Đại Hội lần thứ XII Hội đồng Giám mục Việt
HỘI ĐỒNG GIÁM MỤC
VIỆT THƯ CHUNG GỬI CỘNG
ĐỒNG DÂN CHÚA * HỘI THÁNH CÔNG GIÁO
TẠI VIỆT VÀ CÔNG CUỘC TÂN
PHÚC-ÂM-HÓA Anh
chị em thân mến, “Nguyện xin ân sủng Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, tình yêu của Chúa Cha
và ơn thông hiệp của Chúa Thánh Thần, ở cùng tất cả anh chị em” (x. 2Cr 13,13).
Chúng tôi, các giám mục từ 26 giáo phận Việt Nam, quy tụ tại Trung Tâm Mục Vụ
Sài Gòn để tham dự Đại hội lần thứ XII của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, xin cảm
ơn anh chị em đã cầu nguyện nhiều cho chúng tôi để Đại hội diễn ra cách tốt đẹp
và bình an. Nay Đại hội đã kết thúc, qua Thư Chung này, chúng tôi muốn chia sẻ
với anh chị em những công việc đã làm trong Đại hội, cách riêng về sứ vụ Tân
Phúc-Âm-hoá. 1. Bước vào Đại hội trong
khung cảnh Năm Đức Tin,
chúng tôi vui mừng được nghe biết về những hoa trái thiêng liêng nơi các tín
hữu cũng như các cộng đoàn giáo xứ, giáo phận, dòng tu, đã tích cực học hỏi và
nỗ lực canh tân đời sống đức tin. Các cuộc cử hành phụng vụ và sinh hoạt mục vụ
đã giúp cho đức tin của mỗi người được thanh luyện, củng cố và đổi mới. Đồng thời, khi nghe biết về
những khó khăn và thử thách mà một số cộng đoàn phải đối diện, chúng tôi hiểu
rằng sống đức tin luôn luôn là một thách đố, nhưng trong bất cứ hoàn cảnh nào,
người môn đệ Chúa Giêsu vẫn được mời gọi làm chứng cho Tin Mừng yêu thương của
Chúa, trở thành chất xúc tác cho việc xây dựng nền văn minh tình thương và văn
hóa sự sống. Ngoài ra, chúng tôi cũng lắng nghe và góp ý cho nhau về nhiều sinh hoạt và
công việc của Hội Thánh tại Việt 2. Giờ đây chúng tôi muốn
chia sẻ với anh chị em về định hướng và chương trình mục vụ trong những năm
tới. Trong ba năm qua (2010-2013), tất cả chúng ta đã cùng nhau học hỏi và sống
ý nghĩa Giáo Hội: mầu nhiệm –
hiệp thông – sứ vụ. Định hướng đó và tinh thần của Năm Đức Tin cần được
tiếp nối bằng nỗ lực “Tân Phúc-Âm-hóa để thông truyền đức tin Kitô giáo”,
cũng là chủ đề của Thượng Hội Đồng Giám Mục lần thứ XIII, diễn ra tại Rôma, từ
ngày 7 – 28 tháng 10 năm 2012. Thật vậy, ánh sáng Đức Kitô chiếu tỏa trên khuôn
mặt các Kitô hữu và ánh sáng ấy phải lan đến những người khác, giống như từ
ngọn nến phục sinh, vô vàn những ngọn nến khác được thắp lên trong Đêm Vọng
Phục Sinh.[1] Ngoài ra, chúng ta còn được nhắc nhở cách riêng về sứ mệnh đó
trong năm nay, khi Hội Thánh tại Việt Nam kỷ niệm 25 năm tuyên phong 117 chứng
nhân đức tin (19.06.1988 – 19.06.2013), là những hoa trái thánh thiện của công
cuộc Phúc-Âm-hóa. 3. Mục tiêu của Phúc-Âm-hóa là dẫn mọi người vào cuộc gặp gỡ cá vị với Đức Giêsu Kitô, trong
Thánh Thần, nhờ đó gặp gỡ Thiên Chúa Cha của Người, cũng là Cha của chúng ta,
và để đời sống mình được biến đổi theo tinh thần Phúc Âm. Như thế, trước hết
