CHÚA NHẬT 17 QUANH NĂM, năm B

 

Thánh ca và lời nguyện mở đầu

 

Kinh Thánh:  Ê-phê-xô 4: 1-6

 

          Sau khi nhắc nhở tín hữu Ê-phê-xô về việc họ đã được Thiên Chúa tuyển chọn qua Mầu nhiệm Chúa Ki-tô và Mầu nhiệm Giáo Hội, trong phần thứ hai của thư Ê-phê-xô, thánh Phao-lô gửi tới họ những huấn dụ cụ thể giúp họ xây dựng cuộc sống cá nhân, gia đình và cộng đoàn.  Phụng vụ Lời Chúa trích dẫn phần này cho năm Chúa Nhật liên tiếp, chứng tỏ những huấn dụ này quan trọng như thế nào.  Có thể chia phần huấn dụ này làm bốn đoạn.  Đoạn thứ nhất là huấn dụ khởi đầu, nhấn mạnh đến sống sự hiệp nhất của Thánh Thần để Giáo Hội được phát triển trong tình yêu thương (4:1-16).  Đoạn hai gồm ba huấn dụ nhỏ khuyên tín hữu đừng sống theo lối sống Dân ngoại (4:17-24; 4:25-5:2; 5:3-14).  Đoạn ba là huấn dụ về đời sống nội tâm trong Giáo Hội và nhất là trong gia đình Ki-tô giáo (5:15-6:9).  Đoạn bốn nói về cuộc chiến đấu thiêng liêng của Ki-tô hữu chiến đấu với những thế lực của ác thần (6:10-17).  Bài đọc hôm nay trích dẫn đoạn thứ nhất, lời thánh Phao-lô kêu gọi hãy sống hiệp nhất trong Giáo Hội Chúa Ki-tô.

 

a)  Trong mọi thời Giáo Hội luôn đương đầu với mối nguy hiểm chia rẽ

          Lịch sử Giáo Hội mang những vết thương chia rẽ từ lâu đời.  Giáo Hội có hai đặc tính, Thiên Chúa và loài người, thánh thiện và tội lỗi, lúa lẫn cỏ lùng.  Chính trong nhóm môn đệ dưới sự huấn luyện dạy dỗ của Chúa Giê-su, chúng ta đã có thể nhận ra nguy cơ chia rẽ rồi.  Khi hai người con ông Dê-bê-đê đến xin xỏ với Chúa Giê-su, thì “mười môn đệ kia đâm ra tức tối với ông Gia-cô-bê và ông Gio-an” (Mc 10:41).  Tiếp đến là chuyện Giu-đa phản bội Thầy và anh em (Mt 26:20-25).  Thời sơ khai của Giáo Hội, những hiểm nguy chia rẽ gây nhiều khó khăn cho những vị lãnh đạo.  Ông Phê-rô phải biện minh cho việc rửa tội những người ngoại đầu tiên (Cv 10:44-11:18).  Công đồng Giê-ru-sa-lem giải quyết những phiền hà người ta muốn áp đặt trên những anh chị em ngoại giáo muốn trở lại đạo (Cv 15).  Từ những thế kỷ sau đó, Giáo Hội đối phó với nguy hiểm chia rẽ trong đủ mọi lãnh vực:  giáo lý đức tin, luân lý, kỷ luật, xã hội và chính trị.  Những bè lạc giáo, ly giáo, phản giáo...  lần lượt xuất hiện.  Những thế lực chính trị thế giới muốn lôi kéo Giáo Hội về phía mình, nên đã có thời Giáo Hội có tới ba Giáo Hoàng một lúc!

          Ngay trong đoạn huấn dụ này, thánh Phao-lô đã nêu lên một số lý do cơ bản có thể gây chia rẽ trong Giáo Hội.  Đó là những mối bất hòa (cc. 1-3), hiểu sai việc phân phối những thừa tác vụ khác nhau trong Giáo Hội (cc. 7-11) và thích chạy theo những tư tưởng tuy mới lạ nhưng đi ngược lại giáo lý của Giáo Hội (cc. 14-15).

