TRÁI TIM KHÔNG NGỦ
YÊN
(Lc
1:1-4; 4:14-21)
|
Ông Lý Quang Diệu, Bộ trưởng cố vấn
Singapore, viếng thăm Việt nam từ ngày 16 đến 20 tháng 01 năm 2007. Ông nói
: "Việt Nam đang tiến với tốc độ tốt và đang đuổi kịp thời gian
bị mất." Việt nam mất gì trong “thời gian bị mất” ? Thời gian đã mất có lấy lại được không ? Lấy lại bằng cách nào ? Phải chăng chỉ kinh tế và chính trị mới có
thể giúp lấy lại thời gian đã mất ? Vấn đề không đơn giản như thế ! Khi mời ông Lý Quang Diệu thăm Việt Nam, người ta chỉ mong nghe
những diệu kế hay phép mầu kinh tế cho Việt nam. Có ai ngờ trong khi xây dựng một Singapore
phú cường, người dân của ông vẫn không mất tự do và quyền làm người ? “Trái tim Singapore,” tức con người, chứ
không phải kỹ thuật, đóng vai trò quyết định Singapore có một vị thế không nhỏ
trên thế giới.[1] Nếu xã hội chỉ là một nhà
máy khổng lồ, vấn đề có thể đơn giản.
Nhưng vì xã hội là tổ hợp những con người, nên không thể coi thường sức
mạnh tinh thần. Nhưng nếu chỉ nghĩ đến
phần thiêng liêng mà thôi, giải pháp cũng không toàn diện. Chúa Giêsu đến trần gian không nhằm cứu các
linh hồn, nhưng cứu toàn thể con người.
Ðó là sứ mệnh rất cao cả, nhưng cũng rất thực tế. Sứ mệnh đó vẫn được tiếp nối trong Giáo hội
hôm nay. Vậy Giáo hội có thể giúp Việt nam “đuổi
kịp thời gian bị mất” không ? Chúa Giêsu
đã vạch ra một phương hướng giúp chúng ta có thể “đuổi kịp thời gian bị mất.” Những năm tháng qua đã để lại một xã hội và
giáo hội “rách nát” ! Những năm tháng đó
đã tạo nên những “người Việt nam xấu xí.”
Thời gian đó không đáng gọi là năm tháng hồng ân. Bởi thế, cần có một sứ giả đến “công bố năm
hồng ân của Chúa.” (Lc 4:19) Sứ giả đó
chính là Ðức Giêsu, đến từ Thiên Chúa. Ðể có thể can đảm “công bố năm hồng ân
của Chúa,” Người đã được Thần Khí hướng dẫn.
Người là vị Thiên Sai thực sự, vì đã được “Chúa xức dầu tấn phong.”(Lc
4:18) Ðó là tất cả sức mạnh và tước vị
Người có khi xuất hiện giữa muôn dân.
Không có sức mạnh Thần Khí, Người không thể “loan báo Tin Mừng cho kẻ
nghèo hèn.”(Lc 4:18) Những “kẻ nghèo hèn,” đối tượng số một của Tin Mừng, tràn ngập xã
hội Việt nam. Việt Nam vẫn bị xếp vào
hàng những nước nghèo nhất thế giới, cả về kinh tế lẫn nhân quyền, dù năm ngoái đã đạt mức tăng trưởng kinh tế 8%, chỉ đứng sau Trung Quốc
trong khu vực Đông Á. Nghèo hèn cả về vật chất lẫn tinh thần, con
người sẽ không còn điều kiện làm người nữa.
