HỘI ĐỒNG GIÁM MỤC
VIỆT NAM
THƯ MỤC VỤ
SỐNG ĐẠO HÔM NAY
NĂM 2006
THƯ
MỤC VỤ 2006
Kính gửi : Anh em linh mục, chủng sinh,
anh chị em tu sĩ và
giáo dân.
LỜI MỞ
Anh chị em thân mến,
1. Chúng tôi, Hồng Y,
Tổng Giám Mục, Giám Mục quy tụ tại Trung tâm Mục vụ thuộc Tổng giáo phận Huế,
để tham dự Hội nghị thường niên, dưới sự phù trợ của Đức Mẹ La Vang, từ ngày 04
đến ngày 08 tháng 09 năm 2006, xin gửi đến tất cả anh chị em lời chào thân ái
và lời chúc bình an của Chúa Kitô.
Qua Thư Mục Vụ năm
2004, chúng ta đã chiêm ngắm, suy tôn và sống mầu nhiệm Thánh Thể, là “nguồn
mạch và chóp đỉnh của toàn thể đời sống Kitô hữu” (LG 11). Tiếp theo, Thư
Mục Vụ năm 2005 mời gọi chúng ta lắng nghe, suy niệm và sống Lời Chúa. Và Thư
Mục Vụ năm 2006 này chọn chủ đề sống đạo hôm nay để mời gọi mỗi
người sống niềm tin bằng những hành động cụ thể, như thánh Giacôbê Tông đồ viết
: “Đức
tin không có hành động thì quả là đức tin chết” (Gc 2,17). Quả thực,
đời sống đạo vừa cần gắn bó với Thiên Chúa, vừa phải đi đến với anh em, như
Chúa Giêsu, Ngôi Lời nhập thể và nhập thế đã nêu gương cho chúng ta.
Dưới ánh sáng của Lời
Chúa, với sự thúc đẩy và hướng dẫn của Chúa Thánh Thần, chúng tôi mời gọi anh
chị em nhìn lại nền tảng việc sống đạo ; từ đó, đề ra những định hướng mục vụ
cho mọi thành phần Dân Chúa trong xã hội Việt Nam hôm nay.
I. NỀn tẢng viỆc sỐng đẠo
2. Sống quy chiếu vào
đời sống Thiên Chúa Ba Ngôi
Theo thánh Phaolô,
Kitô hữu khi lãnh nhận bí tích Rửa tội, được dìm vào trong nước thanh tẩy,
tượng trưng cho việc dìm vào trong cái chết của Chúa Giêsu, thì cũng như Người
đã từ cõi chết sống lại nhờ quyền năng vinh hiển của Thiên Chúa Cha, họ cũng
được sống một đời sống mới (x. Rm 6, 3-4).
Đó là đời sống có
Thiên Chúa, suối nguồn tình yêu : “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con
Một, để ai tin vào Con của Ngài thì khỏi phải chết, nhưng được sống muôn đời” (Ga
3,16). Chính nhờ tình yêu này, con người có thể nhận ra dung mạo đích thực của
Thiên Chúa và hân hoan tìm đến với Ngài.
Đó cũng là đời sống
đến từ Chúa Giêsu, quà tặng Tình yêu của Thiên Chúa đối với nhân loại.
Là Con yêu dấu của Thiên Chúa “Người lại còn hạ mình, vâng lời cho đến nỗi
bằng lòng chịu chết, chết trên thập giá” (Pl 2,8) để giao hoà thế
gian tội lỗi với Thiên Chúa và làm cho nhân loại trở nên con người mới, con
người biết “nhìn lên Đấng họ đã đâm thâu” (Ga 19,37) để nhận lấy ơn cứu
độ.
Đó cũng còn là đời
sống năng động trong Chúa Thánh Thần, năng lực tình yêu. Nhờ Chúa Thánh Thần,
Kitô hữu thông hiệp vào mầu nhiệm Tử Nạn - Phục Sinh của Chúa Giêsu để can đảm
bước theo con đường của Thầy chí thánh và sống theo gương Ngài.