chính bản thân chúng ta phải được Phúc-Âm-hóa, phải củng cố và làm mới lại đức
tin của mình, rồi mới có thể giúp những anh chị em đã xa rời đức tin tái khám
phá vẻ đẹp và ánh sáng đức tin. Ngày nay, khi một số người chỉ còn là Kitô hữu
trên danh nghĩa, chúng ta hãy sống cho đúng với ơn gọi Kitô hữu của mình trong
niềm vui, hãy chiếu tỏa sức hấp dẫn của Tin Mừng cho những người chung quanh. Phúc-Âm-hóa là sứ vụ mang tính toàn diện, vì “ánh sáng đức tin không chỉ
soi chiếu đời sống nội bộ của Hội Thánh hoặc chỉ để xây dựng thành đô vĩnh cửu
trong thế giới mai sau, mà còn giúp chúng ta xây dựng xã hội hiện nay nhằm
hướng tới một tương lai hi vọng”.[2] Chính Chúa Giêsu dạy chúng ta hướng đi
này. Người đứng về phía những nạn nhân của các thảm họa và bất công. Người liên
đới với những ai bị xã hội loại bỏ. Liên đới và xót thương những nạn nhân và
những người bị gạt ra bên lề xã hội phải trở thành đòi hỏi thiết yếu trong sứ
vụ Phúc-Âm-hóa.[3] 4. “Tân Phúc-Âm-hóa” không phải là rao giảng một Phúc Âm
mới vì “Đức Giêsu Kitô vẫn là một, hôm qua cũng như hôm nay, và như vậy mãi đến
muôn đời” (Dt 13,8), nhưng là “mới về lòng nhiệt thành, mới trong phương pháp,
và mới trong cách diễn tả”.[4] Mới về lòng nhiệt thành là làm mới lại tương
quan giữa bản thân chúng ta với Đức Giêsu Kitô, để mối tương quan ấy hướng dẫn
toàn bộ đời sống chúng ta. Mới trong phương pháp là biết vận dụng những phương
pháp thích hợp để đáp ứng sự thay đổi nhanh chóng của thời đại về nhiều mặt, văn
hóa, xã hội cũng như kỹ thuật. Mới trong cách diễn tả là cố gắng nghiên cứu và
sử dụng những cách diễn tả phù hợp, để con người hôm nay có thể hiểu và lĩnh
hội được sứ điệp Phúc Âm. Công cuộc Tân Phúc-Âm-hóa đòi duyệt lại toàn bộ các sinh hoạt mục vụ ở tất
cả mọi bình diện, nghĩa là phải thực hiện cuộc hoán cải từ trong tâm thức đến
định hướng và phương pháp khi làm mục vụ. Từ kinh nghiệm của các nước đã có
nhiều Kitô hữu bỏ đạo, nếu chúng ta không nhanh chóng thực hiện cuộc hoán cải
mục vụ này, thì trong tương lai không xa, Hội Thánh tại Việt Nam cũng có thể
rơi vào tình trạng băng giá của mùa đông đức tin như một số nơi trên thế giới. Chương trình canh tân đời sống đức tin cần được lồng vào trong tổng thể
của kế hoạch mục vụ mà Hội Đồng Giám Mục trình bày trong Thư Chung Hậu Đại Hội
Dân Chúa 2010: “Cùng nhau bồi đắp nền văn minh tình thương và sự sống”.
Thư Chung ấy là chương trình hành động của Hội Thánh tại Việt – Năm 2014: Phúc-Âm-hóa đời sống gia đình; – Năm 2015: Phúc-Âm-hóa
đời sống giáo xứ và các cộng đoàn; – Năm 2016: Phúc-Âm-hóa
đời sống xã hội. 5. Trong năm 2014 sắp tới, chúng ta hãy cùng nhau Phúc-Âm-hóa
đời sống gia đình và thúc đẩy gia đình tham gia tích cực vào sứ vụ loan báo Tin
Mừng. Hội Thánh được gọi là
gia đình của Thiên Chúa và mỗi gia đình Kitô hữu được gọi là Hội Thánh tại gia.
