Suy tư về Sứ điệp nhân ngày Thế giới
Truyền thông xã hội lần thứ 44
LOAN BÁO TIN MỪNG
QUA CÁC PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THÔNG HIỆN ĐẠI
Từ kinh nghiệm dấn thân của một tín hữu
Xin bắt đầu bằng chứng từ của Tom Peterson, người thành lập chương trình
kêu gọi những người Công giáo đã bỏ đạo trở về với Giáo hội (Catholics come home).
Trong khuôn khổ hội nghị tại Đại học Thánh Giá ở Rôma với đề tài Những phương tiện
truyền thông của Giáo hội: căn tính và sứ mạng, thông tấn xã Zenit
đã thực hiện cuộc phỏng vấn Tom Peterson và ông đã chia sẻ kinh nghiệm thật quý
báu cho tất cả những ai quan tâm đến công tác truyền thông của Giáo hội.
Tom Peterson cho biết mọi sự bắt đầu từ cuộc tĩnh tâm cách đây 13 năm. Ông
vẫn là người Công giáo tốt, chưa bao giờ bỏ lễ Chúa nhật, tuy nhiên ông tự nhận
là đi lễ nhưng lại không chú tâm lắm, chỉ làm cho xong bổn phận rồi vội vã lao
vào công việc làm ăn hàng ngày của một chuyên viên trong ngành quảng cáo. Trong
cuộc tĩnh tâm đó, quỳ trước Thánh Thể, ông đã có kinh nghiệm gặp gỡ Thiên Chúa
là Chúa vũ trụ, không khác gì kinh nghiệm của thánh Phaolô ngày xưa. Ngay sau
đó, ông thay đổi lối sống. Xác tín rằng Chúa là trên hết và Ngài phải là mối ưu
tiên hàng đầu trong đời sống của mình, nên ông đi lễ hằng ngày, xưng tội thường
xuyên, bắt đầu đọc Thánh Kinh và cầu xin Chúa chỉ cho mình con đường phục vụ.
Là chuyên viên trong ngành quảng cáo, ông ước mong sử dụng khả năng Chúa ban để
phục vụ Giáo hội chứ không chỉ kiếm tìm tư lợi. Thế rồi ông có hai giấc mơ.
Giấc mơ thứ nhất về một đứa bé nằm trong nôi và bị một cái gối đè lên mặt đến
nỗi không thở được, còn ông cố gắng đẩy cái gối ra và làm dấu Thánh giá trên
đứa bé. Giấc mơ thứ hai về một chương trình quảng cáo việc truyền giáo của Giáo
hội.
Theo dòng thời gian, cả hai giấc mơ đó trở thành hiện thực. Ngay sau giấc
mơ, chương trình Virtue Media ra đời với trang web virtuemedia.org. Chương trình
này phát sóng trên khắp nước Mỹ và đôi khi trên toàn thế giới nhằm mục đích đề
cao sự sống, hướng dẫn mọi người về sự thánh thiêng của sự sống, chống phá
thai, giúp đỡ các phụ nữ đang mang thai cũng như những gia đình gặp khó khăn
sau phá thai.
Tiếp đó là chương trình kêu gọi những người Công giáo đã bỏ đạo trở về với
Giáo hội. Chương trình được phát sóng trước hết trong giáo phận Phoenix năm
1997. Chương trình được phát sóng liên tục trong hơn hai tuần và điều lạ lùng
là 3.000 người đã trở về với Giáo hội. Tom Peterson nói đùa khi tính chi phí
sản xuất chương trình, “Mỗi linh hồn chỉ mất 10 đô la. Một cuộc đầu tư tuyệt
vời”! Từ đó, chương trình càng ngày càng phát triển: truyền thanh, truyền hình,
internet. Tính cho đến nay, nhờ chương trình này, đã có khoảng 200.000 người
Công giáo trở về với Giáo hội. Hơn thế nữa, còn có những anh chị em thuộc các
tôn giáo khác, kể cả vô thần, đã nhờ chương trình này mà đến với Chúa và Giáo
hội. Một người kể lại, ông sinh ra trong một gia đình Công giáo nhưng rồi bỏ
đạo và trở thành vô thần, cả vợ con cũng thế. Tình cờ gặp được trang web Catholics come home,
ông xem được những hình ảnh và tư liệu về lịch sử, vẻ đẹp, linh đạo, những công
trình của Giáo hội. Bị đánh động, khi nhìn thấy dòng chữ “Chúng ta là người
Công giáo, chào mừng bạn đã về nhà”, ông cảm thấy như Chúa Thánh Thần chạm đến
mình. Ông tiếp tục tìm hiểu thêm và một năm sau, cả gia đình ông trở về với
Giáo hội. Ông nói, “Lúc trước, tôi toàn thúc đẩy người ta bỏ Giáo hội, bây giờ
tôi giúp người khác hiểu về Giáo hội và đưa họ về với Giáo hội”. Nhiều người đã
chia sẻ những chứng từ tương tự.