 

b)  Nguyên lý của hiệp nhất Giáo Hội

          Các câu 4-6 trong đoạn này là một lời tuyên xưng đức tin nói lên nguyên lý hiệp nhất Giáo Hội.  Giáo Hội phải là một thực thể duy nhất, không thể phân chia, vì Giáo Hội được thiết lập trên nền tảng là lời tuyên xưng đức tin của thánh Phê-rô.  Sau khi Phê-rô tuyên xưng:  “Thầy là Đấng Ki-tô, Con Thiên Chúa hằng sống,” Chúa Giê-su đã khẳng định:  “Thầy bảo cho anh biết:  anh là Phê-rô, nghĩa là Tảng Đá, trên tảng đá này, Thầy sẽ xây Hội Thánh của Thầy, và quyền lực tử thần sẽ không thắng nổi” (Mt 16:18).  Quyền lực tử thần tức là thế lực của ma quỷ muốn chia rẽ con người với Thiên Chúa và với nhau.  Nó luôn luôn là một đe dọa cho sự hiệp nhất của Giáo Hội.  Nhưng sự hiệp nhất ấy đã được gìn giữ nhờ lời cầu nguyện của Chúa Giê-su (Ga 17:11).  Vậy bản chất hiệp nhất của Giáo Hội được thánh Phao-lô trình bày như thế nào?

          Phao-lô vẫn dựa trên Mầu nhiệm Ba Ngôi Thiên Chúa:

          Vai trò của Thần Khí:  Tuy gồm những phần tử khác nhau, nhưng Giáo Hội là một thân thể.  Thánh Thần là nguyên lý hiệp nhất mọi sự, điều này đã được nói lên qua biến cố Hiện Xuống, mọi ngôn ngữ đều được hiểu theo một ngôn ngữ mới là ngôn ngữ của Thần Khí Đức Ki-tô.  Vì muốn diễn tả bản chất của Giáo Hội lữ hành, thánh Phao-lô mới nêu lên ở đây đặc điểm niềm hy vọng.  Mọi Ki-tô hữu đều có chung một niềm hy vọng vào ngày tái lâm của Đức Ki-tô và được cùng hiển trị với Người.

          Vai trò của Đức Ki-tô:  Đức Ki-tô được tuyên xưng là Chúa, Nguyên lý quy tụ muôn loài muôn vật để đưa về cùng Thiên Chúa Cha.  Niềm tin là lối sống của Ki-tô hữu luôn nhìn nhận Đức Ki-tô là Chúa Phục Sinh và làm chứng cho Tin Mừng của Người.  Niềm tin ấy được tuyên xưng và đón nhận qua Bí tích Rửa tội, để Ki-tô hữu được kết hợp với Thiên Chúa và những phần tử khác trong Giáo Hội.

          Vai trò của Thiên Chúa Cha:  Chúa Cha là nguyên lý cùng đích của sự hiệp nhất.  Mọi sự đều phải quy hướng về Người.  Bản chất của sự hiệp nhất thật là đặc biệt, không làm mất đi tính cách cá nhân của mỗi tạo vật, bởi vì mỗi tạo vật không biến tan đi trong Thiên Chúa, mà trái lại, Thiên Chúa “ngự trên mọi người và trong mọi người.”  Nghĩa là chúng ta vẫn còn hiện hữu như những cá nhân tách biệt, nhưng ai ai cũng có Thiên Chúa ngự trong mình.