Ðó là lý do tại sao Ðức Giêsu
rao giảng Tin Mừng để phục hồi
phẩm giá con người. Hạt giống Tin Mừng
đã gieo. Mùa màng trổ sinh tươi tốt khắp
nơi trên thế giới. Còn Việt nam thì sao
? Những ai đang gieo hạt giống Tin Mừng
tại Việt nam ? Nhìn lại số lượng và phẩm chất nhân sự của Giáo Hội Việt nam hôm
nay, chúng ta có thể hiểu phần nào lý do tại sao hạt giống Tin Mừng chưa trổ
sinh mùa màng tươi tốt trên mảnh đất chữ S thân yêu. Nhân sự là một vấn đề vô cùng quan
trọng. Chính vì thế, khi quan sát xã hội
Việt nam, ông Lý Quang Diệu nhận xét : “… ngoài vốn đầu tư, cơ sở hạ tầng … cần
có một cơ sở quan trọng hàng đầu : đào tạo nguồn nhân lực.”[2]
Chẳng lẽ Việt nam không có những trung
tâm huấn nghệ, học đường, đại học để làm công việc quan trọng đó ? Kinh nghiệm từ Singapore, ông cho thấy cần
phải nhấn mạnh đến phẩm chất của nguồn nhân lực đó. Không phải chỉ cung cấp một mớ kiến thức
chuyên môn đáp ứng cho những cơ chế vô hồn, nhưng cần có “những con người tự trọng,
mẫn cảm và có ý thức.”[3]
Giáo Hội Việt nam cũng đang thiếu những con người như thế ! Mặc dù có nhiều chủng viện và học viện, GHVN
vẫn thiếu một cách trầm trọng những người lãnh đạo thực sự. GHVN không thiếu nhân tài, nhưng thiếu tầm
nhìn và kiến thức quản trị. Thiếu những
nhà lãnh đạo biết đón nhận, lắng nghe những tiếng nói khác với mình. Nếu loại trừ hay không tạo điều kiện cho
những tiếng nói khác góp phần vào xây dựng công cuộc chung, e rằng giới lãnh
đạo cách nào đó không tin Giáo hội là
thân thể Ðức Kitô với nhiều bộ phận và chức năng khác nhau do Thiên Chúa an bài
trong Thần Khí (x. 1 Cr 12:12-30). Có
những người anh em không được đón nhận và chia sẻ sứ vụ. Như thế, phải chăng họ chỉ bị khinh thường và
bất tín nhiệm ? Không đâu !
Cả sứ mệnh và Ðấng trao sứ mệnh cho họ cũng bị khinh thường nữa. Ðúng
như Chúa nói : “Ai đón tiếp người Thày sai đến là đón tiếp Thày, và ai đón tiếp
Thày là đón tiếp Ðấng đã sai Thày.”(Ga 13,20)
Khi nói thế, không phải Chúa chỉ nhằm đến đối tượng dân ngoại, nhưng cả
những người đang nắm quyền trong Giáo hội nữa.
Một cuộc cải tổ sâu rộng nền giáo dục chủng viện vô cùng khẩn thiết
ở Việt nam. Qua bao đời, nền giáo dục đó
hầu như chỉ chú trọng cung cấp kiến thức thần học hay triết học cho người thụ
huấn. Khi còn ngồi trong chủng viện, con
người chỉ lo phát triển tài năng và tập những nhân đức cá nhân để vinh thăng
trên đường “hoạn lộ,” (“quan triều”!) chứ ít khi chú ý tới tinh thần trách
nhiệm, hợp tác, cộng đồng. Kết quả khi ra
đời, họ không có khả năng làm việc tập thể và sống cộng đoàn. Nhiều người chỉ tìm danh vọng cá nhân hay
quyền lợi phe nhóm. Tham quyền cố vị tới
chết cũng chưa chịu về hưu hay đổi xứ !
Cá nhân to hơn Nước Chúa. Làm sao
kiếm được tinh thần từ bỏ và khiêm tốn nơi những con người như thế ? Thế mới hay GHVN thiếu những thợ gặt lành nghề. Vẫn không đủ những người có khả năng rao
giảng Tin Mừng cho người nghèo hèn và bị áp bức. Thời nào cũng thế, GHVN đầy dẫy những con
người đồng lõa với bọn giàu sang và thế lực trong các cơ chế đàn áp. Những người bị áp bức hầu như nằm ngoài sự quan
tâm của Giáo hội. Chỉ có những người
nghèo mới là đối tượng của Tin Mừng hay sao ? Người nghèo chỉ là một trong
những thành phần bị cơ chế bất công đàn áp.
Những hoạt động bác ái và y tế xã hội chỉ xoa dịu phần nào nỗi đau khổ
của những người nghèo hèn. Còn những
người bị giam cầm trong các trại tù cải tạo, những người bị áp bức đến mất tự
do ngoài xã hội và những người dân đang bị hạn chế tự do liên lạc, hội họp, di
chuyển … đến nỗi trở thành mù điếc những thông tin cần thiết và đói khát nhân
quyền thì sao ? Họ chiếm chỗ nào trong
mối quan tâm của GHVN ? Những đối tượng
Tin Mừng, như ngôn sứ Isaia loan báo, đều là những nạn nhân của đủ thứ đàn áp
bất công. Nếu không quan tâm và tranh
đấu cho quyền làm người, GHVN sẽ đem Tin Mừng qua nẻo đường nào cho dân tộc ? |
Dù có cả bề dầy lịch sử gần 500 năm, GHVN vẫn thiếu những ngôn sứ
quả cảm như Ðức Giêsu. Có một lỗ trống
khổng lồ trong đức tin của GHVN hôm nay.
