Nhớ về Công Đồng
Vatican II. 1962
Mọi biến cố xảy ra trong đời sống đều để lại
những dấu tích trong lịch sử văn hóa đời sống xã hội con người.
Công Đồng Vatican II. năm 1962 của Giáo Hội
Công Giáo đã mang lại những dấu tích thay đổi căn để rất quan trọng trong đời
sống Giáo Hội. Những văn bản giáo huấn của Công đồng như làn gío mới thổi vào
làm thay đổi hầu như toàn diện bộ mặt đời sống đức tin của Giáo Hội từ ngày đó.
Và năm nay 2012 cũng là năm mừng kỷ niệm 50
năm, hay còn gọi là mừng kỷ niệm kim khánh Công đồng Vatican II.
Thời gian một nửa thế kỷ đã trôi qua từ ngày
Công đồng bắt đầu ngày 11.10 1962 cho tới bây giờ kể là dài. Nhưng đem so với
chiều dài lịch sử Giáo Hội Công giáo đã trải qua hơn hai ngàn năm, chỉ tựa như
một nét chấm hay một dấu phẩy.
Nhưng những nghị quyết, giáo huấn của Công đồng
mới là điểm quan trọng, là chính yếu cho nếp sống đức tin trong Giáo Hội giữa
thời đại đời sống xã hội trong thời đại ngày hôm nay.
1. Giai đoạn chuẩn bị Công đồng Vatican II.
Ngày 25.01.1959 sau Thánh lễ đại trào ở đền thờ
Thánh Phaolo ngoại thành Roma, Đức thánh Cha Gioan XXIII. trước sự ngạc nhiên
bỡ ngỡ của các Đức Hồng Y và toàn thể Giáo Hội đã loan báo muốn triệu tập một
Công đồng chung đại kết cho cả Giáo Hội. Ngài nói câu thời danh Aggiormamento:
„ Hãy mở những cánh cửa sổ ra. Hãy tìm hiểu nhìn xem những dấu chỉ thời đại .
Hãy lắng nghe con người và tìm hiểu những suy nghĩ thắc mắc của họ“.
Ngày 17.05.1959 Ủy ban thứ nhất chuẩn bị Công
đồng được thành lập dưới quyền điều khiển chủ tọa của Đức Hồng Y Tardinis.
Ngày 29.06.1959 Tông huấn Ad Cathedram nêu ra
đường hướng chỉ đạo mục tiêu của Công đồng|: Giáo Hội tự bản thân mình trong
tinh thần là dấu chỉ của hợp nhất, thánh thiện, phổ quát bao trùm khắp thế giới
, và sự trung thành với giáo huấn từ các Thánh Tông đồ truyền lại.
Ngày 0.06.1960 Thành lập các Ủy Ban và các Ban
Thư Ký cho việc chuẩn bị Công đồng.
Ngày 12.06.1961 Khóa họp thứ nhất của Ủy Ban
trung ương.
Ngày 10.12.1961 Tông huấn Aeterna Dei nhấn mạnh
đến tính chất hiệp nhất của các Tôn giáo Kytô giáo.
Ngàz 25.12.1961 Tông huấn Humanae salutis loan
báo chính thức họp Công đồng chung Vatican II., và ngày 02.02.1962 chính thức
bắt đầu khai mạc. Nhưng Công đồng họp từ ngày 11.10.1962 tới ngày 08.12.1965.
Ngày 21.06.1962 sau 07 lần hội nghị Ủy Ban
trung ương đã đúc kết hơn 70 đề án dầy hơn 2000 trang sách.
Ngày 01.07.1962 Tông huấn Poenitentiam agere
kêu gọi toàn thể Giáo Hội ăn chay cầu nguyện cho Công đồng chung Vaticano của
Giáo Hội.
Ngày 10.07.1962 thư mời tham dự Công đồng gửi đến
các Giáo Hội, các Cộng đồng Tôn giáo, các Quan sát viên thế giới và các Phái
đoàn dự thính.
Ngày 05.09.1962 lịch trình thứ tự cho các buổi
họp Công đồng được công bố.
Ngày 11.09.1962 qua hệ thống truyền thanh, Đức
giáo hoàng tha thiết kêu gọi toàn thể thế giới cầu nguyện cho Công Đồng.