Tom Peterson kết luận: “Điều chúng ta học được ở đây là cũng như những
người làm quảng cáo ngoài đời, nếu chúng ta làm truyền thông cách chuyên
nghiệp, vận dụng những tài năng Chúa ban, ta có thể thực hiện công việc loan
báo Tin Mừng mà Đức Gioan Phaolô II đã nói rất hay. Qua tông huấn Kitô hữu giáo dân,
ngài kêu gọi người giáo dân chúng ta sống và phục vụ Giáo hội bằng chính những
công việc trần thế của mình. Khi ta kết hợp kiến thức, kinh nghiệm và tài năng
Chúa ban cho ta ở đời với đức tin, sự cầu nguyện và sự hướng dẫn của Thánh
Thần, thì những hoa quả lạ lùng sẽ nẩy sinh như công việc tông đồ của chúng tôi
đã làm và những thành quả của công việc đó”.
Đến sứ điệp của Đức Thánh cha Bênêđictô XVI
nhân ngày Thế giới Truyền thông xã hội lần thứ 44
Bất cứ hoạt động truyền thông nào cũng bao gồm 4 yếu tố chính: nguồn,
phương tiện, sứ điệp, đối tượng. Nguồn truyền thông là người cung cấp
thông tin. Thông tin này được gửi đến độc giả hay thính giả bằng những phương tiện
khác nhau như lời nói, chữ viết, hình ảnh… Cung cấp thông tin bao giờ cũng hàm
chứa một sứ
điệp mà người cung cấp muốn trao gửi, thể hiện qua cách chọn lựa,
sắp xếp, trình bày của người cung cấp. Cuối cùng, thông tin bao giờ cũng nhắm
đến một đối
tượng cụ thể và chính đối tượng này sẽ ảnh hưởng đến cách cung cấp
thông tin (tuổi tác, giới tính, trình độ văn hoá…).
a. Phương tiện truyền thông kỹ thuật số
Trong Sứ
điệp nhân ngày Thế giới Truyền thông xã hội lần thứ 44, Đức Thánh
cha Bênêđictô XVI nhấn mạnh đến việc sử dụng phương tiện truyền thông, cụ thể
là lãnh vực truyền thông kỹ thuật số. Nội dung này được thể hiện ngay trong tên
gọi của sứ điệp: Linh mục và việc mục vụ trong thế giới kỹ thuật số: những phương tiện
truyền thông hiện đại phục vụ Lời Chúa. Rồi trong suốt sứ điệp,
ngài đưa ra nhiều lý do để khuyến khích ta quan tâm đến việc sử dụng truyền
thông kỹ thuật số.
Trước hết là thời đại ta đang sống, thời đại bùng nổ thông tin với những
phương tiện truyền thông hiện đại chưa từng có trong lịch sử, cụ thể là truyền
thông kỹ thuật số: “Các công nghệ hiện đại tạo ra những hình thức quan hệ sâu
xa hơn, vượt qua được những khoảng cách lớn hơn, nên các linh mục được mời gọi
đáp ứng lại trong công việc mục vụ của mình, bằng cách sử dụng các phương tiện
truyền thông cách hữu hiệu hơn bao giờ hết để phục vụ Lời Chúa”.
