Đức Cha Vincent Nguyễn Văn Bản
12/01/2020
TÒA
GIÁM MỤC BAN MÊ THUỘT
104
Phan Chu Trinh - Tp. Buôn Ma Thuột
ĐT:
+84. (500) 3 844 756 - DĐ: 0914. 467 002
Email: ngvban@gmail.com
Kính gởi quý linh mục, tu sĩ nam nữ, chủng sinh, và toàn
thể anh chị em tín hữu thân mến,
Nhân dịp Đức Thánh Cha Phan-xi-cô thiết lập Chúa Nhật Lời
Chúa, và Hiệp Hội Thánh Kinh Công Giáo đề nghị cử hành Năm Lời Chúa, tôi có hai
điều muốn trình bày với quý linh mục, tu sĩ nam nữ, chủng sinh và toàn thể anh
chị em tín hữu như sau:
Trong ngày lễ kính thánh Giê-rô-ni-mô vừa qua
(30/09/2019), Đức Thánh Cha Phan-xi-cô đã ban Tông sắc Aperuit
Illis (Ngài đã mở trí cho họ) để thiết lập Chúa nhật thứ III
mùa Thường Niên là Chúa Nhật Lời Chúa: “Vì thế, tôi ấn định ngày Chúa nhật thứ
III mùa Thường Niên được dành riêng để cử hành, để suy tư và để công bố Lời
Chúa.” Lý do chọn ngày Chúa nhật này vì nó thường nằm trong tuần lễ cầu nguyện
cho các Ki-tô hữu hợp nhất, từ ngày 18/01 đến ngày 25/01: “Vậy, Chúa nhật Lời
Chúa này sẽ được định vào lúc thích hợp của giai đoạn này trong năm, khi mà
chúng ta được mời gọi để củng cố những mối liên hệ với cộng đoàn Do-thái và cầu
nguyên cho sự hiệp nhất các Ki-tô hữu.” (số 3).
Mục đích của việc dành riêng một ngày Chúa nhật cho việc
cử hành trọng thể Lời Chúa trước hết là làm nổi bật “Mốì tương quan giữa Đấng
Phục Sinh, cộng đoàn các tín hữu và Kinh Thánh thật là cần thiết cho căn tính
của chúng ta” (số I), và “Cho phép làm cho Giáo Hội sống lại cử chỉ của Đấng
Phục Sinh, cũng mở cho chúng ta kho tàng của Lời Người để chúng ta có thể là
những người loan báo về sự phong phú không thể tát cạn này trong thế giới” (số
2).
Đức Thánh Cha đề nghị chúng ta sống Chúa nhật này một cách
trọng thể. Ngài viết: “Cách đặc biệt, trong Chúa nhật này, cần nhấn mạnh đến
việc công bố Lời Chúa và thích ứng bài giảng để làm cho việc phục vụ Lời Chúa
trở nên rõ ràng hơn.” (số 3).
Ngài cũng đề nghị cách thực hành tại mỗi giáo xứ: “Các
linh mục ở giáo xứ có thể tìm ra hình thức tương xứng nhất để đặt cuốn Kinh
Thánh, hay một trong các sách của bộ Kinh Thánh, cho toàn thể cộng đoàn, để làm
nổi bật tầm quan trọng của việc tiếp tục đọc bản văn trong đời sống hàng ngày,
để đào sâu bản văn và để cầu nguyện với Kinh Thánh, trong khi tham chiếu bằng cách
thế đặc biệt cho Lectio Divina.” (số 3).
Ngài nhấn mạnh đến vai trò của bài giảng trong cử hành
phụng vụ, không chỉ riêng với các thừa tác viên phục vụ Lời, mà còn với những
người đặt mình lắng nghe Lời: “Cách riêng, bài giảng mang lấy một nhiệm vụ rất
đặc biệt, bởi vì nó có được ''một đặc tính gần như là bí tích” (Niềm Vui Tin
Mừng, n. 142).
Dẫn vào chiều sâu trong Lời Chúa, trong một cách nói đơn
giản và phù hợp với người nghe, cũng cho phép vị linh mục giúp khám phá “vẻ đẹp
của những hình ảnh mà Thiên Chúa dùng để khuyến khích thực hành điều thiện. Đó
là một cơ hội mục vụ không được bỏ qua.” (số 4).
Năm 2020 là năm đầu tiên chúng ta cử hành Chúa nhật Lời
Chúa, trùng vào ngày 26 tháng 1, cũng là Mùng Hai Tết dành để Kính nhớ Ông Bà
Tổ Tiên. Để hưởng ứng lời mời gọi của Đức Thánh Cha, xin quý cha Quản xứ, quý
Bề trên các cộng đoàn, tổ chức một Thánh lễ đặc biệt, có những hình thức thật ý
nghĩa để làm nổi bật vai trò của Lời Chúa trong cử hành phụng vụ. Ước mong anh
chị em tín hữu tham dự với lòng sốt sắng và đặt mình lắng nghe Lời Chúa, để Lời
Ngài trở thành ánh sáng dẫn đường cho tất cả chúng ta.
Trong dịp kỷ niệm 50 năm ngày thành lập Hiệp Hội Kinh
Thánh Công Giáo và hướng về 1.600 năm ngày mất của thánh Giê-rô-ni-mô, Hiệp Hội
Kinh Thánh Công Giáo cũng mời gọi toàn thể Giáo Hội cử hành “Năm Lời Chúa”, từ
Chúa nhật I Mùa Vọng (01/12/2019) đến ngày lễ kính thánh Giê-rô-ni-mô
(30/09/2020).