Chưa ai có thể lấp nổi ! Mặc dù
có khối lượng nhân sự khổng lồ, GHVN có lẽ còn thiếu xác tín vào sức mạnh Tin Mừng. Có lẽ đức tin chúng ta chưa bằng hạt cải, nên
chưa thể bứng cây đa cổ thụ hay trái núi bất công ra khỏi lòng dân tộc. Trái núi càng cao càng cản bước tiến Tin
Mừng. Nếu có đức tin bằng hạt cải, GHVN đã dũng cảm như anh em Công Giáo
Nam Hàn. Trước cảnh đàn áp bất công
ngoài xã hội, Giáo hội Nam Hàn đã tranh đấu đòi quyền lợi cho công nhân. Nhờ đó, Tin Mừng đã tìm được con đường đi đến
với dân tộc. Các giám mục và linh mục đã không ngồi yên hay thỏa mãn với những
công trình xây nhà thờ, phòng phát thuốc, hay công việc mục vụ trong khuôn viên
nhà thờ và giáo xứ. Cùng giáo dân, họ đã xắn tay áo xuống đường tranh đấu và vô
tù vì tương lai xã hội và Giáo hội. Ðó
là con đường Thần Khí dẫn Giáo hội Nam Hàn theo Ðức Kitô. Dân tộc chúng ta không thua kém bất cứ ai trong vùng Á châu. Chính ông Lý Quang Diệu phải công nhận : “Tài
năng của người Việt Nam trong việc sử dụng và cải tiến các khí tài của Liên Xô
trong thời kỳ chiến tranh và tài năng của người Việt hiện sống ở Mỹ và Pháp
nhắc nhở chúng ta về những phẩm chất tuyệt vời của dân tộc này.”[4]
Phẩm chất tuyệt vời cũng chẳng là gì, nếu chỉ để phục vụ quyền lợi riêng tư hay
phe nhóm. Tất cả đều vô ích nếu không có
tinh thần chia sẻ và cộng tác với nhau. Có
lẽ ông muốn nói về trí thông minh và khả năng kỹ thuật của người Việt nam, chứ
chưa nói đến những phẩm chất đích thực và cần thiết cho việc phát triển của dân
tộc, như tinh thần trách nhiệm, khiêm tốn, tự trọng, đoàn kết, cởi mở v.v. Nếu thiếu khiêm tốn và cởi mở, chúng ta không
thể vượt qua những thử thách thời đại và loan báo Tin Mừng hữu hiệu. Nếu chỉ lo cho cá nhân và phe nhóm, không bao
giờ có thể can đảm dấn thân theo Ðức Kitô.
Ai cũng nói đến hy sinh, từ bỏ.
Nhưng thực tế mấy ai dám vượt qua cái tôi ? Nếu có đức tin bằng hạt cải, chúng ta sẽ can đảm lãnh nhận sứ mệnh
giải thoát như Ðức Kitô. Sứ mệnh đó
quyết định tương lai toàn thể Giáo hội.
Trước khi bước vào cuộc đời công khai, Ðức Kitô đã được “quyền năng Thần
Khí thúc đẩy.” (Lc 4:14) Còn chúng ta
đang được Thần Khí nào hướng dẫn ? Nếu được Thần Khí Thiên Chúa hướng dẫn, chắc
chắn chúng ta đã biết quên mình thực sự để dấn thân hoàn toàn cho sứ mệnh “trả
lại tự do cho người bị áp bức” (Lc 4:18)
như Ðức Kitô. “trả lại tự do” là sứ mệnh “thâu tóm rõ nhất sự nghiệp của Chúa
Giêsu.”[5]
Nếu Chúa không chết cho sứ mệnh cao cả
đó, chắc chắn chúng ta không dám bàn đến vấn đề gai góc này. Chẳng lẽ Giáo hội có sứ mệnh nào khác với
Chúa ? Nuôi sống hay chữa bệnh cho người
nghèo không phải dễ. Nhưng so với sứ
mệnh “trả lại tự do cho người bị áp
bức,” việc bác ái đó tương đối nhẹ nhàng hơn. Phải chăng GHVN chọn phần dễ nhất trong sứ
mệnh để ru ngủ chính mình ? Sứ mệnh “trả
lại tự do” gay cấn nhất, vì đòi hy sinh chính mạng sống mình, chứ không phải
của cải hay thời giờ mà thôi. “Trả lại
tự do” có nghĩa là trả lại quyền làm người cho con người. Con người chỉ thực sự làm
người khi có tự do. Mất tự do là mất bản
chất con người. “Thời gian bị mất” có
nghĩa là thời gian con người mất quyền làm người. Quyền làm người bị mất ở đâu, nếu không phải
trong các nhà tù và những nơi con người biến thành những bộ máy sản xuất ? Chỉ vì quyền con người, Chúa Giêsu đã được
sai đến thi hành sứ mệnh duy nhất là
“trả tự do cho những người bị áp bức” (Lc 4:18) Muốn theo Chúa Kitô, Giáo Hội phải tiếp tục
sứ mệnh đó. GHVN đang nắm trong tay một
cơ hội bằng vàng để thực thi sứ mệnh cao cả cho hạt giống Tin Mừng trổ sinh. Khi nói đến sứ mệnh “trả lại tự do” và quyền làm người cho dân tộc,
tôi không có ý hô hào tranh đấu bạo động.