3. Sống ơn gọi nên thánh
Vinh dự được làm con Thiên
Chúa đòi buộc Kitô hữu phải lớn lên mỗi ngày trong tình yêu của Ngài, trưởng
thành hơn trong niềm tin cậy mến và nên đồng hình đồng dạng với Chúa Giêsu,
hiện thân của Tình Yêu. Nói cách khác, Kitô hữu được mời gọi để trở nên hoàn
hảo và thánh thiện, như Chúa Giêsu đã dạy : “Anh em hãy nên hoàn thiện như Cha anh em
trên trời là Đấng hoàn thiện” (Mt 5,48).
Công Đồng Vaticanô II,
trong Hiến chế “Ánh sáng muôn dân” cũng xác nhận lại đòi hỏi đó : “Mọi Kitô hữu đều được Chúa
kêu gọi đạt tới sự trọn lành thánh thiện như Chúa Cha trọn lành” (LG
11, 3). “Vì thế, tất cả các Kitô hữu, bất cứ theo bậc sống hay địa vị nào, đều
được kêu gọi tiến đến sự viên mãn của đời sống Kitô giáo và sự trọn lành của
Đức Ái” (LG 40, 2).
4. Sống sứ mạng chứng nhân
Trước khi về trời,
Chúa Giêsu đã củng cố niềm tin của các tông đồ, mở trí cho các ngài hiểu Thánh
Kinh và trao cho các ngài sứ mạng ra đi rao giảng cho muôn dân, kêu gọi thống
hối để được ơn tha tội. Người khẳng định : “Chính anh em là chứng nhân về những điều
này” (Lc 24,48).
Từ đó, sống chứng nhân
là cách thế biểu thị sống động nhất về sức mạnh yêu thương cứu độ của Thiên
Chúa. Cũng như Chúa Giêsu đã đến trần gian không để tìm vinh quang cho chính
mình, nhưng là để làm vinh danh Thiên Chúa và cứu độ con người, Kitô hữu bước
theo Chúa Giêsu để được Tin Mừng của Người biến đổi, và qua đó họ trở nên những
người đem Tin Mừng cho thế giới này.
Nếu trong đời sống
Kitô hữu, Chúa Giêsu thực sự là điểm quy chiếu và là chuẩn mực giúp nhận định
giá trị các hành vi, thì sự hiện diện tích cực qua việc sống đạo của Kitô hữu
trong xã hội sẽ trở thành lời chứng về những giá trị căn bản của Tin Mừng và
trở nên dấu chỉ của niềm hạnh phúc Nước Trời.
II. ĐỊNH HƯỚNG VIỆC SỐNG ĐẠO
Nền tảng việc sống đạo
thật sâu xa, nhưng thể hiện đời sống ấy như thế nào lại là cả một công trình
cần phải xây dựng từng ngày, qua việc nỗ lực huấn luyện đức tin và thực hành
các nhân đức, qua việc chuyên chăm cầu nguyện và siêng năng lãnh nhận các bí
tích. Trong hoàn cảnh xã hội Việt Nam đang bước vào tiến trình toàn cầu hoá,
vốn đem lại những tác động tích cực, nhưng cũng đặt ra những thách đố mới cho
cả đời lẫn đạo, chúng tôi nêu lên một vài định hướng mục vụ cho việc sống đạo
hôm nay.
5. Canh tân bản thân
Con người vừa là nạn
nhân vừa là tác nhân của hoàn cảnh xã hội. Nếu hoàn cảnh xã hội nhào nặn ra
những con người, thì con người mới cũng sẽ dần dần tác động làm nên những hoàn
cảnh mới. Trước những thay đổi hiện thời của xã hội làm ảnh hưởng không
nhỏ đến cách nghĩ và lối sống của nhiều người, nhất là người trẻ, chúng tôi đề
nghị một lộ trình sống đạo khởi đi từ việc đổi mới bản thân.
Điểm căn bản trong
việc xây dựng con người mới này là làm sao để bản thân mỗi người ý thức và sống
đúng phẩm giá của mình ; bởi lẽ phẩm giá con người là quà tặng do Thiên Chúa
ban. Nhận ra phẩm giá của mình chính là khởi đầu cho việc thánh hoá bản thân.
