SỨ
ĐIỆP CỦA ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ CHO NGÀY THẾ GIỚI HÒA BÌNH 2023
(xuanbichvietnam.net)
Tháng Mười Hai 17th, 2022.
Hôm
16/12/2022, Tòa Thánh đã công bố Sứ điệp của Đức Thánh Cha Phanxicô cho Ngày
thế giới hòa bình lần thứ 56, được cử hành vào ngày 1/1/2023. Đức Thánh Cha đề
cập đến đại dịch Covid-19 và cuộc chiến ở Ucraina, một cuộc chiến « do chọn lựa tội lỗi của con người »,
hai cuộc khủng hoảng lớn làm cho nhân loại phải tự vấn và phải vượt qua. Đối
với ngài, chỉ tình huynh đệ và lòng trắc ẩn, được thúc đẩy bởi tình yêu thương
của Thiên Chúa, mới có thể giúp nhân loại vạch ra những nẻo đường hòa bình.
Quả thế,
Đức Thánh Cha nhấn mạnh : cần phải “đặt
lại từ ‘cùng nhau’ ở trung tâm”, vì “không ai có thể tự cứu một mình”, và “điều cấp bách là phải cùng nhau tìm kiếm và thăng
tiến các giá trị phổ quát vốn vạch ra con đường của tình huynh đệ này”.
Để được
như thế, ngài kêu gọi hãy “để tâm hồn chúng
ta được thay đổi bởi sự cấp bách mà chúng ta đã trải qua, nghĩa là để cho Thiên
Chúa, qua thời điểm lịch sử này, biến đổi các tiêu chí thông thường của chúng
ta trong việc giải thích thế giới và thực tại. Chúng ta không còn có thể chỉ
nghĩ đến việc bảo vệ không gian của những lợi ích cá nhân hay quốc gia của
mình, nhưng chúng ta phải nghĩ về nó dưới ánh sáng của công ích, với ý thức
cộng đồng, nghĩa là như một “chúng ta” mở ra cho tình huynh đệ phổ quát”.
Sứ điệp
cũng không quên nhắc nhớ : “Chúng
ta không thể phớt lờ một sự kiện cơ bản : nhiều cuộc khủng hoảng luân lý,
xã hội, chính trị và kinh tế mà chúng ta đang sống đều có mối liên hệ với
nhau”.
Kết
thúc sứ điệp, Đức Thánh Cha mong ước rằng “chúng
ta có thể bước đi cùng nhau bằng cách trân trọng những gì lịch sử có thể dạy
cho chúng ta”. Và cầu chúc “xây
dựng một năm mới tốt lành, ngày qua ngày với tư cách là những người kiến tạo
hòa bình !”.
Dưới đây là toàn văn sứ điệp của Đức Thánh Cha :
Không ai có thể tự cứu một mình. Khởi sự lại sau Covid-19
để cùng nhau vạch ra những nẻo đường hòa bình
“Thưa anh em, về ngày giờ và thời kỳ Chúa đến, anh em không
cần ai viết cho anh em. Vì chính anh em đã biết rõ: ngày của Chúa sẽ đến như kẻ
trộm ban đêm” (1Tx 5, 1-2).
1. Bằng những lời này, thánh
Phaolô Tông đồ đã mời gọi giáo đoàn Thêxalônica kiên vững chờ đợi cuộc gặp gỡ
với Chúa, bàn chân và trái tim trên mặt đất, có khả năng chăm chú nhìn vào thực
tại và các biến cố của lịch sử. Đó là lý do tại sao, ngay cả khi các biến cố
trong cuộc sống của chúng ta có vẻ bi thảm và chúng ta cảm thấy bị đẩy vào
đường hầm tối tăm và đau buồn của bất công và đau khổ, chúng ta được mời gọi
giữ cho tâm hồn mình mở ra cho hy vọng, bằng cách tin tưởng vào Thiên Chúa,
Đấng hiện diện, đồng hành với chúng ta cách dịu dàng, nâng đỡ chúng ta trong
lúc mệt mỏi và, nhất là, hướng dẫn hành trình của chúng ta. Đó là lý do tại sao
thánh Phaolô không ngừng khuyến khích giáo đoàn tỉnh thức, tìm kiếm sự thiện,
công lý và sự thật : “Chúng ta đừng ngủ mê như những người khác, nhưng hãy
tỉnh thức và sống tiết độ” (5,6). Đó là một lời mời gọi luôn tỉnh thức, không
khép kín mình trong sợ hãi, đau khổ hay cam chịu, không nhượng bộ cho sự xao
nhãng lơ là, không nản lòng, nhưng trái lại như những lính canh có khả năng
canh thức và nắm được những tia nắng đầu tiên của bình minh, đặc biệt là vào
những giờ đen tối nhất.