2. Khoá họp khoáng đại lần thứ nhất: 11.10.1962
Công đồng chung Vatican II. được chính thức
khai mạc ở đền Thánh Phero bên Vatican trong một nghi lễ long trọng có sự hiện
diện của 2540 Giám Mục trên thế giới về tham dự. Ngay cả các vị Giám mục thuộc
các nước Đông Âu dưới chế độ Cộng sản cũng được phép đến tham dự.
Đức Giáo hoàng trên ngai kiệu tiến vào đi qua
chào đón các Nghị Phụ Giám mục anh em. Đức Hồng Y niên trưởng Hồng Y đoàn chủ
sự Thánh lễ khai mạc. Sau Thánh lễ các Nghị phụ Công đồng tuyên thệ trung thành
vâng lời trước Đức thánh Cha. Đức giáo hoàng Gioan XXIII. nồng nhiệt chào đón
anh em Giám mục trong tình huynh đệ rất thân ái qua cung cách cử chỉ hôn nhẫn
ôm hôn.
Đức giáo hoàng và vị Thư ký Công đồng đại diện
các Nghị Phụ Công đồng đọc lời tuyên xưng đức tin vào Thiên Chúa Ba ngôi.
Tiếp theo là lời cầu nguyện khai mạc, một phần
trích từ Tin mừng theo Thánh Mattheo . Đức Giáo hoàng đọc diễn văn khai mạc
Công đồng chung Vaticano II.. Ngài ngỏ lời chào mừng các Vị khách quan sát
viên, ngài gửi sứ điệp đến người Do Thái qua Vị Trưởng giáo ở thành Roma.
79 quốc gia và đại diện các Cơ quan Quốc tế gửi
Đại diện tới cùng tham dự nghi lễ khai mạc. Tổng Thống Hoa Kỳ Kennedy, Thủ
Tướng nước Đức Adenauer gửi thông điệp chào mừng Công đồng. Đức giáo hoàng
Gioan XXIII. ngỏ lời chào mừng các Vị Đại diện các dân tộc trên thế giới và
1000 Ký giả phóng viên hiện diện trong buổi lễ khai mạc Công đồng.
Trong những phiên họp Công đồng tiếp theo sau
đó, Công đồng đã vướng phải những khó khăn về các đền án đem ra thảo luận.
Nhưng sau một tháng đã đạt được thỏa thuận trước hết ba trong tám chương đầu,
không phải một lần cả 70 đề nghị trong khóa họp lần thứ nhất, được đem ra bàn
thảo dự án về Phụng vụ ̣.
Trong phiên họp các Nghị phụ bàn cãi sôi nổi về
việc dùng ngôn ngữ tiếng mẹ trong nghi lễ Phụng vụ. Và đề án này bị tắc nghẽn
không đi đến quyết định được. Ngày 21.11. 1962 Đức giáo hoàng quyết định rút
lại đền án này và yêu cầu sửa đổi lại trước khi đem ra cho các Nghị Phụ thảo
luận.
Trước những khó khăn của Công đồng đang nhóm
họp, Đức giáo hoàng đã phải can thiệp nhiều lần, nhất là qua những cuộc gặp gỡ
riêng từng phái đoàn Giám mục mỗi quốc gia, để khóa họp thứ nhất của Công đồng
đạt được kết qủa.
Ngày 06.01.1963 Đức giáo hoàng viết công bố
thông điệp Mirabilis Ille
Ngày 03.06.1963 Đức giáo Hoàng Gioan XXIII. qua
đời
Ngày 21.06.1963 Đức Hồng Y Montini được bầu là
giáo hoàng mới với danh hiệu Phaolo VI. kế vị Đức giáo hoàng Gioan 23. vừa tạ
thế.
Đức giáo hoàng mới Phaolô VI. công bố tiếp tục
Công đồng chung Vatican II. còn đang dở dang
3. Khóa họp khoáng đại lần thứ hai: 29.09. tới
04.12. 1963
Đức thánh cha mới Phaolô VI. khai mạc tiếp tục
khóa họp Công đồng Vatican II. còn đang dang dở do vị tiền nhiệm đức cố thánh
cha Gioan XXIII. đã khởi xướng.