Ngoài ra, mỗi người
cũng cần được huấn luyện để có một lương tâm ngay chính. Thật vậy, một trong
những điều cấp thiết người Công giáo phải nêu gương là tìm hiểu giá trị của
lương tâm và phải thực hành theo tiếng nói lương tâm của mình. Trong Hiến Chế “Giáo
Hội trong thế giới ngày nay” (Gaudium et Spes), Công Đồng Vaticanô
II đã viết : “Lương tâm làm cho con người nhận biết một cách tuyệt vời luật mến Chúa,
yêu người. Trung thành với lương tâm, các Kitô hữu phải liên kết với những
người khác để tìm kiếm chân lý và giải quyết trong chân lý biết bao vấn đề luân
lý được đặt ra trong đời sống cá nhân cũng như trong giao tiếp xã hội”
(GS 16).
Trong xã hội hiện nay,
đôi khi nhu cầu sinh sống và phát triển đã kéo theo những hệ lụy làm cho lương
tâm con người bị sai lệch hoặc bị mất phương hướng, mỗi Kitô hữu cần nêu gương
học hỏi và thể hiện lương tâm ngay chính tại gia đình cũng như giữa nơi mình
sống.
6. Dấn thân phục vụ
Con người mới theo gương
Chúa Giêsu phải là con người dấn thân phục vụ. Nếu việc phục vụ tha nhân có thể
giúp cho người khác nhận ra sự hiện diện của Thiên Chúa nơi Kitô hữu, thì chính
việc phục vụ đó cũng có thể giúp Kitô hữu cảm nghiệm tình yêu Thiên Chúa cách
rõ nét hơn. Đức Thánh Cha Bênêđitô XVI đã khẳng định về tác động hỗ tương cần
thiết này giữa tình yêu đối với Thiên Chúa và tình yêu đối với con người. Chính
khi dấn thân phục vụ anh em, chúng ta cảm nghiệm Thiên Chúa một cách dễ dàng
hơn. Ngài viết : “Chỉ có việc phục
vụ tha nhân mở mắt cho tôi thấy điều Thiên Chúa làm cho tôi và Ngài đã yêu tôi
như thế nào” (Tđ. Thiên Chúa là Tình Yêu, số 18).
Như thế, dấn thân phục
vụ con người là đòi hỏi tất yếu của đức tin Kitô giáo. Đời sống đạo luôn luôn
phải được đặt trên nền tảng bác ái yêu thương, vì đây là điều răn quan trọng
nhất (x. Mt 22,37-39) và là dấu hiệu rõ ràng nhất khẳng định chúng ta thuộc về
Chúa Giêsu : “Mọi người sẽ nhận biết anh em là môn đệ của Thầy ở điểm này : là anh em
có lòng yêu thương nhau” (Ga 13,35).
Đời sống bác ái có thể
thực hành bằng nhiều cách, nhưng Thư Mục Vụ năm nay nhấn mạnh đặc biệt đến việc
dấn thân phục vụ. Vì thế, chúng tôi mời gọi anh chị em hãy phát huy tinh thần
liên đới và yêu thương phục vụ Tin Mừng Chúa Giêsu, phục vụ sự sống và phẩm giá
con người, đặc biệt những người nghèo khổ : nghèo kiến thức, nghèo vật chất,
nghèo tình thương, nghèo niềm hy vọng, nghèo hạnh phúc...
Khi dấn thân phục vụ
những người này, Kitô hữu làm chứng một cách hùng hồn về tính khả thi của lời
mời gọi Phúc Âm và hiệu quả của ơn cứu chuộc trong Chúa Giêsu Kitô : con người
được cứu chuộc đã bước ra khỏi cái tôi của chính mình để phục vụ Chúa nơi những
anh chị em bé nhỏ.