2. Covid-19 đã nhấn chìm
chúng ta vào đêm tối, gây bất ổn cho cuộc sống bình thường của chúng ta, làm
xáo trộn các kế hoạch và thói quen của chúng ta, làm đảo lộn sự yên bình bề
ngoài của các xã hội, ngay cả những xã hội ưu việt nhất, kéo theo sự mất phương
hướng và đau khổ, gây nên cái chết của nhiều anh chị em của chúng ta.
Bị cuốn
vào vòng xoáy của những thách thức không lường trước và một hoàn cảnh không rõ
ràng lắm, ngay cả theo quan điểm khoa học, thế giới y tế đã được huy động để
xoa dịu nỗi đau của nhiều người và cố gắng cứu chữa, cũng như các chính quyền
đã phải thực hiện các biện pháp quan trọng về mặt tổ chức và quản lý tình trạng
khẩn cấp.
Ngoài
những biểu hiện về thể lý, Covid-19 đã gây ra, đôi khi dài hạn, một tình trạng
bất ổn chung tăng thêm nơi tâm hồn của nhiều cá nhân và gia đình, với những hệ
quả đáng kể được duy trì bởi thời gian dài bị cô lập và nhiều hạn chế đối với
sự tự do.
Hơn
nữa, chúng ta không thể quên cách thức mà đại dịch đã ảnh hưởng đến một số khía
cạnh nhạy cảm của trật tự xã hội và kinh tế, làm nảy sinh những mâu thuẫn và
bất bình đẳng. Nó đã đe dọa sự an toàn việc làm của nhiều người và làm trầm
trọng thêm tình trạng cô đơn ngày càng lan rộng trong các xã hội của chúng ta,
đặc biệt là của những người yếu thế và nghèo khổ. Chẳng hạn, chúng ta hãy nghĩ
đến hàng triệu công nhân lậu ở nhiều nơi trên thế giới, những người vẫn thất
nghiệp và không có bất kỳ sự hỗ trợ nào trong suốt thời gian cách ly.
Các cá
nhân và xã hội hiếm khi tiến bộ trong các hoàn cảnh tạo nên một cảm giác thất
bại và cay đắng như thế : cảm giác này làm suy yếu những nỗ lực tiêu hao
cho hòa bình và gây ra các cuộc xung đột xã hội, những thất đoạt và đủ loại bạo
lực. Theo nghĩa này, đại dịch dường như đã đảo lộn ngay cả những phần bình yên
nhất của thế giới chúng ta, làm nổi lên vô số điều mong manh.
3. Sau ba năm, đã đến lúc
dành thời gian để tự vấn bản thân, học hỏi, lớn lên và để mình được biến đổi,
cả về mặt cá nhân và cộng đồng ; một thời gian đặc biệt để chuẩn bị cho
“ngày của Chúa”. Tôi đã có cơ hội nhắc đi nhắc lại rằng chúng ta không bao giờ
thoát khỏi những thời điểm khủng hoảng mà vẫn y như trước : chúng ta thoát
khỏi đó hoặc tốt hơn, hoặc tệ hơn. Hôm nay, chúng ta được mời gọi tự vấn :
chúng ta đã học được gì từ hoàn cảnh đại dịch này ? Chúng ta phải đi theo
những con đường nào để thoát khỏi xiềng xích của những thói quen cũ kỹ của
chúng ta, để được chuẩn bị tốt hơn, để dám làm điều mới mẻ ? Chúng ta có
thể nắm bắt được những dấu hiệu nào của sự sống và hy vọng để tiến về phía
trước và cố gắng làm cho thế giới của chúng ta được tốt đẹp hơn ?