Để hưởng ứng lời mời gọi của Hiệp Hội Kinh Thánh Công
Giáo, ủy Ban Kinh Thánh (UBKT), trực thuộc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, sẽ cố
gắng cập nhật những tin tức liên quan đến việc cử hành Năm Lời Chúa, đăng tải
những bài suy niệm, bài giảng, bài học hỏi về Lời Chúa, trên trang web của
UBKT: http://vvwvv.kinhthanhvn.net/ để
mọi người tham khảo. Hơn nữa, để Lời Chúa thấm nhập vào đời sống dân Chúa, và
trở thành trung tâm của đời sống cộng đoàn cũng như của từng tín hữu, UBKT sẽ
cố gắng quy tụ nhiều thành phần dân Chúa, để cùng nhau suy tư và tìm ra những
phương thức thích hợp giúp cho Lời Chúa thực sự trở thành nguồn sống cho mọi
người.
Chúng ta cùng nhau cầu nguyện và hành động cho việc yêu
mến, học hỏi, chia sẻ và sống Lời Chúa trong từng gia đình, từng cộng đoàn,
trong các giáo xứ, và toàn thể Giáo Hội.
Thân
mến,
+Vincent Nguyễn Văn Bản
Giám mục Giáo phận Ban Mê Thuột
Chủ Tịch Ủy Ban Kinh Thánh trực thuộc HĐGMVN
Tông
sắc Aperuit Illis của Đức Thánh Cha Phan-xi-cô thiết lập Ngày Chúa Nhật Lời
Chúa
1/ “Vậy Người mở trí cho họ hiểu về Kinh
Thánh” (Lc 24, 25). Đó là một trong những cử chỉ đã được Chúa phục sinh hoàn
thành, trước khi Người lên trời. Người đã hiện ra cho các môn đệ khi các ngài
tụ họp ở cùng một nơi, Người bẻ bánh với các ngài và mở lòng các ngài hiểu về
Kinh Thánh. Với những con người hoảng sợ và thất vọng này, Người tỏ cho thấy ý
nghĩa của mầu nhiệm phục sinh: nghĩa là, theo dự phóng ngàn đời của Chúa Cha,
Chúa Giê-su phải chịu đau khổ và phục sinh từ cõi chết để ban tặng sự hoán cải
và tha thứ tội lỗi (cf. Lc 24, 26.46-47) và hứa ban Thánh Thần, Đấng sẽ ban cho
các ngài sức mạnh để trở nên nhân chứng về Mầu Nhiệm cứu rỗi này (cf. Lc 24,
49).
Mối tương quan giữa Đấng Phục Sinh, cộng
đoàn các tín hữu và Kinh Thánh thật là cần thiết cho căn tính của chúng ta. Nếu
Chúa không dẫn chúng ta vào trong mối tương quan này, không thể nào hiểu Kinh
Thánh một cách sâu xa. Tuy nhiên, điều ngược lại cũng rất đúng : không có Kinh
Thánh, thì những biến cố trong sứ mệnh của Chúa Giê-su và Giáo Hội của Ngài
trong thế giới không thể giải thích được. Nói một cách trung thực, thánh
Giê-rô-ni-mô đã viết : “Không biết Kinh Thánh là không biết Chúa Kitô” (Trong
Is., prologue : PL 24, 17).
2/ Trong phần kết thúc năm thánh ngoại
thường về Lòng Thương Xót, tôi đã yêu cầu rằng chúng ta nghĩ đến “một chúa nhật
dành riêng cho Lời Chúa, để hiểu được sự phong phú không thể tát cạn đến từ sự
đối thoại bền vững của Thiên Chúa với dân Người” (Misericordia et misera, n.
7). Thánh hiến theo cách thế riêng biệt một ngày chúa nhật trong Năm phụng vụ
cho Lời Chúa cho phép, trên tất cả, làm cho Giáo Hội sống lại cử chỉ của Đấng
Phục Sinh, cũng mở cho chúng ta kho tàng của Lời Người để chúng ta có thể là
những người loan báo về sự phong phú không thể tát cạn này trong thế giới. Theo
quan điểm này, những lời dạy của thánh Ê-phrem đến trong tâm trí tôi : “Vậy, ai
có khả năng hiểu tất cả sự phong phú từ một lời của Ngài, lạy Chúa? Điều mà
chúng tôi hiểu về Lời Ngài thì kém hơn hơn là điều mà chúng tôi bỏ qua, như
những kẻ khát nước uống từ một nguồn suối. Những chiều kích của Lời Ngài thì
dào dẫy như nhiều khuynh hướng của những người học hỏi Lời Ngài. Thiên Chúa đã
tô điểm lời của mình bằng muôn vẻ đẹp, để mỗi người nghiên cứu Lời của Ngài có
thể chiêm ngắm điều mà họ yêu mến. Và trong lời của mình, Ngài ẩn giấu tất cả
mọi kho tàng, để mỗi người trong chúng tôi tìm thấy sự phong phú trong điều mà
họ chiêm niệm (Commentaires sur le Diatessaron, 1, 18).