Việc canh tân Hội Thánh phải được bắt đầu từ mỗi gia đình, do đó, Hội Thánh đặc
biệt quan tâm đến các gia đình. Cách cụ thể, mới đây Đức Thánh Cha Phanxicô đã
loan báo triệu tập Thượng Hội Đồng Giám Mục khóa ngoại lệ vào tháng 10 năm 2014
về “Những thách đố mục vụ đối với gia đình trong bối cảnh Phúc-Âm-hoá”. Thư Chung Hậu Đại Hội Dân Chúa 2010 cũng nhấn mạnh: “Trước cuộc khủng
hoảng gia đình hiện nay, Hội Thánh nhận thấy cần phải tăng cường và canh tân
mục vụ gia đình, phải xem mục vụ gia đình là hoạt động quan trọng, nối kết
những kế hoạch và chương trình mục vụ của giáo xứ cũng như giáo phận”.[5] 6. Để thực hiện những mục
tiêu trên, xin anh chị em hãy xây dựng gia đình mình thành một cộng đoàn cầu nguyện,
sống tình yêu hợp nhất thủy chung, phục vụ sự sống và hăng say loan báo Tin
Mừng. – Gia đình là cộng đoàn
cầu nguyện, thờ phượng Thiên
Chúa, đền thờ tại gia. Hiệp thông trong kinh nguyện vừa là hoa trái vừa là đòi
hỏi của sự hiệp thông bắt nguồn từ bí tích Rửa Tội và Hôn Phối. Chúa Giêsu hiện
diện trong gia đình khi vợ chồng, cha mẹ, con cái cùng cầu nguyện, và khi đó,
chính cuộc sống gia đình trở thành lời kinh sống động. Hoàn cảnh sống hiện nay
gây nhiều khó khăn trở ngại cho việc gia đình cùng sum họp cầu nguyện. Tuy
nhiên đây là đòi hỏi quan trọng trong đời sống gia đình công giáo. Vì thế, cùng
với việc siêng năng tham dự Thánh Lễ và lãnh nhận các bí tích, chúng tôi tha
thiết xin anh chị em duy trì giờ kinh chung trong gia đình, và cố gắng đưa Lời
Chúa vào giờ kinh này. – Gia đình là cộng đoàn
yêu thương bằng tình yêu hợp
nhất thủy chung, xuất phát từ Thiên Chúa Tình Yêu. Mối tương quan giữa vợ
chồng, cha mẹ và con cái cũng như giữa anh chị em với nhau, phải là dấu chỉ
sống động của Tình Yêu Thiên Chúa. Vì thế, các gia đình công giáo phải loại bỏ
mọi thứ bạo hành, “hãy có lòng thương cảm, nhân hậu, khiêm nhu, hiền hòa, nhẫn
nại, chịu đựng và tha thứ cho nhau” (Cl 3,12-13). – Gia đình là cộng đoàn
phục vụ sự sống, được khơi nguồn từ chính Thiên Chúa Hằng Sống. Vợ chồng
Kitô hữu yêu thương nhau bằng một tình yêu mở ra với sự sống, tôn trọng sự sống
ngay từ lúc thụ thai, cộng tác với Thiên Chúa Tạo Hóa qua việc sinh con có
trách nhiệm, giáo dục con cái nên người tốt và nên con cái Chúa. Gia đình phải
là ngôi trường đầu tiên dạy các đức tính nhân bản và đức tin, là thành trì bảo
vệ sự sống thể lý cũng như tinh thần của con cái trước sự tấn công của cái ác
và cái xấu trong cuộc sống. Vì thế, các bậc cha mẹ phải ý thức trách nhiệm của
mình là những nhà giáo dục đầu tiên và không thể thay thế, bằng chính gương
sáng của mình. – Gia đình là cộng đoàn tham gia vào sứ vụ Phúc-âm-hóa,
bằng lời cầu nguyện cũng như bằng hành động cụ thể. Chính đời sống yêu thương
hiệp nhất trong gia đình công giáo, ngay giữa những khó khăn và thử thách của
cuộc đời, tự nó đã là lời chứng âm thầm nhưng có sức thuyết phục của Tin Mừng.