7. Góp phần xây dựng
một xã hội công bằng
Lòng mến Chúa yêu
người thôi thúc chúng ta góp phần xây dựng một xã hội trong đó con người có
điều kiện để sống xứng với phẩm giá của mình. Bởi vì con người là hình ảnh của
Thiên Chúa, nên mọi người có quyền được tôn trọng và phát huy những khả năng
Chúa ban để phục vụ xã hội một cách hiệu quả nhất. Đồng thời, bởi vì con người
là anh em của nhau, được tác tạo do quyền năng của Thiên Chúa và là đối tượng
của ơn cứu chuộc trong Chúa Giêsu Kitô, nên mỗi người cần được đối xử với lòng
kính trọng và yêu thương chân thành như là mục đích của sự phát triển toàn diện,
để họ không bao giờ bị biến thành phương tiện cho sự phát triển kinh tế, cho sự
thăng tiến xã hội của bất kỳ tổ chức hay thế lực nào.
Để xây dựng một xã hội
công bằng, ngoài việc giáo dục để biết tôn trọng những quyền căn bản của con
người, cũng cần có một cơ chế thích hợp bảo đảm thực hiện được quyền này. Công
việc này đòi hỏi sự đóng góp từ nhiều phía. Là Kitô hữu, được mời gọi để trở
thành ánh sáng cho thế gian, muối cho đời, men trong bột, chúng ta hãy tập
trung xây dựng một cộng đoàn trong đó mọi thành phần đều được yêu thương và
được đối xử công bằng.
Sự công bằng cần phải
đi đôi với lòng tôn trọng sự thật, vì tôn trọng sự thật là điều kiện để xây
dựng một cộng đoàn yêu thương. Chúng tôi tin chắc rằng gương sáng phát xuất từ cộng
đoàn của những người con cái Chúa sẽ có ảnh hưởng tích cực trong xã hội chúng
ta.
III. Trách NHIỆM đỐi vỚi viỆc sỐng đẠo.
8. Vai trò của linh
mục và tu sĩ
Đến đây, chúng tôi
muốn ngỏ lời đặc biệt với các linh mục và các tu sĩ nam nữ, vì anh chị em chính
là những nhân tố tích cực và quan trọng trong việc triển khai Thư Mục Vụ này.
Anh chị em là những
người chọn Chúa làm gia nghiệp, và tự nguyện hiến dâng cả cuộc đời mình để phục
vụ Thiên Chúa và con người, nhất là những người bé nhỏ trong xã hội. Sự dấn
thân này được thể hiện cả trong đời sống chiêm niệm lẫn trong hoạt động tông
đồ.
Việc sống đạo trong
lòng xã hội hôm nay cần đến gương sáng và lời cầu nguyện của anh chị em. Tuy
rằng việc tham gia vào những công tác từ thiện xã hội của anh chị em còn gặp
rất nhiều hạn chế, nhưng nơi nào có sự hiện diện của anh chị em, đức tin và đức
ái Kitô giáo được cảm nhận một cách rõ nét. Vì thế, chúng tôi kêu gọi anh chị
em hãy nỗ lực và kiên trì dấn thân, để vừa xoa dịu nỗi khổ đau của anh chị em
đồng loại, vừa làm cho Chúa Giêsu thực sự hiện diện trong lòng xã hội chúng ta
đang sống.
9. Vai trò của giáo
xứ
Vai trò của giáo xứ
trong việc giáo dục đức tin đã được chứng minh qua lịch sử Giáo hội Việt Nam. Vì
thế chúng tôi kêu gọi các giáo xứ hãy chăm lo tổ chức những sinh hoạt giáo dục
theo từng lứa tuổi, nhằm giúp cho mọi thành phần Dân Chúa, cách riêng là giới
trẻ, phát huy được những giá trị Kitô giáo trong đời thường. Hơn nữa, dưới sự
điều hành của các vị chủ chăn, với sự cộng tác của các thành phần trong gia
đình giáo xứ, và với sự hỗ trợ của các hoạt động tông đồ cũng như các hình thức
Công giáo tiến hành, giáo xứ sẽ trở thành môi trường thuận lợi thúc đẩy cộng
đoàn Dân Chúa thể hiện những giá trị Tin Mừng và giáo huấn của Giáo Hội trong
cuộc sống xã hội và mọi sinh hoạt nghề nghiệp.