Vậy, qua lá thư này,
tôi muốn trả lời cho nhiều đề nghị đến từ dân Chúa, để trong toàn thể Giáo Hội,
chúng ta có thể cử hành chúa nhật Lời Chúa trong sự hiệp nhất của nhiều ý
hướng. Từ nay, nó trở thành một thực hành cụ thể để sống những giây phút mà
cộng đoàn tín hữu tập trung về giá trị quan trọng mà Lời Chúa chiếm hữu trong
đời sống thường ngày. Trong những giáo hội địa phương khác nhau, nhiều sáng
kiến làm cho người tín hữu tiếp xúc dễ dàng với Thánh Kinh, điều này giúp họ
sống tâm tình biết ơn về một ân huệ như thế, dấn thân để sống ân huệ này trong
đời sống thường ngày và có trách nhiệm làm chứng về điều đó một cách hài hòa.
Công Đồng Vatican II
đã có ảnh hưởng quan trọng trong việc tái khám phá Lời Chúa qua Hiến chế tín lý
Dei Verbum. Từ những trang này, luôn xứng đáng được suy gẫm và sống, gợi lên
một cách rõ nét bản chất của Kinh Thánh, thông truyền từ thế hệ này đến thế hệ
khác (ch. II), sự linh hứng thần linh (ch. III) ôm lấy Cựu và Tân Ước (ch. IV
và V) và tầm quan trọng đối với đời sống Giáo Hội (ch. VI). Để làm gia tăng
giáo huấn này, năm 2008, Đức Thánh Cha Bê-nê-đic-tô XVI đã triệu tập một công
nghị các giám mục về chủ đề “Lời Chúa trong đời sống và sứ vụ của Giáo Hội”,
tiếp theo sau công nghị đó ngài đã công bố Tông huấn Verbum Domini, tạo nên
huấn giáo quan trọng cho cộng đoàn chúng ta[1]. Trong tài liệu này, đặc tính hiệu năng
của Lời Chúa được đào sâu một cách đặc biệt, khi mà trong động tác phụng vụ,
nổi lên tính cách thánh thiêng riêng biệt của nó[2].
Vậy, thật là tốt rằng đừng bao giờ thiếu
trong đời sống của dân Chúa mối tương quan quyết định này với Lời sống động mà
Chúa không ngừng ngỏ lời với vị Hôn thê của mình, để vị hôn thê có thể tăng
trưởng trong tình yêu và trong lời chứng về đức tin.
3/ Vì thế, tôi ấn
định ngày chúa nhật thứ III mùa thường niên được dành riêng để cử hành, để suy
tư và để công bố Lời Chúa. Vậy, Chúa nhật Lời Chúa này sẽ được định vào lúc
thích hợp của giai đoạn này trong năm, khi mà chúng ta được mời gọi để củng cố
những mối liên hệ với cộng đoàn do thái và cầu nguyện cho sự hiệp nhất các kitô
hữu. Không phải chỉ là sự trùng hợp về thời gian: cử hành Chúa nhật
Lời Chúa diễn tả một giá trị phổ quát, bởi vì Kinh Thánh chỉ
cho những người biết lắng nghe con đường phải theo để đạt đến sự hiệp nhất đich
thực và vững chắc.
Các cộng đoàn sẽ tìm
thấy phương tiện để sống Chúa nhật này như một ngày trọng thể. Trong mọi trường
hợp, thật là quan trọng trong cử hành thánh thể, người ta có thể đưa vào những
bản văn thánh, theo cách làm cho cộng đoàn tham dự thấy rõ giá trị quy phạm của
Lời Chúa. Cách đặc biệt, trong Chúa Nhật này, cần nhấn mạnh đến việc công bố
Lời Chúa và thích ứng bài giảng để làm cho việc phục vụ Lời Chúa trở nên rõ
ràng hơn. Trong chúa nhật này, các Giám mục có thể cử hành nghi thức cho người
lãnh tác vụ đọc sách hay trao một sứ vụ tương ứng, để nhắc đến tầm quan trọng
của việc công bố Lời Chúa trong phụng vụ. Thực vậy, thật là căn bản để thực
hiện những cố gắng cần thiết để huấn luyện một số tín hữu trở thành những người
công bố thực sự của Lời Chúa với một sự chuẩn bị tương xứng, như điều đó xảy
đến theo cách thức quen thuộc đối với những người giúp lễ hay những thừa tác
viên ngoại thường cho rước lễ. Cũng vậy, các linh mục ở giáo xứ có thể tìm ra
hình thức tương xứng nhất để đặt cuốn Kinh Thánh, hay một trong các sách của bộ
Kinh Thánh, cho toàn thể cộng đoàn, để làm nổi bật tầm quan trọng của việc tiếp
tục đọc bản văn trong đời sống hàng ngày, để đào sâu bản văn và để cầu nguyện
với Kinh Thánh, trong khi tham chiếu bằng cách thế đặc biệt theo cách đọc
Lectio Divina.
