Bài Giáo Lý của ĐTC Phan-xi-cô Trong Buổi Tiếp
Kiến Chung Sáng Thứ Tư Ngày 28.12.2016
Anh chị em thân mến, xin chúc anh chị em
một ngày tốt đẹp!
Trong thư gửi tín hữu Rô-ma, Thánh
Phao-lô đã mời gọi chúng ta hãy nhớ lại một nhân vật vĩ đại, đó là Tổ Phụ
Áp-ra-ham, để vạch ra cho mình con đường Đức Tin và hy vọng. Thánh Tông Đồ đã
viết về Tổ Phụ Áp-ra-ham như sau: „Mặc dầu
không còn gì để hy vọng, ông vẫn tràn đầy hy vọng và vững tin, do đó ông đã trở
thành tổ phụ của nhiều dân tộc“ (Rm 4,18); „Không còn gì để hy vọng… nhưng vẫn tràn đầy hy vọng“. Thái độ đó thật
là mạnh mẽ: ngay cả khi không có niềm hy vọng, nhưng tôi vẫn tin. Và Tổ Phụ
Áp-ra-ham của chúng ta là như thế. Thánh Phao-lô đã liên hệ tới Đức Tin, mà với
Đức Tin ấy, Áp-ra-ham đã tin vào Lời Thiên Chúa, Đấng đã hứa ban cho ông một
người con. Nhưng đó thực sự là một niềm tín thác trong niềm hy vọng „mặc dù chẳng còn gì để hy vọng“, thật
không thể hình dung ra nổi điều mà Thiên Chúa đã công bố với ông, vì ông đã cao
niên – lúc đó ông gần 100 tuổi rồi -, và vợ ông thì không chỉ già cả mà còn son
sẻ nữa. Bà đã không vượt qua được chuyện đó! Nhưng Thiên Chúa đã nói điều đó,
và ông tin. Không còn niềm hy vọng xét về khía cạnh nhân loại nữa, vì ông đã
già và vợ của ông lại son sẻ cằn cỗi: nhưng ông vẫn tin.
Trong niềm tín thác vào lời hứa ấy,
Áp-ra-ham đã lên đường, rời bỏ quê hương xứ sở của mình, và trở thành một ngoại
kiều, trong khi ông hy vọng vào một người con „không thể“ ấy, tức người con mà Thiên Chúa sẽ ban cho ông, mặc dù
lòng dạ Sara đã giống như chết rồi. Áp-ra-ham tin, và Đức Tin của ông mở ông ra
cho một niềm hy vọng xem ra có vẻ vô lý; nó có khả năng vượt lên trên lý trí,
lên trên sự khôn ngoan và sáng suốt của con người, vượt lên trên cái mà thông
thường được coi là tri thức lành mạnh của con người, để tin vào điều không thể.
Niềm hy vọng mở ra một chân trời mới, nó đặt chúng ta vào tình trạng để ước mơ
về một điều mà nó chưa từng được hình dung tới. Niềm hy vọng cho phép người ta
bước vào trong bóng tối của một tương lai bất định để biến nó thành ánh sáng.
Nhân đức Hy Vọng (mà chúng ta có thói quen gọi là Đức Cậy) rất tuyệt vời; nó
trao cho chúng ta nhiều sức mạnh trên đường đời.
Nhưng đó là một con đường khó khăn. Và
ngay cả đối với Áp-ra-ham, khoảnh khắc khủng hoảng và thất vọng cũng đã đến.
Ông đã tin tưởng, đã rời bỏ nhà cửa, quê hương và bạn bè của mình…, tất cả. Ông
đã lên đường và đã đến được với miền đất mà Thiên Chúa chỉ cho ông, thời gian
đã trôi qua. Hồi đó, việc du hành không giống như ngày nay, với máy bay – chỉ
trong vài ba tiếng đồng hồ là người ta đã ở đó. Người ta cần nhiều tháng, nhiều
năm! Thời gian đã trôi qua, nhưng đứa con vẫn chưa đến, lòng dạ Sara vẫn khép
kín trong sự son sẻ khô cằn của bà.
Tuy nhiên, Áp-ra-ham đã không đánh mất sự
kiên nhẫn, nhưng ông chỉ than phiền trước mặt Thiên Chúa. Chúng ta cũng hãy học
điều đó từ tổ phụ Áp-ra-ham của chúng ta: việc than phiền trước mặt Thiên Chúa
chính là một hình thức cầu nguyện. Khi Cha ngồi tòa Giải Tội, đôi lúc Cha nghe
thấy rằng: „Con đã than phiền Thiên Chúa…“,
và Cha trả lời: „Không sao! Cứ than phiền
với Ngài, vì Ngài là Cha!“ Và đó là một hình thức cầu nguyện: Việc than phiền
Thiên Chúa là điều rất tốt. Áp-ra-ham đã than phiền Thiên Chúa và nói: "´Lạy Đức Chúa là Chúa Thượng, Chúa sẽ
ban cho con cái gì? Con ra đi mà không con cái, và người thừa tự gia đình con
là Ê-li-e-de, một người Đa-mát.` Và Ông Áp-ram nói thêm: ´Chúa coi, Chúa không
ban cho con một dòng dõi, và một gia nhân của con sẽ thừa kế con.` Và đây có lời
Đức Chúa phán với ông rằng: ´Kẻ đó sẽ không thừa kế ngươi, nhưng một kẻ do
chính ngươi sinh ra mới thừa kế ngươi.` Rồi Người đưa ông ra ngoài và phán:
´Hãy ngước mắt lên trời, và thử đếm các vì sao, xem có đếm nổi không.` Người lại
phán: ´Dòng dõi ngươi sẽ như thế đó!` Ông tin Đức Chúa, và vì thế, Đức Chúa kể
ông là người công chính“ (St 15,2-6).
