Đề tài 1. “Thiên Chúa hằng thương xót từ đời nọ đến đời kia”
“Hãy có lòng thương xót như Cha của anh
em là Đấng hay thương xót” (Lc 6,36)
Trong khi cử
hành Năm Thánh ngoại lệ để kỷ niệm 50 năm bế mạc Công đồng Vatican II, Đức
Thánh Cha Phanxicô nhắc chúng ta nhớ lời của thánh Giáo hoàng Gioan XXIII phát
biểu vào ngày khai mạc Công đồng để xác định hướng đi của Công đồng: “Ngày nay,
Hiền Thê của Chúa Kitô muốn sử dụng phương dược của lòng thương xót hơn là của
sự nghiêm khắc… Hội Thánh Công giáo muốn thể hiện chính mình như một người mẹ đầy
yêu thương của tất cả mọi người, một người mẹ từ ái, nhẫn nại, luôn được thôi thúc
bởi lòng thương xót và nhân hậu đối với những người con đang xa rời mẹ”[1]. Muốn
thế, Hội Thánh Hiền Thê phải chiêm ngắm và kết hợp thường xuyên với Đấng Phu
Quân, là Dung mạo hữu hình của Thiên Chúa Toàn năng Giàu lòng Thương xót.
1. Thiên
Chúa toàn năng và hay thương xót
“Vì lòng
thương xót của Chúa bền vững muôn đời” (Tv 136)
Thiên Chúa tỏ lộ
sự toàn năng của Ngài qua lòng thương xót. “Thực thi lòng thương xót là đặc điểm
riêng của Thiên Chúa, và đó là cách thức đặc biệt để Ngài bày tỏ sự toàn năng của
Ngài”[2]. Thiên Chúa là Đấng trung thành (hesed) giàu nhân nghĩa. “Ngài
thứ tha mọi lỗi lầm của ngươi, Ngài chữa lành tất cả các bệnh tật của ngươi,
Ngài cứu chuộc sự sống ngươi khỏi huyệt sâu. Ngài vinh thăng ngươi với lòng
thương xót và lòng trắc ẩn” (Tv 103,3-4).
“Ngài chữa lành những người bị dập nát tâm can và băng bó các thương tích của họ…
Chúa nâng dậy những kẻ bị chà đạp, hạ kẻ gian ác xuống đến sát đất” (Tv 147,3.6). Lòng thương xót làm cho lịch
sử của Thiên Chúa nơi dân Israel Cựu ước trở thành lịch sử cứu độ. Không chỉ
trong lịch sử, nhưng cho đến đời đời, con người vẫn luôn sống dưới ánh mắt
thương xót của Chúa Cha: “Vì lòng thương xót của Chúa bền vững muôn đời” (Tv 136). Không phải ngẫu nhiên mà dân
Israel đưa Thánh vịnh này, được gọi là “Bản
trường ca Hallel”, vào những ngày lễ quan trọng nhất. Trước khi chịu khổ nạn,
Chúa Giêsu đã cầu nguyện bằng Thánh vịnh lòng thương xót này.[3]
2. Dung mạo
hữu hình của Lòng Thương Xót
“Ai thấy Thầy
là thấy Cha” (Ga 14,9)
Khi thiết lập
bí tích Thánh Thể, để muôn đời tưởng nhớ đến Người và cuộc Vượt Qua, Chúa Giêsu
đã đặt hành động tối thượng này của Mạc khải dưới ánh sáng của Lòng thương xót.
Cũng trong chính bối cảnh lòng thương xót ấy, Chúa Giêsu đã trải qua Khổ Nạn và
Cái Chết, ý thức mầu nhiệm Tình yêu cao cả sẽ diễn ra trên Thập giá.[4] “Thiên
Chúa là Tình Yêu” (1Ga 4,8.16).