4/ Việc dân Israel
trở về quê hương, sau thời gian lưu đày ở Babylone, được đánh dấu một cách có ý
nghĩa bằng việc đọc sách Luật. Kinh thánh tặng cho chúng ta bản văn mô tả thật
cảm động về giây phút đó trong sách Nê-hê-mie. Dân chúng tụ họp ở
Giê-ru-sa-lem, trên công trường Cửa Nước để nghe sách Luật. Bị phân tán do cuộc
lưu đày, bây giờ họ thấy mình được quy tụ chung quanh Kinh Thánh như họ chỉ là
“một người” (Ne 8, 1). Khi đọc sách thánh, dân chúng “nghe” (Ne 8, 3) trong khi
biết rằng họ tìm lại được trong lời này ý nghĩa của những biến cố mà họ đã
sống. Phản ứng trước việc công bố những lời này là cảm xúc và những giọt nước
mắt : Esdras đọc một đoạn trong sách luật của Chúa, rồi những vị lê-vi thông
dịch, giải thích ý nghĩa, và người ta có thể hiểu. Nehemie quan tổng đốc,
Esdras là tư tế và ký lục, và những vị lê-vi là những người giải thích luật,
nói cùng dân chúng : “Ngày hôm nay được thánh hiến cho Chúa, Thiên Chúa của anh
chị em! Đừng mang tang chế, đừng khóc nữa!” Vì họ khóc suốt trong lúc nghe
những lời của Lề Luật. […] Đứng buồn phiền nữa : niềm vui của Thiên Chúa là
thành lũy của anh chị em!” (Ne 8, 8-10).
Những từ này chứa đựng một huấn giáo quan
trọng. Kinh Thánh không thể chỉ là di sản của một số người và cũng không phải
là một bộ sưu tập sách với một số đặc quyền. Trước hết, Kinh Thánh thuộc về dân
được triệu tập để lắng nghe và nhận biết trong Lời này. Thường thì có nhiều
khuynh hướng muốn độc quyền bản văn thánh trong khi viện dẫn nó theo một số
phạm vi hay những nhóm chọn sẵn. Không thể như vậy được. Kinh Thánh là cuốn
sách của dân Chúa, mà trong khi lắng nghe, họ vượt qua được sự phân tán và sự
chia rẽ để tiến tới sự hiệp nhất. Lời Chúa hiệp nhất các tín hữu và làm cho họ
trở thành một dân duy nhất.
5/ Trong sự hiệp nhất được tạo nên do sự
lắng nghe này, các vị mục tử trước tiên có trách nhiệm lớn để giải thích và cho
phép tất cả mọi người hiểu Kinh Thánh. Vì nó là cuốn sách của dân, những ai có
ơn gọi trở thành thừa tác viên của Lời phải cảm nhận với sức mạnh đòi hỏi làm
cho Lời Chúa có thể đi vào đời sống cộng đoàn.
Cách riêng, bài
giảng mang lấy một nhiệm vụ rất đặc biệt, bởi vì nó có được “một đặc tính gần
như là bí tích” (EG, n.142). Dẫn vào chiều sâu trong Lời Chúa, trong một cách
nói đơn giản và phù hợp với người nghe, cũng cho phép vị linh mục làm cho khám
phá “vẻ đẹp của những hình ảnh mà Thiên Chúa dùng để khuyến khích thực hành
điều thiện” (Ibid.). Đó là một cơ hội mục vụ không được bỏ qua.
Thực vậy, đối với
nhiều tín hữu, đó là dịp duy nhất mà họ có được để nắm bắt được vẻ đẹp của Lời
Chúa và thấy Lời Chúa tham chiếu vào đời sống thường ngày của mình. Vậy, phải
dành thời giờ cần thiết cho việc dọn bài giảng. Người ta không thể ứng khẩu trong
việc giải thích những bản văn thánh. Đối với chúng ta, như là những người
thuyết giảng, phải được yêu cầu là không vượt quá giới hạn với những bài giảng
hay những lập luận xa lạ. Khi chúng ta dừng lại để chiêm niệm và cầu nguyện
trên bản văn thánh, người ta có thể nói chuyện với trái tim để đụng đến trái
tim của những người đang lắng nghe, để diễn tả điều căn bản được lãnh nhận và
trổ sinh hoa trái. Đừng bao giờ nơi lỏng việc dành thời gian và cầu nguyện với
Kinh Thánh, để nó được đón nhận “để nó thực sự là Lời của Chúa, chứ không phải
là lời của người phàm” (1 Th 2, 13).
Cũng đáng ước ao rằng những giáo lý viên,
qua sứ vụ mà họ đã nhận lãnh, giúp làm lớn lên trong đức tin, trong khi cảm
nhận được sự cấp bách làm mới lại qua sự quen thuộc và học hỏi Kinh Thánh, cho
phép họ dễ dàng thực hiện một cuộc đối thoại thực sự giữa những người đang nghe
họ và Lời Chúa.
6/ Trước khi tỏ mình cho các môn đệ đóng
kín trong nhà tiệc ly và mở trí cho họ hiểu Kinh Thánh (cf. Lc 24, 44-45), Đấng
Phục Sinh hiện ra cho hai người trong số họ trên đường từ Giê-ru-sa-lem về
Emmaus (cf. Lc 24, 13-35). Bản tường thuật của thánh sử Luca ghi nhận rằng đó
là ngày Phục Sinh, nghĩa là ngày chúa nhật. Hai môn đệ này tranh luận về những
biến cố cuối cùng của cuộc khổ nạn và cái chết của Chúa Giê-su. Hành trình của
họ được ghi dấu bằng sự buồn bã và thất vọng về kết cục đầy thảm kịch của Chúa
Giê-su. Họ đã hy vọng nơi Người trong khi xem Người như là Đấng Messie giải
thoát, nhưng họ bị đặt trước tai tiếng của Đấng Chịu Đóng Đinh. Một cách kín
đáo, Đấng Phục Sinh tiến lại gần và bước đi với các môn đệ, những những người
này không nhận ra Người (cf. c. 16). Dọc đường, Chúa hỏi họ, khi biết rằng họ
không hiểu về cuộc khổ nạn và cái chết của Người; Người gọi họ là “tâm trí
không hiểu biết và chậm tin” (c. 25), “và, khởi đi từ Moisen và tất cả các tiên
tri, Người giải thích cho họ những điều liên quan đến Người trong toàn bộ Kinh
Thánh” (c. 27). Đức Kitô là nhà chú giải tiên khởi! Không chỉ Kinh Thánh cựu
ước đã đi trước điều mà Người sẽ thực hiện, nhưng chính bản thân Người cũng
muốn trung thành với Lời này để làm rõ nét lịch sử cứu rỗi duy nhất tìm thấy sự
thành toàn nơi Đức Kitô.