 

c)  Sống sự hiệp nhất của Giáo Hội

          Giáo Hội là một thực thể hoàn vũ.  Nhưng Giáo Hội tỏ hiện gương mặt của mình qua những giáo hội địa phương và “giáo hội tại gia.”   Do đó, chúng ta có những cách sống sự hiệp nhất đối với Giáo Hội toàn cầu, thí dụ như cầu nguyện cho Đức Thánh Cha và hàng giáo phẩm, giúp đỡ công cuộc truyền giáo của Giáo Hội, theo dõi những sinh hoạt của Đức Thánh Cha...  Nhưng chúng ta cũng ràng buộc với giáo hội địa phương, như giáo phận, giáo xứ, cộng đoàn và chính gia đình là tế bào của Thân thể Mầu nhiệm Chúa Ki-tô.  Sự hiệp nhất phải đi từ những đơn vị căn bản ấy.  Suy tư của thánh Phao-lô quả thực giúp chúng ta nhìn lại ơn gọi của mình.  Ơn gọi ấy là lời gọi của Thiên Chúa dạy chúng ta hãy sống tình con cái mà Người đã ban cho chúng ta khi cho chúng ta làm một phần tử của Giáo Hội Chúa Ki-tô.  Lối sống của chúng ta trong Giáo Hội là “khiêm tốn, hiền từ và nhẫn nại, lấy tình bác ái mà chịu đựng lẫn nhau.”  Tóm lại là hãy “ăn ở thuận hòa gắn bó với nhau.”  Thánh Phao-lô đã nêu lên những điểm then chốt để tạo dựng một cộng đồng yêu thương theo kế hoạch của Thiên Chúa, đồng thời cũng là những điểm chúng ta phải luôn luôn kiểm điểm cho biết mình làm được gì cho Giáo Hội Chúa Ki-tô.

 

Câu hỏi gợi ý chia sẻ

 

          Đề tài về sự hiệp nhất luôn là một thách đố để tôi nhìn lại bổn phận của mình đối với cộng đoàn, giáo xứ và Giáo Hội.  Vậy tôi xét lại:  tôi đã làm gì phương hại đến sự hiệp nhất trong cộng đoàn hoặc giáo xứ?  Tôi đang làm gì cho cộng đoàn hoặc giáo xứ? Tôi sẽ làm gì?

          Sự hiệp nhất trong gia đình tôi, tức “giáo hội nhỏ bé” của tôi có gặp nguy hiểm chia rẽ rạn nứt nào không?  Nếu có, phải làm sao để hòa giải?  Tôi có thể xin nhóm giúp điều gì?

          Những lời khuyên của thánh Phao-lô như “khiêm tốn, hiền từ, nhẫn nại, chịu đựng” đều có vẻ “thua thiệt” quá!  Tại sao tôi phải chọn những thái độ này trong việc xây dựng sự hiệp nhất?

 

Cầu nguyện kết thúc       

 

          Sau cầu nguyện bộc phát, hát “Xin hiệp nhất chúng con”, hoặc đọc lại kinh nguyện tuần trước.

 

Lạy Chúa Giê-su,

          xin thương nhìn đến Hội Thánh là đàn chiên của Chúa.

          Xin ban cho Hội Thánh sự hiệp nhất và yêu thương,

          để làm chứng cho Chúa giữa một thế giới đầy chia rẽ.

          Xin cho Hội Thánh không ngừng lớn lên như hạt lúa.

          Xin đừng để khó khăn làm chúng con chùn bước,

          đừng để dễ dãi làm chúng con ngủ quên.

          Ước gì Hội Thánh trở nên men được vùi sâu trong khối bột loài người

          để bột được dậy lên và trở nên tấm bánh.

          Ước gì Hội Thánh thành cây to bóng rợp

          để chim trời muôn phương rủ nhau đến làm tổ.

          Xin cho Hội Thánh trở nên bàn tiệc của mọi dân nước,

          nơi mọi người được hưởng niềm vui và tự do.

          Cuối cùng xin cho chúng con biết xây dựng một Hội Thánh tuyệt vời,

          nhưng vẫn chấp nhận cỏ lùng trong Hội Thánh.

          Ước gì khi thấy Hội Thánh ở trần gian,

          nhân loại nhận ra Nước Trời ở gần bên.  A-men.

                             (Trích RABBOUNI, lời nguyện 61)

 

Lm. Ðaminh Trần Ðình Nhi