Vận dụng phương tiện truyền thông kỹ thuật số để phục vụ Lời Chúa chính là
một cách nối dài màu nhiệm nhập thể, nghĩa là để Thiên Chúa có thể đi vào đời
sống con người cách cụ thể như Đức Thánh cha diễn tả bằng thứ ngôn ngữ đầy hình
ảnh: “Nhờ những phương tiện truyền thông hiện đại, Thiên Chúa có thể đi dạo
trên những nẻo đường thành phố của chúng ta, dừng chân trước ngưỡng cửa ngôi
nhà và con tim chúng ta, và một lần nữa lên tiếng gọi: “Này đây, Ta đứng trước
cửa mà gõ. Ai nghe tiếng Ta và mở cửa, thì Ta sẽ vào nhà người ấy, sẽ dùng bữa
với người ấy và người ấy sẽ dùng bữa với Ta” (Kh 3,20).
Ngoài ra, phương tiện truyền thông kỹ thuật số là phương thế tiếp cận rất
tốt với giới trẻ, đối tượng cần được quan tâm đặc biệt. Sau khi nhắc lại lời
thánh Phaolô: “Làm sao tin Đấng mà họ không được nghe? Làm sao nghe, nếu không
có ai rao giảng?” (Rm 10,15), Đức Thánh cha nói: “Giữa những biến chuyển văn
hoá ngày nay mà người trẻ đặc biệt nhạy cảm, câu trả lời thích đáng cho lời
thách đố trên cần phải bao hàm việc sử dụng những kỹ thuật hiện đại”.
Hơn thế nữa, đây còn là cách thế đặc biệt để đến với anh chị em ngoài Giáo
hội: “Đúng như tiên tri Isaia đã có thị kiến về ngôi nhà cầu nguyện cho mọi dân
tộc (x. Is 56,7), làm sao chúng ta lại có thể không nhìn thấy mạng web – giống
như hành lang của dân ngoại trong Đền Thờ Giêrusalem – đang mở ra một không
gian dành cho những người chưa biết Chúa?”
b. Sứ điệp và mục đích của truyền thông Công giáo
Đúng là Đức Thánh cha nhấn mạnh đặc biệt đến việc sử dụng truyền thông kỹ
thuật số, và tất cả anh chị em ở đây là những người đang tham gia vào trang web
của giáo phận, đang học hỏi những kỹ năng cần thiết để làm công việc này. Thế
nhưng không vì thế mà ta quên mất câu hỏi hết sức căn bản và mang tính định
hướng cho công việc ta đang làm: Sử dụng truyền thông kỹ thuật số để làm gì?
Phải chăng để làm ăn buôn bán? Hay để kích thích những thú vui bản năng? Để
phục vụ một lập trường chính trị? Đặt những câu hỏi trên để tất cả chúng ta
cùng nhau xác định mục đích của việc mình làm. Không xác định rõ mục đích thì
có nguy cơ sử dụng những phương tiện truyền thông để làm những điều ngược lại
Thánh Ý Chúa và sứ mạng của Giáo hội. Chính vì thế, cùng với lời kêu gọi sử
dụng các phương tiện truyền thông hiện đại, Đức Thánh cha không ngừng nhắc nhở
chúng ta rằng: Bổn phận hàng đầu của Giáo hội là “loan báo Chúa Kitô, Ngôi Lời
nhập thể và thông truyền ân sủng cứu độ trong các bí tích”. Sứ mạng của Giáo
hội là phục vụ sự hiệp thông giữa Thiên Chúa và con người: “Giáo hội là dấu chỉ
và khí cụ của sự hiệp thông mà Thiên Chúa thực hiện với mọi người” và tất cả
chúng ta được mời gọi để xây dựng sự hiệp thông đó, trong Đức Kitô và với Đức
Kitô. Vì thế, chúng ta có trách nhiệm giới thiệu Giáo hội cho mọi người: “Sử
dụng những kỹ thuật truyền thông hiện đại, chúng ta có thể giới thiệu cho mọi
người biết đời sống của Giáo hội, và giúp người đương thời khám phá khuôn mặt
Chúa Kitô”.