7/ Nhờ đó, cuốn sách Thánh Kinh (Bible)
như là Kinh Thánh (Ecriture Sainte), nói về Đức Kitô và loan báo Người như là Đấng
phải trải qua những đau khổ để bước vào trong vinh quang (cf. c. 26). Đó không
phải là một phần duy nhất, nhưng toàn bộ Kinh Thánh nói về Người. Cái chết và
sự sống lại của Người không thể giải thích được mà không có toàn bộ Kinh Thánh.
Vì thế, một trong những lời tuyên xưng đức tin lâu đời nhất nhấn mạnh rằng :
“Đức Kitô đã chết vì tội lỗi chúng ta theo lời Kinh Thánh, và Người được chôn
cất trong mộ; Người sống lại vào ngày thứ ba theo lời Kinh Thánh, Người đã hiện
ra với Phê-rô” (1 Co 15, 3-5). Bởi vì Kinh Thánh nói về Đức Kitô, chúng cho
phép tin rằng sự chết và sự sống lại của Người không thuộc về chuyện thần
thoại, nhưng có tính lịch sử và được tìm thấy ở trung tâm đức tin của các môn
đệ của Người.
Mối liên hệ giữa Kinh Thánh và đức tin
của các tín hữu thật là sâu xa. Bởi vì đức tin đến từ việc lắng nghe và việc
lắng nghe được tập trung vào Lời của Đức Kitô (cf. Rm 10, 17), lời mời
gọi hiện nay là cấp thiết và tầm quan trọng mà các tín hữu phải dành
riêng cho việc lắng nghe Lời Chúa, trong cử hành phụng vụ cũng như trong lời
cầu nguyện và suy tư cá nhân.
8/ Cuộc “du hành” của Đấng Phục Sinh với
các môn đệ trên đường Emmaus kết thúc bằng bữa ăn. Vị du khách bí ẩn chấp nhận
sự nài nỉ mà hai người bạn đường ngỏ với Người : “Hãy ở lại với chúng tôi, vì
trời đã chiều và ngày sắp hết” (Lc 24, 29). Trong khi ngồi đồng bàn với họ,
Chúa Giê-su cầm lấy bánh, đọc lời chúc tụng, bẻ ra và trao cho họ. Lúc đó, mắt
họ mở ra và họ nhận ra Người. (cf. c. 31).
Chúng ta hiểu về
cảnh này, mối tương quan giữa Kinh Thánh và Thánh Thể là không thể tách rời.
Công Đồng Vatican II dạy : “Giáo Hội luôn tôn kính Thánh Kinh như đã tôn kính
Thân Thể của Chúa; Giáo Hội không ngừng, nhất là trong phụng vụ thánh, lấy bánh
sự sống từ bàn tiệc Lời Chúa và bàn tiệc Thân mình của Đức Kitô, để ban tặng
cho các tín hữu” (Dei Verbum, số 21).
Việc tiếp xúc thường xuyên với Kinh Thánh
và việc cử hành Thánh Thể giúp cho những người thuộc về nhóm nhận ra. Như là
những tín hữu, chúng ta là một dân duy nhất bước đi trong lịch sử, ghi dấu bằng
sự hiện diện của Thiên Chúa ở giữa chúng ta, Đấng nói với chúng ta và nuôi
dưỡng chúng ta. Ngày dành riêng cho Sách Thánh muốn không chỉ là “một năm một
lần”, nhưng là một biến cố cho suốt cả năm, bởi vỉ chúng ta có nhu cầu cấp
thiết để trở nên quen thuộc và thân mật với Kinh Thánh và với Đấng Phục Sinh,
Đấng không ngừng bẻ Lời và Bánh trong cộng đoàn các tín hữu. Vì thế, chúng ta
cần luôn đi vào sự tin tưởng với Kinh Thánh, nếu không thì trái tim vẫn còn
lạnh và những con mắt vẫn còn đóng kín, bị ghi dấu như vô số hình thức của sự
mù lòa.
Kinh Thánh và các Bí Tích không thể phân
chia. Khi các bí tích được dẫn nhập và soi sáng bằng Lời, chúng được biểu lộ
một cách rõ hơn như mục đích của hành trình mà chính Đức Kitô mở tâm trí và
trái tim để nhận ra hành động cứu rỗi của Người. Trong bối cảnh này, cần nhớ
đến lời dạy dỗ đến từ sách Khải Huyền. Điều được nói ở đây là Chúa đang đứng ở
ngoài cửa và Người gõ. Nếu ai nghe tiếng Người và mở cửa, Người sẽ vào dùng bữa
tối với họ (cf. 3, 20). Đức Kitô Giê-su, qua Kinh Thánh, đang gõ cửa chúng ta;
nếu chúng ta nghe và mở cửa tâm trí cũng như trái tim, thì Người sẽ bước vào
cuộc sống và ở lại với chúng ta.