Đức thánh cha Phaolô VI. đọc diễn văn khai mạc
dài một tiếng đồng hồ. Bài diễn văn này cũng là bài diễn văn khởi đầu sứ vụ mục
tử của. Ngài ca ngợi Đức giáo hoàng Gioan XXIII., vị tiền nhiệm, ngài khẳng
định Chúa Giêsu Kitô là đầu Giáo Hội, đào sâu về ý nghĩa bản chất của Giáo Hội,
sự canh tân đổi mới Giáo Hội, Công đồng và sự hiệp nhất các Kitô Hữu với lời
cầu xin sự tha thứ làm hòa gửi tới các anh em vì các lỗi lầm đưa đến sự phân ly
chia rẽ, nối bắc nhịp cầu vươn ra với thế giới bên ngoài.
Sau cùng đức giáo hoàng bằng tiến Hylạp đã gửi
lời chào mừng tới Giáo Hội theo truyền thống Đông Phương. Và cũng bằng tiếng
Nga chào mừng các dân tộc theo nền văn hóa Slawe phía bên vùng Đông Âu châu.
Do sự quen biết nhau gần gũi nhau giữa các Nghị
Phụ trong khóa họp thứ nhất năm 1962 , nên Công đồng đã đạt được đa số rõ ràng
trong các buổi biểu quyết và đem lại kết qủa cụ thể.
Ngày 03.121963 Công đồng dành phiên họp tưởng
nhớ tới Công đồng Trientino (1545-1563). Đức giáo hoàng công bố bức thư trao
toàn năng quyền cho các Đức Giám mục.
Ngày 04.12.1963 trong nghi lễ bế mạc khóa họp
thứ hai, hai văn kiện Công đồng đã bàn cãi biểu quyết được công bố và có hiệu
lực thi hành từ Chúa nhật thứ nhất mùa chay 1965.: Hiến chế về Phụng Vụ và Sắc
lệnh về phương tiện truyền thông.
Đức giáo hoàng Phaolo VI. loan báo trước sự
ngạc nhiên của mọi người, ngài sẽ hành hương sang đất thánh Do Thái từ ngày 04.
đến 06. tháng Giêng 1964, và sẽ gặp gỡ Đức Thượng phụ Chính thống giáo
Ngày 04.08.1964 Tông huấn Ecclesiam suam
4. Khóa họp lần thứ ba từ ngày 14. tháng Chín
đến ngày 21. tháng Mười Một 1964.
Trong Thánh lễ khai mạc khóa họp lần thứ ba của
Công đồng Vatican II., Đức giáo hoàng đã cùng với 24 Nghị Phụ Công đồng cùng
đồng tế chung quanh bàn thờ. Điều này diễn tả sâu xa rõ nét chức linh mục một
Chúa Giêsu Kitô và sự hợp nhất tình huynh đệ các Giám mục cùng các Linh mục,
diễn từ khai mạc khóa họp của Đức giáo hoàng nhấn mạnh đến tình liên đới huynh
đệ. Nghi lễ khai mạc được đơn giản hóa rất nhiều: không có cuộc rước kiệu lúc
khởi đầu, không có nghi thức nói lên sự vâng phục quyền bính.
Điều mới trong khóa họp lần này có sự tham dự
của những thính gỉa giới phụ nữ.
Các Nghị phụ bàn cãi sôi nổi dự thảo về những
tôn giáo không phải là Kyto giáo. Bản dự thảo dưới áp lực chính trị phải sửa
đổi lại cho hoàn chỉnh.
Các Nghị phụ bàn thảo sôi nổi về tự do, về Giáo
Hội trong thế giới hôm nay, về việc truyền giáo của Giáo hội.
Ngày 13.11.1963 Đức giáo hoàng tuyên bố không
đội vương miện Tiara „ mũ cao ba tầng“ nữa, nhưng đem tặng cho người nghèo ̣
24 Giám mục chánh tòa của những Giáo phận có
đền thánh kính Đức Mẹ Maria, đã cùng đồng tế lễ kết thúc khóa họp Công đồng.
Ngày 21.11.1964 công bố văn kiện tín điều về
Giáo Hội, văn kiện về đại kết, văn kiện về những Giáo Hội công giáo Đông
phương.
Ngày 3.9.1965 Đức giáo hoàng ban bố tông huấn
Mysterium Fidei.