Tình Yêu ấy giờ đây trở nên hữu hình và được tỏ lộ trong hiến tế Thập giá và cả
cuộc đời của Chúa Giêsu. “Khi chăm chú ngắm nhìn Chúa Giêsu và dung mạo lòng
thương xót của Người, chúng ta có thể cảm nhận được tình yêu của Ba Ngôi Chí
Thánh. Chúa Giêsu đã lãnh nhận sứ vụ mạc khải trọn vẹn mầu nhiệm Tình Yêu của
Thiên Chúa”[5]. Bản thân Người là Tình Yêu ban tặng cách vô điều kiện. “Những dấu
lạ Người thực hiện, nhất là cho các tội nhân, cho những người nghèo khổ, những
người bị gạt ra bên lề xã hội, cho các bệnh nhân và những người đau khổ, tất cả
đều mang dấu ấn của lòng thương xót. Không có gì nơi Người thiếu vắng lòng
thương xót”.[6]
Chúa chạnh lòng
thương (x. Mt 9,36) và nuôi ăn, cả bánh vật chất và
bánh tinh thần, đám đông dân chúng đi theo Người đói khát, mệt mỏi và kiệt sức,
không người chăn dắt. Chúa cảm thương và hiểu thấu tâm tư những kẻ đến tìm gặp
Người (như Giakêu, chị phụ nữ Samaria, Nicôđêmô, người thu thuế Lêvi - Matthêu,
người mẹ góa mất con thành Nain, những bệnh nhân, những người bị quỷ ám…) và
đáp ứng những nhu cầu chân thực nhất của họ.
3. Lòng
thương xót là tiêu chuẩn nhận biết con cái thật của Thiên Chúa
“Tại sao
ngươi không thương xót bạn ngươi như ta đã thương xót ngươi?” (Mt 18,33)
“Cha Thầy ở
trên trời cũng sẽ đối xứ với các con như vậy, nếu mỗi người trong các con không
thật lòng tha thứ cho anh em mình” (Mt 18,35).
Đức Thánh Cha Phanxicô nhắc chúng ta: “Chúa Giêsu khẳng định lòng thương xót
không chỉ là một hành động của Chúa Cha, nhưng còn là tiêu chuẩn để nhận biết
ai là con cái thật của Ngài. Tóm lại, chúng ta được kêu gọi để sống lòng thương
xót, vì lòng thương xót được ban cho chúng ta trước. Việc tha thứ những xúc phạm
là một thể hiện rõ ràng nhất của tình yêu thương xót, và đối với các Kitô hữu
chúng ta, đây là một mệnh lệnh không thể bỏ qua”.[7]
Để có thể sống,
tuyên xưng lòng thương xót đó, thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II lưu ý chúng ta
“liên tục suy niệm Lời Chúa, nhất là tham dự cách ý thức và có suy nghĩ bí tích
Thánh Thể và bí tích Hòa giải, mang một ý nghĩa rất lớn. Thánh Thể luôn đưa
chúng ta lại gần tình thương mạnh hơn sự chết này”[8].
Trong năm Tân
Phúc-Âm-hóa đời sống xã hội này, các giám mục Việt Nam kêu gọi “mỗi người Công
giáo phải trở thành nhân tố tích cực trong việc xây đắp nền văn minh tình
thương và văn hóa sự sống. Không có những chứng nhân của lòng thương xót, xã hội
sẽ trở thành một sa mạc hoang vu, cằn cỗi, không sức sống. […] Đáp lại lời kêu
gọi của Đức giáo hoàng Phanxicô, anh chị em hãy tích cực thực thi lòng thương
xót”[9].
Câu hỏi
chia sẻ và thảo luận
1. Cá nhân, gia đình của anh chị có một quyết
tâm cụ thể đổi mới gì trong cuộc sống để chiêm ngắm, sống, chia sẻ lòng thương
xót của Chúa?
2. Phúc-âm-hóa xã hội trong Năm Lòng Thương
xót này có thể được thể hiện ở lãnh vực, hay đối tượng nào cấp thiết nhất ở địa
phương của anh chị? Trong vùng, đất nước của anh chị? Và trên thế giới?
––––––––––––––––––––––––––––
[1] Diễn từ
khai mạc CĐ Vatican II, Gaudet
Mater Ecclesia, 11.10.1962, 2-3.
[2] Tôma
Aquinô, Summa Theologiae,
II-II, q.30, a.4.
[3] ĐGH
Phanxicô, Misericordiae Vultus,
7.
[4] Ibid.
[5] Ibid. 8.
[6[ Ibid.
[7] Ibid. 9.
[8] Dives in Misericordia, 13.
[9] HĐGMVN, Thư Gửi Cộng Đồng Dân Chúa 17-09-2015, 3.
Văn phòng HĐGMVN