9/ Trong thư thứ hai gởi Ti-mô-tê, giống
như là bản di chúc tinh thần, thánh Phao-lô dặn dò người cộng tác trung tín của
mình thường xuyên đọc Kinh Thánh. Vị Tông đồ xác tín rằng “toàn bộ Kinh Thánh
được Thiên Chúa linh hứng”; được dùng để dạy dỗ, tố cáo điều xấu, điều chỉnh,
giáo dục trong sự công chính” (cf. 3, 16). Lời dặn dò của thánh Phao-lô dành
cho Ti-mô-tê tạo nên một nền tảng, dựa vào đó Hiến chế công đồng Dei Verbum đề
cập đến chủ đề quan trọng về linh hứng trong Kinh Thánh, một nền tảng mà cách
riêng những chủ đề như cùng đích cứu rỗi, chiều kích
tinh thần và nguyên tắc nhập thể đối với Kinh
Thánh được đặt ra.
Trước hết, trong khi nhắc lại lời dặn dò
của Phao-lô dành cho Ti-mô-tê, Dei Verbum nhấn mạnh rằng “các sách Kinh Thánh
dạy một cách chắc chắn, trung tín và không sai lầm chân lý mà Thiên Chúa muốn
thấy đề cập đến trong các Thư thánh vì phần rỗi của chúng ta” (số 11). Bởi vì
các thư này dạy về ơn cứu rỗi về đức tin trong Đức Kitô (2 Tm 3, 15), các chân
lý mà nó chứa đựng phục vụ cho ơn cứu rỗi của chúng ta. Sách thánh (bible)
không phải là bộ sưu tập các sách lịch sử hay biên niên sử, nhưng nó hoàn toàn
hướng về toàn bộ ơn cứu rỗi của con người (personne). Sự bám rễ vào lịch sử
không thể chối cãi được của những sách được chứa đựng trong bản văn thánh không
được làm quên đi cùng đích căn bản này : ơn cứu độ của chúng ta. Tất cả được
hướng về cùng đích được ghi trong chính bản chất (nature) của Sách thánh
(Bible), được soạn thảo như lịch sử ơn cứu rỗi, trong đó Thiên Chúa nói và hành
động để đi đến gặp gỡ mọi người, để cứu họ khỏi sự dữ và sự chết.
Để đạt tới mục đích
cứu rỗi này, Kinh Thánh, dưới tác động của Chúa Thánh Thần, chuyển lời của con
người được viết theo cách nhân loại thành Lời Chúa (cf. DV 12). Vai trò của
Chúa Thánh Thần trong Thánh Kinh rất nền tảng. Không có sự tác động của Ngài,
nguy cơ bị đóng kín trong bản văn có thể luôn là một nguy hiểm, dễ rơi vào cách
giải thích quá khích (fondamentaliste) mà chúng ta phải tránh để không làm lệch
lạc tính cách được linh hứng, năng động và thuộc về thánh thần mà bản văn thánh
vốn có. Như vị Tông đồ nhắc lại điều này, “chữ viết giết chết, nhưng tinh thần
làm cho sống” (2 Co 3, 6). Vậy, Thánh Thần làm cho Thánh Kinh biến thành Lời
sống động của Thiên Chúa, được sống và thông truyền trong đức tin của dân thánh
Ngài.
10/ Tác động của Chúa Thánh Thần không
chỉ liên quan đến sự hình thành Kinh Thánh, nhưng cũng hành động nơi những
người đặt mình lắng nghe Lời Chúa. Khẳng định của các Giáo phụ thật là quan
trọng, theo đó Kinh Thánh phải “được đọc và giải thích dưới ánh sáng của cùng
một Thánh Thần mà nó được viết ra” (DV 12). Với Chúa Giê-su Kitô, mạc khải của
Thiên Chúa đạt đến sự thành toàn và sung mãn; tuy nhiên, Thánh Thần tiếp tục
hành động của mình. Thực vậy, thật là giản lược để giới hạn tác động của Chúa
Thánh Thần chỉ vào bản tính thần linh được linh hứng của Kinh Thánh và của
những tác giả khác nhau. Vậy, thật là cần thiết để đặt niềm tin vào tác động
của Chúa Thánh Thần, Đấng tiếp tục thực hiện hình thức riêng biệt của Ngài về
linh hứng khi Giáo Hội giảng dạy Kinh Thánh, khi Huấn quyền giải thích Kinh
Thánh một cách chính thức (cf. Ibidem 10) và khi mỗi người tín hữu rút ra từ đó
quy phạm thiêng liêng của mình. Theo nghĩa này, chúng ta có thể hiểu lời của
Chúa Giê-su nói với các môn đệ, là những người đã khẳng định là đã hiểu ý nghĩa
của các dụ ngôn, khi Ngài nói : “Vì thế, các ký lục trở nên môn đệ của Nước trời
có thể so sánh với người chủ nhà biết rút ra những điều cũ, mới từ kho tàng của
mình” (Mt 13, 52).
11/ Cuối cùng, Dei Verbum xác định rằng
“lời Chúa, ngang qua ngôn ngữ nhân loại, đã trở nên giống như ngôn ngữ của con
người, cũng giống như từ muôn đời Ngôi Lời của Cha hằng hữu, đã gánh lấy sự bất
toàn của thân xác chúng ta, và trở nên giống như loài người” (số 13). Đó cũng
như nói rằng sự Nhập Thể của Ngôi Lời Thiên Chúa trao ban hình thức và ý nghĩa
cho mối tương quan giữa Lời Chúa và ngôn ngữ con người, với những điều kiện
lịch sử và văn hóa. Chính trong biến cố này mà Truyền Thống được thành hình,
đây cũng là Lời Chúa (cf. Ibidem số 9). Người ta thường có nguy cơ tách riêng
Kinh Thánh và Truyền Thống, mà không hiểu rằng cả hai có cùng một nguồn duy nhất
là Mạc Khải. Đặc tính được viết ra của Kinh Thánh không làm suy giảm gì sự kiện
nó hoàn toàn là lời sống động; cũng giống như truyền thống sống động của Giáo
Hội, không ngừng thông truyền Kinh Thánh suốt nhiều thế kỷ, từ thế hệ này đến
thế hệ khác, chiếm hữu cuốn sách thánh này như “luật tối thượng của đức tin”
(Ibidem 21). Hơn nữa, trước khi trở thành bản văn viết, Lời Chúa đã được truyền
bằng miệng và được gìn giữ sống động bằng đức tin của một dân nhận biết Lời
Chúa như lịch sử và nguyên tắc về căn tính của mình giữa bao nhiêu dân tộc
khác. Vậy, đức tin thuộc về kinh thánh được xây dựng trên Lời sống động và
không phải trên một cuốn sách.
12/ Khi Kinh Thánh được đọc trong cùng
một tinh thần mà nó đã được viết ra, nó luôn luôn mới mẻ. Cựu Ước không bao giờ
cũ một khi người ta đưa nó vào trong Tân ước, bởi vì tất cả đều được biến đổi
do Thánh Thần duy nhất là Đấng linh hứng cho nó. Toàn bộ bản văn thánh có được
nhiệm vụ tiên tri : nó không liên quan đến tương lai, nhưng là ngày hôm nay của
người được nuôi dưỡng bằng Lời này. Chính Chúa Giê-su khẳng định điều đó một
cách rõ ràng lúc khởi đầu sứ vụ : “Hôm nay đã hoàn thành đoạn Kinh Thánh mà anh
chị em vừa nghe” (Lc 4, 21). Kẻ được nuôi dưỡng mỗi ngày bằng Lời Chúa, cũng
giống như Chúa Giê-su, làm cho mình trở thành người đồng thời với những con
người mà mình gặp gỡ; nó không bị cám dỗ rơi vào những nỗi nhớ khô cằn của quá
khứ, cũng như những ảo vọng không tưởng hướng về tương lai.
Kinh Thánh làm cho hoàn thành tác động
tiên tri trước hết đối với người nghe nó. Nó gợi lên sự dịu dàng và cay đắng.
Hãy nhớ lại lời của tiên tri Ezekiel khi Chúa mời gọi ông ta ăn cuốn sách, ông
ta cho biết : “trong miệng tôi, ngọt ngào như mật” (cf. 3, 3). Chính thánh sử
Gioan trên đảo Patmos đã sống lại chính kinh nghiệm mà Ezekiel đã ăn cuốn sách,
nhưng ông thêm vào một vài điều đặc biệt hơn : “Trong miệng tôi, dịu dàng như
mật, nhưng khi tôi đã ăn rồi, lòng tôi tràn đầy cay đắng” (Ap 10, 10).
Hiệu quả dịu dàng của Lời Chúa thúc đẩy
chúng ta chia sẻ với những người mà chúng ta gặp gỡ trong đời sống thường ngày
để diễn tả cho họ sự chắc chắn về niềm hy vọng mà Lời Chúa chứa đựng (cf. 1 P
3, 15-16). Ngược lại, sự cay đắng thường được ban tặng khi người ta nắm giữ ở
một điểm nào đó mà chúng ta khó sống lời theo một cách thế thích hợp, hay ngay
cả thấy bị từ chối dụng ngón tay bởi vì nó không giữ được giá trị để mang lại ý
nghĩa cho cuộc sống. Vậy, thật là cần thiết để đừng bao giờ coi mình như quen
thuộc với Lời Chúa, nhưng phải được Lời Chúa nuôi dưỡng để khám phá và sống một
cách sâu xa mối tương quan của chúng ta với Chúa và với anh chị em.
13/ Một thách thách khác đến từ Kinh
Thánh là thách thức liên quan đến bác ái. Lời Chúa thường xuyên nhắc nhở tình
yêu thương xót của Chúa Cha, Đấng đòi hỏi con cái mình sống trong tình bác ái. Cuộc
sống của Chúa Giê-su là cách diễn tả tròn đầy và hoàn hảo của tình yêu thần
linh này, không giữ gì lại cho riêng mình, nhưng hoàn toàn hiến dâng cho tất cả
mọi người. Trong dụ ngôn về Lazaro nghèo khó, chúng ta tìm thấy một chỉ dẫn quý
giá. Khi Lazaro và người giàu có chết, người này, trong khi thấy người nghèo
nằm trong lòng Abraham, xin cho mình được sai về với các anh em để cảnh báo họ
phải sống tình yêu với người thân cận, để tránh phải chịu những hình phạt riêng
của mình. Câu trả lời của Abraham như quất vào mặt : “Chúng có Moi-sen và các
tiên tri, chúng phải nghe các ngài” (Lc 16, 29). Nghe lời Thánh Kinh để thực
thi lòng thương xót : đó là một thách đố lớn trong đời sống chúng ta. Lời Chúa
là thước đo mở mắt chúng ta để cho phép chúng ta ra khỏi tính cá nhân chủ
nghĩa, dẫn đến sự ngạt thở và sự cằn cỗi, đồng thời mở ra con đường của chia sẻ
và tình liên đới.