5. Khóa họp lần thứ tư: từ 15. tháng chín đến
8. tháng mười hai 1965
Ngày 4.101965 Đức giáo hoàng Phaolo VI. nhân
danh các Nghi phụ Công đồng đã sang trụ sở Liên hiệp quốc ở
Ngày 18.10. lần đầu tiên một người giáo dân
thuyết trình trước các Nghị phụ Công đồng.
Ngày 18.11. Đức giáo hoàng thực hiện tiến trình
cải cách Giáo triều Roma, Ngài cho mở dự án phong Á thánh cho các vị tiền nhiệm
của mình: Đức cố giáo hoàng Pio XII. và đức cố giáo hoàng Gioan XXIII.
Ngày 5.12. lễ phong Á thánh cho Thầy dòng
Antonius người Libano thuộc dòng của Giáo hội Maronit. Cử chỉ này nói lên chiều
kích ý nghĩa của Đại kết.
Ngày 7.12. Đức giáo hoàng ban huấn từ nói lên
Công đồng Vatican II. muốn gửi tới thế giới sự tin tưởng. Cao điểm là những lời
công bố của Đức giáo hoàng Phaolo VI. Roma và cùng lúc đó Đức thượng phụ chính
thống Athenagora I. thành Constantinopel, sau 900 năm lên án vạ tuyệt thông
giữa hai bên Roma và Constantinopel cho nhau, đã cùng xóa bỏ án vạ tuyệt thông
đó cho nhau. Sự vui mừng nồng nhiệt cùng với tiếng hoan hô vỗ tay vang dậy, khi
Đức giáo hoàng Phaolo VI. tiến đến ôm hôn vị Sứ Gỉa đại diện Đức Thượng phụ
Ngày 8.12.1965 Ngày lễ Đức Mẹ vô nhiễm nguyên
tội, Công đồng Chung Vaticano II bế mạc trong một buổi lễ long trọng. 2400 Nghị
Phụ Công đồng tiến vào đền thờ Thánh Phero dâng Thánh lễ bế mạc tạ ơn Chúa,
cùng với 80 Phái đoàn các chính phủ quốc gia tham dự lễ bế mạc.
Sau thánh lễ đại trào, bảy vị Hồng Y đọc những
sứ điệp của Công đồng: gửi các nhà lãnh đạo các quốc gia, gửi những nhà trí
thức, gửi những nhà nghệ thuật, gửi các người phụ nữ, gửi các người lao động,
gửi những người bệnh đau yếu nghèo túng, và gửi tới các người trẻ.
Sau cùng là văn kiện kết thúc Công đồng chung
Vatican II.
Ngày 28.10.1965 văn kiện về sứ vụ mục tử của
các Giám mục trong Giáo Hội Công giáo.
Bản văn công bố về mối tương quan của Giáo hội
Công giáo với những Tôn giáo không phải là Kyto giáo.Văn kiện về đổi mới đời
sống thánh hiến của các Dòng Tu.Bản văn về việc giáo dục Kyto giáo. Văn kiện về
việc đào tạo các Linh mục.
Ngày 18.11.1965 Giáo huấn về sự mạc khải của
Thiên Chúa, Văn kiện về tông đồ giáo dân.
Ngày 7.12.1965 Bản văn về tự do tôn giáo, Văn
kiện vế việc truyền giáo trong Giáo hội, Văn kiện về công việc và đời sống của
Linh mục, Văn kiện mục vụ về Giáo hội trong thế giới ngày hôm nay. Tông thư
Mirificus eventus.
6. Nhìn lại sau 50 năm
Công đồng chung Vatican II., còn được gọi theo
đúng ý nghĩa là Công đồng đại kết. Vì Công đồng Vatican II. không chỉ chú trọng
quan tâm đến đời sống nội bộ trong Giáo hội Công giáo, mà còn chú trọng mối
tương quan cùng đối thoại với các Giáo hội Kyto giáo anh em như Chính thống
giáo, Tin Lành cùng các Tôn giáo ngoài Kyto giáo, và đời sống con người trong
xã hội thời đại.