Sau khi
chạm đến sự phong mạnh đặc trưng cho thực tại nhân loại cũng như cuộc sống cá
nhân của chúng ta, chúng ta có thể khẳng định một cách xác tín rằng bài học lớn
nhất mà Covid-19 để lại là ý thức về sự kiện rằng tất cả chúng ta đều cần đến
nhau, rằng kho tàng lớn nhất và cũng là mong manh nhất của chúng ta là tình
huynh đệ nhân loại dựa trên tư cách làm con Thiên Chúa chung của chúng ta, và
không ai có thể tự cứu một mình. Vì thế, điều cấp bách là phải cùng nhau
tìm kiếm và thăng tiến các giá trị phổ quát vốn vạch ra con đường của tình
huynh đệ này. Chúng ta cũng đã học được rằng việc tin tưởng vào sự tiến bộ,
công nghệ và những tác động của toàn cầu hóa đã không chỉ quá mức, mà còn biến
thành một chất độc chủ nghĩa cá nhân và tôn thờ ngẫu tượng, đe dọa ước muốn bảo
đảm công lý, hòa hợp và hòa bình. Trong thế giới tiến triển rất nhanh chóng của
chúng ta, các vấn đề phổ biến về sự mất cân bằng, bất công, nghèo khổ và việc
bị gạt ra bên lề xã hội thường nuôi dưỡng những tình trạng bất ổn và xung đột, và
sinh ra bạo lực, thậm chí là chiến tranh.
Trong
khi, một mặt, đại dịch đã làm cho tất cả những điều đó xuất hiện, thì mặt khác,
chúng ta đã có những khám phá tích cực : việc quay về đầy hữu ích
với sự khiêm tốn ; giảm một số tham vọng tiêu thụ ; ý thức mới mẻ về
tình liên đới thúc đẩy chúng ta ra khỏi tính ích kỷ của mình để mở ra trước đau
khổ của người khác và nhu cầu của họ ; một dấn thân, đôi khi thực sự anh
hùng, của biết bao người đã tiêu hao chính mình để mọi người có thể vượt qua
thảm kịch khẩn cấp một cách tốt hơn.
Kinh
nghiệm này đã dẫn đến một nhận thức mạnh mẽ hơn, mời gọi mỗi người, các dân tộc
và các quốc gia, đặt lại từ “cùng nhau” ở trung tâm. Quả thế, chính việc cùng
nhau, trong tình huynh đệ và tình liên đới, mà chúng ta xây dựng hòa bình,
chúng ta bảo đảm công lý và chúng ta vượt qua những biến cố đau thương nhất.
Thật vậy, những phản ứng hiệu quả nhất đối với đại dịch đã là những phản ứng
chứng kiến các nhóm xã hội, các tổ chức công và tư, các tổ chức quốc tế, đoàn
kết để giải quyết thách thức bằng cách để sang một bên những lợi ích riêng. Chỉ
nền hòa bình nảy sinh từ tình yêu huynh đệ và vô vị lợi mới có thể giúp chúng
ta vượt qua những khủng hoảng cá nhân, xã hội và toàn cầu.
4. Đồng thời, vào lúc chúng
ta dám hy vọng rằng sự tồi tệ của đêm tối đại dịch Covid-19 đã được vượt qua,
thì một tai họa khủng khiếp mới ập đến với nhân loại. Chúng ta đã chứng kiến sự
xuất hiện của một tai họa khác : một cuộc chiến nữa, phần nào có thể so
sánh với Covid-19 nhưng được thúc đẩy bởi những chọn lựa tội lỗi của con người.
Cuộc chiến ở Ucraina đang gieo rắc những nạn nhân vô tội và làm lan rộng sự bất
an, không chỉ đối với những người bị ảnh hưởng trực tiếp, mà còn đối với tất cả
mọi người, một cách lan rộng và không phân biệt, kể cả đối với tất cả những ai
ở cách xa hàng nghìn cây số, phải chịu đựng những tác động phụ – hãy nghĩ đến
vấn đề lúa mì và giá nhiên liệu thôi cũng đủ.
Đây
chắc chắn không phải là thời kỳ hậu Covid mà chúng ta hy vọng hay mong đợi. Quả
thế, cuộc chiến tranh này, như tất cả các cuộc xung đột lan rộng khác trên thế
giới, là một thất bại đối với toàn thể nhân loại, chứ không chỉ đối với các bên
liên quan trực tiếp. Trong khi đã tìm ra vắcxin cho Covid-19, thì vẫn chưa tìm
ra giải pháp thích đáng cho chiến tranh. Virus chiến tranh chắc chắn khó chinh
phục hơn những virus tác động đến cơ thể con người, vì nó không đến từ bên
ngoài nhưng từ bên trong, từ tâm hồn con người, bị tội lