Chúa Nhật XXXIV Thường Niên B
(Lễ Chúa Kitô Vua)
Tôi Là Vua
Gv 18,33b-37: 33 Ông Philatô trở vào dinh, cho gọi Đức
Giêsu và nói với Người: “Ông có phải là vua dân Do thái không?” 34 Đức Giêsu
đáp: “Ngài tự ý nói điều ấy, hay những người khác đã nói với ngài về tôi?” 35
Ông Philatô trả lời: “Tôi là người Dothái sao? Chính dân của ông và các thượng
tế đã nộp ông cho tôi. Ông đã làm gì?” 36 Đức Giêsu trả lời: “Nước tôi không
thuộc về thế gian này. Nếu Nước tôi thuộc về thế gian này, thuộc hạ của tôi đã
chiến đấu không để tôi bị nộp cho người Dothái. Nhưng thật ra Nước tôi không
thuộc chốn này”. 37 Ông Philatô liền hỏi: “Vậy ông là vua sao?” Đức Giêsu đáp:
“Chính ngài nói rằng tôi là vua. Tôi đã sinh ra và đã đến thế gian nhằm mục
đích này: làm chứng cho sự thật. Ai đứng về phía sự thật thì nghe tiếng tôi.
Văn mạch của đoạn
18:33b-37 là Chúa Giêsu chịu xét xử trước Philatô (18:28-19:16a). Đoạn nầy thuật
lại nội dung cuộc thẩm vấn lần thứ nhất ngay sau khi Người bị giao nộp Philatô;
lần thẩm vấn thứ hai là 19:8-12. Nội dung cuộc thẩm vấn xoay quanh việc xác định
Chúa Giêsu có phải là vua hay không. Câu hỏi của Philatô và câu trả lời của Chúa
Giêsu đóng khung cuộc thẩm vấn nầy (18:33b và 18:37). Có thể phân chia đoạn nầy
như sau: 1- Philatô hỏi về Chúa Giêsu (18:33b-35); 2- Chúa Giêsu trả lời về chính
mình (18:36-37).
Đặc điểm của phần nầy là
được kết cấu bằng nhiều câu hỏi của Philatô và của Chúa Giêsu (18:33b.34.35). Philatô
hỏi Chúa Giêsu hai điều: - Người có phải là vua dân Do thái không (18:33b), và
Người đã làm gì (18:35b). Xen kẽ vào đó là câu hỏi của Chúa Giêsu, thay vì câu
trả lời (18:34) và lời khẳng định về việc người Do thái giao nộp Người cho ông
(18:35). Tước hiệu “vua của dân Do thái” mà Philatô dùng để hỏi Chúa Giêsu rất có
thể là một tiếng vang từ người Do thái, chứ không phải tự ông nói lên. Có thể
minh chứng điều nầy qua câu hỏi và trả lời giữa Chúa Giêsu và Philatô
(18:34-35). Ông sẽ lập lại tước hiệu nầy hai lần nữa khi ông thăm dò ý kiến dân
chúng để thả Người ra (18:39) và khi cho viết nó vào tấm bảng đóng trên thập giá
(19:19). Đối với người Do thái, nếu họ có gọi Người bằng tước hiệu ấy, chỉ để
chế nhạo Người (19:3), chứ họ không chấp nhận Người là vua của họ (19:21). Tuy
nhiên, giữa dân chúng, Chúa Giêsu được gọi là “vua của Israel” hai lần (1:49;
12:13). Trong tin mừng Gioan, hạn từ “Israel” và “Do thái” đối nghịch với nhau.
Từ “Israel” chỉ cách tích cực dân riêng của Thiên Chúa. Chúa Giêsu đến để tỏ mình
ra cho họ và làm vua của họ (x. 1:31). Trong khi đó, từ “Do thái” chỉ cách tiêu
cực riêng giới lãnh đạo của dân Israel, đại diện cho những người chống đối và
giết Chúa Giêsu (x. 5:16.18; 7:1; 8:52; 9:22; 10:31.33; 11:8; 18:35; 19:21). Vậy,
Chúa Giêsu không là vua của người Do thái. Người là vua theo nghĩa khác.
Phần thứ hai gồm hai câu
dài, với nội dung là trả lời câu hỏi của Philatô (18:36-37). Đặc điểm của phần
nầy là dùng chủ ngữ ở ngôi thứ nhất số ít: “vương quốc của tôi” (18:36 [3x]),
“tôi là vua”, “tôi đến”, “tôi làm chứng”, “tiếng tôi” (18:37). Trong câu 18:38
Chúa Giêsu định nghĩa cách phủ định vương quốc của Người; trong khi ở câu
18:37, Người xác định cách tích cực vai trò làm vua và việc làm của Người. Khi định
nghĩa vương quốc của Người [3x] (18:36), Chúa Giêsu đối nghịch nó với vương quốc
xuất phát từ “thế giới nầy”. Khi dùng cụm từ “thế giới nầy”, thánh Gioan muốn ám
chỉ thế giới thuộc bên dưới. Đó là thế giới đã bị kết án cùng với thủ lãnh của
nó (12:31; 16:11). Cả Người và những ai ở trong vương quốc của Người đều không
“bởi thế giới nầy” (x. 15:19; 17:14), vì Người từ Thiên Chúa mà đến (8:23;
17:16). Vậy, vương quốc của Người và vương quyền của Người từ Thiên Chúa mà đến.
Sau khi giải thích những
gì không phải là vương quốc của Người, Chúa Giêsu tuyên bố Người là vua, những
việc Người làm, và Người xác định ai là thần dân của Người (18:37). Philatô xem
ra hiểu điều Người đã nói, nên lần nầy ông hỏi lại với câu ngắn hơn “Vậy ông là
vua sao?”. Cách nói tiêu biểu trong tin mừng Gioan “Tôi là” để xác định chân tính
của Chúa Giêsu (x. 6:48; 9:5; 10:9.11; 10:36; 11:25; 14:6; 15:1.5 18:37). Người
là vua thật. Tuy nhiên, Người không đến “từ thế gian nầy”, mà từ Chúa Cha Người
vào “trong thế gian” (1:9; 3:17.19; 6:14; 10:36; 11:27; 12:46). Công việc của
Người là “làm chứng cho sự thật” (1:17; x. 8:32-47), rao giảng sự thật (16:7) và
tìm kiếm những người theo sự thật (4:23). Thần dân của Người là những người
nghe theo sự thật. Cụm từ “nghe tiếng tôi” gợi lại cách nói Chúa Giêsu dùng
trong diễn từ về người mục tử “con chiên tôi thì nghe tiếng tôi”
(10:3.4.5.16.27). Như thế, khi làm chứng cho sự thật, và làm cho nhiều người
nghe tiếng Người, Người đã tạo nên đàn chiên của Người. Đó là dân của Người và vương
quốc của Người. Dân của sự thật và vương quốc của sự thật. Phần Người, chính Người
là Vua của sự thật (x. 14:6), chứ không phải là vua của người Do thái.
Sự thật giải thoát con người. Chấp nhận Chúa Giêsu làm vua và
nghe tiếng Người, con người sẽ trở thành con cái tự do của Thiên Chúa.
Lm. Luigi Gonzaga Đặng Quang Tiến