Những khẩu hiệu “chống cộng” hay “đánh Mỹ cứu nước” là những phương tiện
lỗi thời. Những khẩu hiệu đó chỉ có giá
trị trong “thời gian bị mất." Ngày
nay, không còn người trẻ nào hiểu ý nghĩa các khẩu hiệu đó nữa. Một trang sử đã lật qua. Không thể dùng những phương tiện lỗi
thời. Nhưng mục đích không bao giờ thay đổi. Nhân quyền và tự do vẫn là những giá trị ngàn
đời. Tuổi trẻ hôm nay cảm phục những ai
đang làm mọi cách cho dân tộc tìm lại những giá trị cao cả đó hầu đuổi kịp trào
lưu thế giới. Vận hội đã tới ! Vậy làm cách nào để “trả lại tự do” cho dân tộc ? Dĩ nhiên, chính trị, kinh tế, quân sự không
phải là phương tiện tranh đấu của Giáo hội.
Phương tiện duy nhất của Giáo hội chính là Tin Mừng của Chúa Giêsu
Kitô. Tin Mừng là “sự thật giải thoát.”
(Ga 8:32) Sự thật vẫn còn bị che dấu và
bưng bít ở Việt nam. Ðó là lý do tại sao
dân tộc chưa có tự do. Làm sao người dân
có thể làm người tự do khi nền “văn hóa nói dối” đang hoành hành từ Bắc chí
Nam, từ trong đạo ra ngoài đời ? Con đẻ của “văn hóa nói dối” là cơ chế bất công đang nghiền nát con
người. Vắng bóng công lý, con người chỉ
còn cúi đầu vâng theo chế độ “xin cho.”
Con người trở thành chúa tể thống trị con người. Cuộc đời chỉ còn là kiếp trâu ngựa lầm
than. Con người mất quyền làm người. Quyền làm người biến thành một thứ ân huệ. Chính vì để cho con người được làm người,
Chúa đã chết không bằng một con người. Người đã
chết một cách bất công để công lý ngự trị trên trái đất. Noi gương Ðức Kitô, giáo dân xứ Phường Tây, Huế hiện nay đang đứng
lên tranh đấu đòi lại ngôi trường của giáo xứ.
Ðoàn kết với dân Chúa, ngày 9-1-2007 vừa qua, Đức TGM Têphanô Nguyễn Như
Thể mạnh mẽ tuyên bố: "Toàn thể Giáo phận Huế sẽ đứng đàng sau linh mục
quản xứ và giáo dân Phường Tây!"[6] Tinh
thần Nguyễn Kim Ðiền vẫn sống mạnh trong lòng giáo dân Huế ! Rất may dân tộc Việt nam còn có những con
người dũng cảm tranh đấu cho công lý như vậy !
Nhìn từ Nam ra Bắc, có lẽ chúng ta phải khâm phục truyền thống kiên
cường và anh hùng của Giáo Phận Huế ! Lạy Chúa, cám ơn
Chúa đã cho chúng con tiếp nối sứ mệnh
cao cả của Con Chúa nơi trần gian. Con biết trái tim Chúa không ngủ yên cho tới khi nào dân tộc chúng
con được “trả lại tự do.” Xin Chúa cho GHVN can đảm rao giảng Tin Mừng cho những người
nghèo hèn và đứng lên đòi “trả lại tự do
cho những người bị áp bức” trong xã hội và giáo hội hôm nay. Amen đỗ lực21.01.2007 |
[1] x. vnexpress.net, 16/01/2007, trích lại từ
báo Tuổi Trẻ.
[2] Ibid.
[3] Ibid.
[4] ibid.
[5] Lời Chúa Cho Mọi Người 2005:290.
[6] Tiếng Nói Giáo Dân.net ngày 10.01. 2007