
Bài ca CHÚC TỤNG ( Benedictus ).
Ðây là một
lời chúc tụng,tạ ơn,đồng thời cũng là lời tiên tri quan trọng về Ðấng Cứu Tinh
( Giao Ước mới).(Xem trọn bản bài ca này ở phần cuối bài viết ).
Trong các Phúc âm khác,cho thấy vai trò của Gioan thật
quan trọng.Ông luôn xác nhận : ông không phải là Ðấng Cứu thế.Ông chỉ là người
đi trước để giới thiệu Ðức Kitô. " Tôi không phải là Ðức Kitô ... "
Tôi là tiếng người hô trong hoang địa : Hãy sửa đường cho thẳng để Ðức Chúa đến
. (Ga1,20,23)
Thứ hai :
Truyền tin cho ông Giu-se.
" Ông
Giuse,chồng bà (Maria) là người công chính và không muốn tố giác bà,nên mới
định tâm bỏ bà cách kín đáo.Ông đang toan tính như vậy,thì sứ thần Thiên Chúa
hiện đến báo mộng cho ông rằng : này ông Giuse,con cháu Ða-vit,đừng ngại đón bà
Maria,vợ ông về,vì người con bà cưu mang là do quyền năng Chúa Thánh Thần...
(Mt 1,19-20).Cũng như Thầy cả Da-ca-ri-a,ông Giuse với tâm trạng một con
người,ông cũng hoang mang,suy tư...Nếu không nhờ sự can thiệp của sứ thần Thiên
Chúa,chắc ông đã " bỏ vợ rồi : " Khi tỉnh giấc,ông Giuse làm như sứ
thần dậy và đón vợ về nhà.Ông không ăn ở với bà cho đến khi bà sinh một con
trai và ông đặt tên cho con trẻ là Giê-su . (Mt 1, 24-25)
Thứ ba :
Truyền tin cho Maria.
Sáu tháng
trước,sứ thần Thiên Chúa đã hiện xuống trần gian,nơi Giê-ru-sa-lem,thủ phủ tôn
giáo,chính trị của nước Do-thái,giữa đền thờ,trong cảnh huy hoàng rực rỡ,để
truyền tin cho Thầy cả thượng phẩm Da-ca-ri-a.Sáu thánh sau,sứ thần Gap-ri-en
lại hiện xuống nơi Na-da-ret miền Ga-li-lê,một miền quê hẻo lánh, nghèo nàn,để
truyền ban một sắc chỉ cứu độ nhân loại : Truyền tin cho Maria.
Một thiếu nữ
vừa tuổi độ 15,tuổi trung bình của những cô gái đến tuần tính chuyện hôn
nhân,theo tục lệ của dân Do-thái thời bấy giờ.Người con gái này là một Trinh
nữ,con của ông Gio-a-kim và bà An-na.Sử sách ghi nhận cô mồ côi cả cha lẫn
mẹ,nhưng lúc ấy cô đã hứa hôn cùng một người trong dòng tộc vua Ða-vit,tên là
Giu-se.Sách vở đời xưa còn lại cũng xác nhận trinh nữ nàythuộc dòng dõi
Ða-vit.Cô tên là MARIA.
" Sứ thần vào nhà trinh nữ và nói : Này vui lên hỡi
Ðấng đầy ơn sủng.Ðức Chúa ở cùng bà. (Lc 1,25) Lời chào này thật rất ư là lễ
độ,kính trọng? Maria vốn là một cô bé đạo đức,khiêm nhường,khi nghe lời
"chào lạ như vậy,nàng không khỏi có chút e ngại,bối rối,như cảm thấy sự
khen tặng này vượt quá thân phận nhỏ bé của mình : " Nghe lời ấy,bà rất
bối rối và tự hỏi lời chào như vậy có nghĩa gì."(Lc 1,29).Hình như không
để cho Maria suy nghĩ nhiều, " Sứ thần liền nói : Thưa bà Maria,xin đừng
sợ,vì bà đẹp lòng Thiên Chúa.Và này đây,bà sẽ thụ thai,sinh hạ một con trai và
đặt tên là Giê-su.Người sẽ nên cao cả và sẽ được gọi là Con Ðấng Tối Cao.Ðức
Chúa là Thiên Chúa sẽ ban cho Người ngai vàng vua Ða-vit,tổ tiên Người.Người sẽ
trị vì nhà Gia-cop đến muôn đời và triều đại của Người sẽ vô cùng vô
tận."(Lc 1,30-33) Maria thưa với sứ thần : " Việc ấy sẽ xẩy ra cách
nào,vì tôi không biết đến việc vợ chồng" (Lc 1,34) Maria chắc hẳn cũng
thông hiểu nhiều kinh sách,cũng như những lời tiên tri về Ðấng Cứu thế xuất
hiện cách nào ,vì thế,câu hỏi của Maria chỉ phát xuất từ một tâm hồn ngây
thơ,trong trắng,đượm vẻ ngạc nhiên,thẹn thùng,chứ không mang tính chất kiêu
căng ,ham danh ,phú quý! Sau khi nghe sứ thần giải thích rằng việc mang thai
của Maria là do quyền năng Chúa Thánh Thần,cũng như sứ thần loan báo bà chị họ