Trong hoàn cảnh xã hội
ngày nay với những biến chuyển mới, bên cạnh những hoạt động mục vụ thông
thường, cộng đoàn giáo xứ cần quan tâm đến những lĩnh vực mục vụ mới như chăm
lo cho anh chị em di dân, cho những nạn nhân của các tệ nạn xã hội, những người
bơ vơ hoặc bị bỏ rơi. Chính lòng yêu thương phục vụ chăm lo cho những anh chị
em này làm vang lên tại mỗi địa phương sứ điệp đại đồng của Tin Mừng Chúa Kitô.
10. Vai trò của gia
đình
Để có được lối sống
thắm đượm tinh thần Tin Mừng nói trên, chúng tôi xác tín rằng gia đình Kitô
giáo nắm giữ một vai trò không thể thay thế. Thật vậy, gia đình chính là mái
trường đầu tiên và quan trọng nhất trong việc giáo dục những đức tính nhân bản
cũng như lòng đạo cho con người. Với tư cách là tế bào căn bản của xã hội và
Giáo Hội, gia đình hãy quan tâm xây dựng và duy trì những giá trị vô cùng cao
quý của đời sống hôn nhân và gia đình Công giáo. Làm được như thế chính là góp
phần tích cực vào sự phát triển vững bền của xã hội cũng như Giáo Hội.
Khi trung thành cầu
nguyện chung với nhau, thánh hoá ngày Chúa nhật, duy trì bầu khí trên thuận
dưới hoà, nhường nhịn lẫn nhau giữa vợ chồng, cha mẹ, con cái, gia đình anh chị
em sẽ trở nên chứng từ hùng hồn cho đạo thánh Chúa. Khi vợ chồng vượt lên mọi
thử thách, sống trung tín và chung thuỷ sắt son như lời cam kết ngày cử hành
hôn lễ, gia đình anh chị em đã góp phần kiến tạo nền “văn minh tình thương” và
“văn hoá sự sống” cho đất nước của mình.
Trong tư cách Kitô hữu
sống đạo, anh chị em hãy cương quyết không để cho “văn hoá sự chết” lôi cuốn
mình, không chấp nhận mọi hình thức xúc phạm đến sự sống và phẩm giá con người,
nhất là can đảm nói “không” với tệ nạn phá thai và ly dị vốn là những tệ nạn luôn
luôn để lại hậu quả bi thảm cho gia đình cũng như cho xã hội và Giáo Hội.
LỜI KẾT
11. Anh chị em thân mến,
Trách nhiệm sống đạo
hôm nay thật quan trọng, liên quan đến mọi thành phần Dân Chúa, nhưng cũng là
trách nhiệm làm nên phẩm giá của đời tín hữu. Thánh Lêô Cả Giáo hoàng, trong
một bài giảng lễ Giáng Sinh đã kêu
gọi : “Hỡi các Kitô hữu, hãy nhận biết phẩm giá của mình” (Bài đọc
2, Kinh Sách, Lễ Giáng Sinh).
Phẩm giá đó là được
làm con của Cha trên trời, được cứu chuộc bằng máu của Chúa Giêsu và được trở
thành đền thờ của Chúa Thánh Thần. Phẩm giá đó được thể hiện rõ nét nhờ nỗ lực
nên thánh và trở thành chứng nhân cho Tình yêu Thiên Chúa.
Sống trong đất nước
đang có nhiều thay đổi và thách đố, chúng ta được mời gọi sống đức tin cách
trưởng thành hơn để có thể dấn thân phục vụ tha nhân cách mới mẻ hơn và góp
phần tích cực hơn trong công cuộc xây dựng con người mới.
Dưới sự bảo trợ của Mẹ
Maria La Vang, Thánh Cả Giuse, các thánh Tử Đạo Việt Nam, chúng ta hãy sống
đạo hôm nay theo tinh thần Phúc Âm, để làm vinh danh Thiên Chúa và góp phần
xây dựng hạnh phúc cho mọi người.
Hiệp thông cùng anh
chị em trong tâm tình cảm tạ và tôn vinh Thiên Chúa.
Huế, ngày 8 tháng 9 năm 2006
Lễ Sinh Nhật Đức Trinh Nữ Maria
X Giuse Ngô Quang
Kiệt Phó Tổng Thư Ký HĐGM VN (đã ký) |
X Phaolô Nguyễn văn Hoà Chủ Tịch HĐGM VN (đã ký) |