c. Để mỗi Kitô hữu là nguồn truyền thông
Để có thể thực hiện sứ mạng và mục đích cao cả trên, bản thân người làm
công tác truyền thông phải được chuẩn bị không chỉ về mặt kỹ thuật, nhưng còn
cần có những tâm tư, khả năng và thái độ thích hợp. Đức Thánh cha nói với các
linh mục và cũng nói với mỗi chúng ta rằng: “Không phải chỉ hiện diện trên web
là đủ hoặc xem nó chỉ như một không gian được lấp đầy. Đúng ra, chúng ta phải
hiện diện trong thế giới kỹ thuật số như những chứng nhân trung thành của Tin
Mừng”. Chưa hết, Đức Thánh cha còn nói thêm: khi linh mục hiện diện trong thế
giới kỹ thuật số, người ta không để ý đến các ngài về mặt hiểu biết những
phương tiện truyền thông cho bằng quan tâm đến “sự gần gũi của linh mục với Chúa
Kitô và con tim linh mục của các ngài”. Cho nên tham gia viết blogs, viết bài
trên các websites, thực hiện những cuốn phim video… tất cả là điều rất tốt với
điều kiện phải có mặt ở đó như những chứng nhân trung thành của Phúc Âm, những
người bạn của Chúa Kitô, mang trong mình tâm tư của Chúa. Quả là một lý tưởng
cao vời và cũng là một thách đố lớn.
Hiểu như thế, sử dụng thông thạo những kỹ thuật hiện đại mà thôi chưa đủ,
người làm công tác truyền thông còn cần phải có “sự thấu hiểu thần học lành
mạnh, một linh đạo vững vàng, đặt nền trên cuộc đối thoại liên lỉ với Chúa”.
Nghĩa là người làm công tác truyền thông phải được chuẩn bị về mọi mặt: trí
thức, thiêng liêng, nhân bản. Câu chuyện của Tom Peterson được nhắc đến từ đầu
là minh hoạ rất cụ thể cho những gì nói đến ở đây. Là chuyên viên quảng cáo và
là một tín hữu đạo đức, chưa bỏ lễ Chúa nhật bao giờ; thế nhưng ông đâu có quan
tâm gì đến việc loan báo Tin Mừng. Chỉ khi có kinh nghiệm gặp Chúa rồi, ông mới
được thúc đẩy vận dụng khả năng chuyên môn của mình để phục vụ Tin Mừng. Khi
đó, những khả năng chuyên môn của ông được triển khai theo một hướng khác với
một động lực khác và đã đem đến những kết quả hết sức tốt đẹp.
Vì thế, để kết thúc bài nói chuyện này, không phải là vô ích khi nhắc lại
chia sẻ của Tom Peterson: “Điều chúng ta học được ở đây là cũng như những người
làm quảng cáo ngoài đời, nếu chúng ta làm truyền thông cách chuyên nghiệp, vận
dụng những tài năng Chúa ban, ta có thể thực hiện công việc loan báo Tin Mừng
mà Đức Gioan Phaolô II đã nói rất hay. Qua tông huấn Kitô hữu giáo dân,
ngài kêu gọi người giáo dân chúng ta sống và phục vụ Giáo hội bằng chính những
công việc trần thế của mình. Khi ta kết hợp kiến thức, kinh nghiệm và tài năng
Chúa ban cho ta ở đời với đức tin, sự cầu nguyện và sự hướng dẫn của Thánh
Thần, thì những hoa quả lạ lùng sẽ nẩy sinh như công việc tông đồ của chúng tôi
đã làm và những thành quả của công việc đó”.
Hàm chứa trong những chia sẻ của Peterson là lời nhắn gửi đến mỗi người
chúng ta. Hãy vun trồng hiểu biết, hiểu biết trong lãnh vực chuyên môn về
truyền thông kỹ thuật số, song hành với hiểu biết về Chúa Kitô và Giáo hội của
Người. Hãy vun đắp tâm hồn bằng đời sống cầu nguyện, chiêm nghiệm nội tâm. Hãy
vun trồng lòng yêu mến Giáo hội Chúa Kitô, đồng cảm với Giáo hội và vận dụng
khả năng Thiên Chúa ban để xây dựng Giáo hội của Chúa và góp phần tích cực vào
sứ mạng loan báo Tin Mừng.
Lễ Thăng Thiên 2010
Gm. Phêrô Nguyễn
Văn Khảm