của Maria là Ê-li-sa-bet,đã già mà cũng mang thai " Vì đối với Thiên Chúa
không có gì là không thể làm được". Maria đã trả lời với sứ thần : "
Vâng,tôi đây là nữ tỳ của Chúa,xin Chúa cứ làm cho tôi như lời sứ thần
nói."(Lc 1,38)
Qua sự kiện
Truyền tin cho Maria,nhiều tác giả,nhiều sử sách ghi lại những suy tư,những
khen ngợi về cá tính và con người của Maria,dựa trên hai câu trả lời của bà.Xin
ghi lại một đoạn ngắn : " Với những đức tính thông minh sáng suốt,mạnh mẽ
tâm hồn,ta lại thấy người Nữ đồng trinh có tánh ngây thơ,chất phác,khiêm nhượng
nhu mì,rất đáng yêu.Những đức tánh hiệp lại thành một người hòa nhã,hiền hậu hoàn
toàn,rất đáng kính,đáng phục.Bà là con vua,cháu chúa.Bà có cái tên rất đẹp.Tâm
tánh của bà quả xứng với tên ấy,với dòng giống ấy! (Trích sách Sấm Truyền
Mới,tái bản lần thứ 9, năm 1960)
Và tới đây,sự
kiện Truyền tin chấm dứt.
Phần cuối của
bài viết này,chúng tôi muốn ghi lại những phát biểu HẬU TRUYỀN TIN của "
nhân vật" được truyền tin.
Ông Giu-se :
kinh thánh không ghi lại một lời nói nào của ngài.
Tới nay,riêng
cá nhân,chúng tôi vẫn nhìn Thánh Giusenhư " một bí mật của Thiên
Chúa"
Thầy cả
Da-ca-ri-a : Phúc âm Thánh Luca ghi : Bấy giờ (Gioan sinh được 8 ngày) người
cha của em,tức là ông Da-ca-ri-a,được đầy Thánh Thần,liền nói tiên tri rằng : (
Bài ca CHÚC TỤNG)
" Chúc tụng Ðức Chúa là Thiên Chúa Is-ra-en
đã viếng thăm cứu chuộc dân Người.
Từ dòng dõi trung thần Ða-vit,
Người đã cho xuất hiện
Vị Cứu Tinh quyền thế để giúp ta,
như Người đã dùng miệng các vị thánh ngôn sứ
mà phán hứa tự ngàn xưa :
sẽ cứu ta thoát khỏi địch thù,
thoát tay mọi kẻ hằng ghen ghét ;
sẽ trọn bề nhân nghĩa với tổ tiên
và nhớ lại lời xưa giao ước ;
Chúa đã thề với tổ phụ Ap-ra-ham
rằng sẽ giải phóng ta khỏi tay địch thù,
và cho ta chẳng còn sợ hãi,
để ta sống thánh thiện công chính trước nhan Người ,
mà phụng thờ Người suốt cả đời ta.
Hài nhi hỡi,con sẽ mang tước hiệu
là Ngôn sứcủa Ðấng tối cao :
con sẽ đi trước Chúa,mở lối cho Người,
bảo cho dân Chúa biết : Người sẽ cứu độ
là tha cho họ hết mọi tội khiên.
Thiên Chúa ta đầy lòng trắc ẩn,
cho Vầng Ðông tự chốn cao vời tới viếng thăm ta,
soi sáng những ai ngồi nơi tăm tối
và trong bóng tử thần,
dẫn ta bước vào đường nẻo bình an."
(Lc 1,67-79)
Thánh sử Luca
ghi đây là " lời tiên tri. Lời tiên tri này nhằm đáp ứng sự mong đợi một
Ðấng đến giải thoát dân Do-thái khỏi ách nô lệ của đế quốc Roma.Lịch sử ghi
rằng : ngày xưa dân Do-thái được Ðức Chúa Trời lựa chọn.Người Do-thái tin tưởng
như thế,mặc dù sống nơi xứ người,họ vẫn giữ đạo riêng của họ,không chung lộn
với người bản xứ.Chúa Trời đã giao ước với ông Mai-sen và Ap-ra-ham,sẽ phù trợ
dân tộc này,nếu họ một lòng thờ phượng Người.Niềm trông đợi như quá lâu,dân
Do-thái sinh nản chí,phần đông bỏ Chúa,thờ lạy các thần dân ngoại. Chúa
phạt.Tai họa đổ xuống.Chiến tranh.Ôn dịch.v.v...Tuy nhiên Chúa Trời vẫn nhớ tới
lời giao ước với tổ phụ dân Do-thái,nên ông Da-ca-ri-a đã được Thánh Thần linh
ứng để nhắc lại lời giao ước này,như một Giao Ước Mới.Người Do-thái lúc bấy giờ
chỉ hiểu lời tiên tri này theo cung cách người trần thế.Họ chỉ mong được sớm
giải thoát ách nô lệ.Và xem Ðấng Cứu Thế như một " Vị Tướng" với binh
hùng thế mạnh.Và khi Chúa Giê-su xuất hiện,Ngài đã không xuất hiện như vị tướng
ấy.Ngược lại Ngài đến với sứ mạng " Cứu độ nhân thế khỏi ách nô lệ
tham,sân,si,kể cả tội Nguyên tổ.Vì thế một tấm thảm kịch đã xẩy ra : Ðức Ki-Tô
bị đóng đinh trên thập giá!