Cảnh này diễn ra vào ban đêm. Bên ngoài
thì đen tối, nhưng bên trong tâm hồn của Áp-ra-ham cũng đang bị ngự trị bởi sự
đen tối của thất vọng, của chán chường, của khó khăn trong việc tiếp tục hy vọng
vào một điều gì đó không thể. Tổ Phụ Áp-ra-ham đã cao niên và xem ra không còn
thời gian cho một đứa con nữa, và một tên nô lệ sẽ bước vào chỗ của đứa con đó
và sẽ thừa kế tất cả. Áp-ra-ham hướng về Thiên Chúa, nhưng dẫu Thiên Chúa cũng
đang hiện diện ở đó và nói với ông, thì điều đó cũng giống như là Ngài đã xa
cách khi Ngài không còn trung tín với lời của Ngài nữa. Áp-ra-ham cảm thấy cô
đơn, cảm thấy già cả và mỏi mệt, cái chết đang đứng trước mặt ông. Ông có nên
tiếp tục tin tưởng nữa không? Nhưng lời than phiền của ông cũng đã là một hình
thức Đức Tin rồi; nó là một lời cầu nguyện. Bất chấp tất cả, Áp-ra-ham vẫn tiếp
tục tin vào Thiên Chúa và hy vọng rằng, còn một điều chi đó vẫn có thể xảy ra.
Tại sao trong trường hợp ấy, ông nên kêu cầu Thiên Chúa, than phiền Ngài, nhắc
cho Ngài nhớ lại lời hứa của Ngài? Đức Tin không chỉ là một sự im lặng để cam
chịu mọi thứ, mà không hề cự cãi về một điều chi đó; niềm hy vọng không phải là
một sự tin tưởng mà nó đưa bạn vào trong sự an toàn trước những nghi nan và
không lối thoát. Thường thì hy vọng là một sự đen tối; nhưng hy vọng chính là
điều mang bạn tiến về phía trước. Đức Tin cũng có nghĩa là vật lộn với Thiên
Chúa, chỉ cho Ngài thấy nỗi đắng cay của chúng ta mà không hề có chuyện „đạo đức giả“. „Tôi đã điên tiết lên với Chúa và đã nói với Ngài thế này, thế kia…“
Nhưng Ngài là Cha, Ngài đã hiểu bạn: Hãy đi bình an! Người ta phải có sự can đảm
ấy! Và đó là niềm hy vọng. Và niềm hy vọng cũng có nghĩa là không sợ hãi trong
việc nhìn thực tế như nó là, và chấp nhận những đối kháng của nó.
Áp-ra-ham đã hướng về Thiên Chúa trong Đức
Tin để Ngài giúp ông tiếp tục tin. Thật lạ lùng là ông đã không xin cho mình có
được một mụn con. Ông chỉ xin: „Xin giúp
con để con tiếp tục tin“ – lời cầu nguyện để có Đức Tin. Và Thiên Chúa đã
trả lời, bằng cách là Ngài cương quyết trước lời hứa không thể tưởng tượng nổi
của Ngài: không phải đứa nô lệ sẽ trở thành kẻ thừa tự, nhưng là một người con
được sinh ra từ Áp-ra-ham, được sinh ra bởi ông. Từ phía Thiên Chúa đã không có
bất cứ điều chi thay đổi. Ngài cũng đã tiếp tục khẳng định về điều mà Ngài đã
nói, và để trấn an ông, Ngài đã yêu cầu Áp-ra-ham đừng dừng lại. Sự chắc chắn
duy nhất của ông hệ tại ở chỗ tin vào Lời Thiên Chúa và tiếp tục hy vọng. Và dấu
chỉ mà Thiên Chúa ban cho Áp-ra-ham, chính là một lời yêu cầu hãy tiếp tục tin
và hy vọng: "Hãy ngước mắt lên trời,
và thử đếm các vì sao, xem có đếm nổi không. … Dòng dõi ngươi sẽ như thế đó!"
(St 15,5). Đó là một lời hứa tiếp theo, nó còn là một cái gì đó mà ông có thể
chờ đợi cho tương lai. Thiên Chúa đưa Áp-ra-ham ra khỏi lều – trong thực tế là
ra khỏi quan điểm chật hẹp của ông -, và chỉ cho ông thấy các vì sao. Để có thể
tin, điều cần thiết là phải có thể nhìn xem vấn đề với cặp mắt Đức Tin: đó chỉ
là các vì sao mà mọi người đều có thể nhìn thấy, nhưng đối với Áp-ra-ham, chúng
còn trở thành những dấu chỉ cho sự tín trung của Thiên Chúa. Đó là Đức Tin, đó
là con đường hy vọng mà mỗi người trong chúng ta phải bước đi.
Ngay cả khi chỉ còn một cơ hội duy nhất là
việc quan sát các vì sao được dành cho chúng ta, thì đó cũng là thời điểm để
tín thác vào Thiên Chúa. Không có bất cứ điều chi tuyệt vời hơn. Niềm hy vọng
không cho phép bị diệt vong. Xin cám ơn anh chị em.
Vatican,
Đại Sảnh Đường Tiếp Kiến
Sáng
thứ Tư ngày 28 tháng 12 năm 2016
ĐTC
Phan-xi-cô
Lm
Đa-minh Thiệu O.Cist – chuyển ngữ