14/ Một trong những giai đoạn có ý nghĩa
nhất trong mối tương quan giữa Chúa Giê-su và các môn đệ là trình thuật về sự
Biến Hình. Chúa Giê-su lên núi để cầu nguyện với Phê-rô, Gia-cô-bê và Gioan.
Các thánh sử nhắc lại rằng, trong khi khuôn mặt và y phục của Chúa Giê-su rực
sáng, hai người đàm đạo với Người : Moi-sen và Elie, những vị nhập vai Lề Luật
và các Tiên Tri, nghĩa là Thánh Kinh. Khi thấy điều này, phản ứng của Phê-rô
được tràn đầy niềm vui tuyệt vời : “Thưa Thầy, chúng ta ở đây thật là tuyệt!
Chúng con sẽ làm 3 lều : một cho Thầy, một cho Moi-sen, và một cho Elie” (Lc 9,
33). Vào lúc đó, một đám mây bao phủ họ và các môn đệ thấy sợ hãi.
Sự Biến Hình nhắc
nhớ đến lễ lều, khi Esdras và Nehemie đọc bản văn thánh cho dân, sau khi từ lưu
đày trở về. Đồng thời, nó đi trước vinh quang của Chúa Giê-su trong khi chuẩn
bị cho sự tai tiếng của biến cố khổ nạn, vinh quang thần linh cũng được gợi lên
bởi đám mây bao phủ các môn đệ, dấu hiệu về sự hiện diện của Thiên Chúa. Sự
Biến Hình này giống như sự biến hình của Kinh Thánh, vượt lên trên tất cả khi
nó nuôi dưỡng đời sống các tín hữu. Như Verbum Domini nhắc nhở : “Trong khi nắm
bắt về cách lý luận giữa những ý nghĩa khác nhau của Kinh Thánh, điều có tính
cách quyết định là hiểu đoạn văn từ chữ viết đến tinh thần. Không phải là từ
một đoạn văn tự động và tự phát, nhưng phải xuyên qua chữ viết” (số 38).
15/ Trên hành trình
đón nhận Lời Chúa, Mẹ Thiên Chúa đồng hành với chúng ta. Mẹ được biết đến như
Đấng được chúc phúc bởi vì Mẹ đã tin vào sự thành toàn của những điều mà Chúa
đã nói với Mẹ (cf. Lc 1, 45). Sự chúc phúc của Mẹ đi trước tất cả những mối
phúc được Chúa Giê-su công bố cho người nghèo, những người buồn sầu, những
người khó nghèo, những người xây dựng hòa bình và những người bị bách hại, bởi
vì đó là điều kiện cần thiết cho toàn bộ mối phúc khác. Chẳng có người nghèo
nào được chúc phúc vì người đó nghèo; người đó trở nên kẻ nghèo, như Mẹ Maria,
nếu người đó tin vào sự thành toàn của Lời Chúa. Đó là điều mà một môn đệ quan
trọng và là bậc thầy về Kinh Thánh, thánh Au-gus-ti-nô nhắc nhở : “Có người ở
giữa đám đông, cách riêng bị thúc đẩy bởi lòng nhiệt thành, kêu lên : Phúc cho
lòng dạ đã cưu mang Thầy. Và Người trả lời : phúc hơn cho những ai lắng nghe và
gìn giữ Lời Chúa. Thế có nghĩa như nói rằng : mẹ tôi, mà bạn gọi là có phúc,
thậtt là có phúc, chính xác bởi vì bà gìn giữ Lời Chúa, không phải bởi vì Ngôi
Lời đã nhập thể nơi bà và đã sống giữa chúng ta, nhưng bởi vì bà gìn giữ chính
Lời của Chúa, nhờ Người mà bà đã được tạo dựng, và trong bà Người đã mặc lấy
xác phàm” (Comm. L’ev. De Jn, 10, 3).
Ước gì Chúa nhật Lời Chúa có thể làm lớn
lên trong dân Chúa lòng sùng đạo và sự chăm chỉ quen thuộc với Thánh Kinh, như
tác giả thánh đã dạy trong thời xưa “Lời này ở gần ngươi, Lời ở trong miệng
ngươi và trong tim ngươi, để ngươi đem ra thực hành” (Tl 30, 14).
Công bố tại Rô-ma, bên cạnh đền thờ thánh
Gioan La-tê-ra-nô, ngày 30 tháng 09 năm 2019
Trong ngày lễ kính thánh Giê-rô-ni-mô,
khởi đầu hướng đến việc kỷ niệm 1.600 năm ngày qua đời của ngài.
Bản dịch của UBKT trực thuộc HĐGMVN
[1] Cf. AAS 102
(2010), 692-787.
[2] Như thế,
bí tích tính của Lời có thể hiểu cách loại suy như sự hiện diện đích thực của
Chúa Kitô dưới hình bánh và rượu được truyền phép. Bằng cách đến bàn thờ và
thông phần vào bàn tiệc Thánh Thể, chúng ta thực sự thông hiệp vào Mình và Máu
Chúa Kitô. Việc công bố Lời Thiên Chúa trong khi cử hành bao hàm việc nhìn nhận
chính Chúa Kitô hiện diện và ngỏ lời với chúng ta để được chúng ta lắng nghe.
(Verbum Domini 56).