Bà Maria :
Phúc âm Thánh Luca thuật lại việc Bà Maria viếng thăm bà Ê-li-sa-bet.Vừa khi
nghe tiếng bà Maria thì đứa nhỏ trong bụng bà Ê-li-sa-bet nhảy lên vui sướng,và
bà Ê-li-sa-bet lớn tiếng chào Maria,lời chào do linh ứng của Chúa Thánh
Thần.Nội dung lời chào này cũng na ná như lời chào của sứ thần Gap-ri-en chào
bà.Nghe xong lời chào,bà Maria nói : (Bài ca NGỢI KHEN, Magnificat)
" Linh hồn tôi ngợi khen Ðức Chúa,
thần trí tôi hớn hở vui mừng
vì Thiên Chúa,Ðấng cứu độ tôi.
Phận nữ tỳ hèn mọn,
Người đoái thương nhìn tới;
từ nay,hết mọi đời
sẽ khen tôi diễm phúc.
Ðấng Toàn Năng đã làm cho tôi
biết bao điều cao cả,
danh Người thật chí thánh chí tôn!
Ðời nọ tới đời kia,
Chúa hằng thương xót những ai kính sợ Người.
Chúa giơ tay biểu dương sức mạnh,
dẹp tan phường lòng trí kiêu căng.
Chúa hạ bệ những ai quyền thế,
Người nâng cao mọi kẻ khiêm nhường.
Kẻ đói nghèo,Chúa ban của đầy dư,
người giầu có,lại đuổi về tay trắng.
Chúa độ trì It-ra-en,tôi tớ của Người,
như đã hứa cùng cha ông chúng ta,
vì Người nhớ lại lòng thương xót
dành cho tổ phụ Ap-ra-ham
và cho con cháu đến muôn đời."
(Lc 1,46-55)
Có lẽ không
một người công giáo nào lại không biết đến bài ca này.
Nhiều sử
gia,đạo đức gia,thần học gia đã khuyên chúng ta ,đừng nên tìm "văn
chương" nơi bài ca này.Vì ở đó chứa đựng một loại văn chương vượt trên tất
cả những áng văn chương sẵn có.Ðây là "tiếng lòng" của một con
người.Một con người "phụ nữ hơn mọi người phụ nữ.Hãy nghe bà Ê-li-sa-bet :
"Em được
chúc phúc hơn mọi người phụ nữ và người con em đang cưu mang cũng được chúc phúc.Bởi
đâu tôi được Thân Mẫu Chúa tôi đến với tôi thế này!(Lc 1,42-43)
Cả hai bài ca
trên đều xuất hiện trong mùa Giáng sinh ,theo tiến trình tường thuật của kinh
thánh.Thế nhưng,hằng năm Hội thánh cử mừng những sự kiện về đạo Chúa Kitô ,theo
chu kỳ năm phụng vụ,chúng ta lại không thấy hai bài ca này xuất hiện vào dịp kỷ
niệm Chúa Giáng sinh ?
Bài ca thứ
nhất,bài Chúc Tụng,hình như không có ở chỗ nào trong năm phụng vụ,ngoại trừ
trong các Giờ Kinh Phụng Vụ mà các bậc tu trì phải đọc hằng ngày.Riêng bài ca
Ngợi Khen,thì được Giáo hội chọn đọc vào Ðáp ca lễ chung về Ðức Mẹ.Không hiểu
tại sao ? Phụng vụ của Giáo hội 2000 ngàn năm qua vẫn không thay đổi,thế mà
giáo hội vẫn vững,vẫn tiến.( nói lại lời của một vị linh mục khả mến).Có nhiều
điều chúng ta muốn,thí dụ như nên mừng lễ Phục sinh một cách trọng thể hơn Lễ
Giáng sinh,nhưng không thể. Sự thông biết và sự khôn ngoan của giáo hội là tác
động của Chúa Thánh Thần,đức tin dậy như thế.Noi gương Ðức Mẹ "xin
vâng",thế nhưng, cũng vẫn cứ đề nghị : mỗi năm tới mùa Giáng sinh,chúng ta
nên mở Phúc âm thánh Luca,đọc và suy niệm nghiêm chỉnh hai bài ca : Chúc Tụng ,
Ngợi Khen.
Giáng Sinh
2001.
Hải Ánh.