Đức Hồng Y Roger Etchegaray đã nói cảm nghĩ của
ngài về Công đồng Vatican II. sau 50 năm như sau: Trong thời Công Đồng tôi đã
có ấn tượng rất mạnh bởi sự điềm tĩnh của Đức giáo hoàng Gioan XXIII., ngài và
thái độ tín thác tương lai cho Chúa Thánh Thần. Khi một nhà báo hỏi ngài là
ngài chờ đợi gì nơi Công Đồng Chung Vaticăng II, thì ngài trả lời ”Tôi không
biết rõ”, rồi ngài dẫn nhà báo tới cửa sổ, mở cửa sổ ra và nói: ”Ít nhất là một
ít khí trời mát mẻ!”. Trong hình ảnh ấy có lẽ có một sức mạnh ngôn sứ của một
vị Giáo Hoàng cao niên, cương quyết làm cho Giáo hội được trẻ trung hơn và cập
nhật hóa Giáo Hội với thời đại mới và các vấn đề mới.
Khi được hỏi sau 50 năm khai mở Công Đồng, Công
Đồng Chung Vaticăng II đã truyền lại cho giới giới trẻ gia tài nào?
Ngài trả lời: Tôi tin rằng đường hướng giải
thích giúp hiểu sức nặng và giá trị của Công Đồng Chung Vaticăng II, cả ngày
nay nữa, có thể tìm thấy nơi các lời của Đức Gioan Phaolô II và của Đức Thánh
Cha Biển Đức XVI, khẳng định rằng: ”Công Đồng Chung Vaticăng II là một địa bàn
chắc chắn cho ngàn năm thứ ba”. Dĩ nhiên, có thể xem ra là Công Đồng Chung
Vaticăng II xa rời chân trời của chúng ta, mà nói thật ra là nó không còn là
cùng một chân trời đó nữa. Nhưng kiểm thực việc tiếp nhận Công Đồng khởi hành
từ trực giác và từ tinh thần của nó dẫn đưa Giáo Hội một cách đồng thời trên
một lằn tới và một lằn khởi hành. Thời gian ngăn cách chúng ta với các biến cố
và các giao động thời hậu công đồng cho phép chúng ta còn nhận ra hơn nữa,
nhưng chăc chắn là một cách khác, ơn thánh mà Công Đồng đã làm nảy sinh ra.
Công Đồng Chung Vaticăng II đang ở trong tay các con cái của nó hơn là trong
tay các Nghị Phụ hầu như đã qua đời cả rồi. (Vietcatholic 29.08.2012, Một vài
kỷ niệm về Công đồng chung Vatican II.).
Công đồng Vatican II. đã mang đến, như làn gió
mới, những thay đổi quan trọng trong nếp sống Giáo Hội. Những thay đổi đó lẽ dĩ
nhiên có chiều hướng tích cực và cũng có nét tiêu cực, những phấn khởi đón nhận
và những ý kiến hoài nghi đến mức chối bỏ khước từ, như nhóm bảo thủ của Cộng
đồng Pius X. của Giám mục Lefevre bên Thụy Sĩ một mực chối bỏ những nghị quyết của
Công đồng Vatican II.
Dẫu vậy những thay đổi do Công đồng Vatican II.
ấn định đã ăn sâu vào đời sống Giáo Hội, như việc dùng ngôn ngữ địa phương
tiếng mẹ đẻ trong Phụng vụ, việc người giáo dân được tham gia tích cực vào việc
mục vụ cùng phụng vụ...đã đang nâng đỡ cùng giúp tâm tình đời sống đức tin sống
động rất nhiều. Tất nhiên không chối cãi có những bất trắc bỡ ngỡ nảy sinh gây
hoài nghi dao động, bất bình lúc ban đầu cùng cả những lạm dụng nữa.
****************************
Công đồng chung Vatican II. đã đặt nền tảng cho
đời sống thực hành đức tin trong Giáo Hội từ 50 năm nay. Những giáo huấn, văn
kiện chỉ thị của Công đồng Vatican II. là những chỉ dẫn căn bản cùng kỷ luật
trong Giáo Hội cho đời sống thực hành cũng như những thay đổi trong dòng thời
gian.
“Hãy mở những cánh cửa sổ ra. Hãy tìm hiểu nhìn
xem những dấu chỉ thời đại . Hãy lắng nghe con người và tìm hiểu những suy nghĩ
thắc mắc của họ” ( Á Thánh giáo hoàng Gioan XXIII.)
Kỷ niệm kim khánh Công đồng chung Vatican II.
1962 - 11. 10. - 2012
Năm Đức tin 2012 / 2013
Lm. Đaminh Nguyễn ngọc
Long (songductin.de)