Ngoài ra, theo truyền thống tốt đẹp, gia đình công giáo còn là nơi vun trồng ơn
gọi linh mục và tu sĩ. Đồng thời, khi có thể, xin anh chị em hãy mạnh dạn chia
sẻ và giới thiệu Đức Kitô cho người khác. 7. Để đồng hành với các
gia đình trong sứ mệnh cao cả nói trên, chúng tôi đề nghị một số việc mục vụ
sau: Việc chuẩn bị cho giới trẻ bước vào đời sống hôn nhân và gia đình là đòi hỏi khẩn thiết
hơn bao giờ hết. Các bạn trẻ cần ý thức và sống đời hôn nhân như một ơn gọi và
sứ mệnh cao quý, được chọn lựa với ý thức, tự do và trách nhiệm. Đôi bạn Kitô
hữu còn được mời gọi sống bí tích Hôn Phối như dấu chỉ hữu hình và hữu hiệu của
tình yêu Đức Kitô dành cho Hội Thánh, một tình yêu phong nhiêu, duy nhất và bất
khả phân ly. Để được như thế, cần có sự chuẩn bị xa, chuẩn bị gần, và chuẩn bị
trực tiếp cho các bạn trẻ bước vào đời sống hôn nhân. Trong bối cảnh có nhiều biến động về văn hóa-xã hội ngày nay, chúng tôi
thiết nghĩ cần phải nhắc lại chân lý này: định chế gia đình đặt nền tảng trên hôn nhân giữa một người nam và một
người nữ. Định chế này dựa trên bản tính con người, do chính Thiên Chúa
thiết lập, hướng đến thiện ích của chính gia đình và xã hội; vì thế, mọi cá
nhân và tập thể xã hội cần nhìn nhận và tôn trọng định chế này. Đồng hành với các gia đình trẻ ngày nay là yêu cầu mục vụ quan trọng, để giúp họ sống tình yêu vợ
chồng với tinh thần trách nhiệm, phục vụ sự sống, biết hòa hợp tình thương
trong tổ ấm gia đình với trách nhiệm xây dựng Hội Thánh, xã hội và đất nước. Với những anh chị em đang gặp khó khăn vì hôn nhân đổ vỡ và gia đình ly tán, một đàng chúng ta
vẫn phải nêu cao lý tưởng đời sống hôn nhân công giáo, đàng khác phải đồng hành
và nâng đỡ họ, thay vì bày tỏ thái độ lên án và loại trừ. Hiện nay, có nhiều nhóm,
hiệp hội, phong trào tu đức và tông đồ đang
dấn thân chăm lo mục vụ gia đình theo những cách thế và mức độ khác nhau. Những
phong trào này cần được các mục tử đồng hành và hướng dẫn, nâng đỡ và khích lệ,
để họ góp phần cách cụ thể và hài hòa với chương trình mục vụ chung trong mỗi
giáo xứ, giáo phận. Các giáo phận nên quan tâm đến việc đào
tạo giáo sĩ, tu sĩ, giáo dân chuyên trách mục vụ gia đình. Những người này
sẽ cộng tác với các giám mục giáo phận trong việc xây dựng và triển khai những
chương trình mục vụ gia đình trong giáo phận cũng như giáo xứ. Chúng tôi cũng
muốn gửi lời kêu gọi đặc biệt đến anh chị em văn nghệ sĩ và giới truyền thông
công giáo. Ước mong anh chị em vận dụng tài năng Thiên Chúa ban, để tôn vinh vẻ
đẹp đích thực của tình yêu hôn nhân và gia đình. Các linh mục tương lai cũng
cần được chuẩn bị chu đáo hơn về mục vụ gia đình, để có thể đồng hành với các
gia đình cách hữu hiệu. Anh chị em thân mến, Trên đây, chúng tôi đã chia sẻ với anh chị em những thao thức mục vụ cũng
như những đề nghị cụ thể, nhằm góp phần vào nỗ lực “Tân Phúc-Âm-hóa để thông
truyền đức tin Kitô giáo”. Ước mong những đề nghị này được anh chị em - cách
riêng, các linh mục là những cộng tác viên gần gũi của hàng giám mục - đón nhận
để cầu nguyện, suy nghĩ, khai triển và thực hiện ở nhiều cấp độ: gia đình, giáo
xứ, giáo phận. Hướng về Các Thánh Tử Đạo Việt Lạy Các Thánh Tử Đạo Việt Nam, là con thảo của Cha trên trời, là chứng
nhân anh dũng của Đức Kitô, là thành phần trung kiên của Hội Thánh, xin giúp
chúng con biết trân trọng di sản đức tin mà các ngài đã truyền lại cho chúng
con bằng máu và nước mắt. Xin cho chúng con mạnh dạn sống đức tin trong gia
đình cũng như xã hội, theo tấm gương xán lạn của Thánh Gia Thất, để chiếu tỏa
ánh sáng đức tin khắp nơi nơi; nhờ đó chúng con có thể tích cực góp phần thi
hành sứ mệnh truyền giáo, đem lại hoa quả dồi dào trên quê hương Việt Nam thân
yêu. Làm tại Trung Tâm Mục Vụ Sài Gòn, ngày 10 tháng 10
năm 2013 + Cosma Hoàng Văn Đạt + Phêrô Nguyễn Văn Nhơn (đã ký) (đã ký) Giám mục Bắc Ninh Tổng giám mục Hà Nội Tổng thư ký HĐGM.VN Chủ tịch HĐGM.VN ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1] Đức giáo hoàng
Phanxicô, Lumen fidei, số
37. [2] Nt., số 51. [3] Sứ điệp FABC X. [4] Đức Chân phước
Gioan Phaolô II, Diễn văn tại
Đại hội XIX của CELAM, [5] HĐGMVN, Thư Chung
Hậu Đại Hội Dân Chúa 2010, số 43. Hội đồng Giám mục Việt Nam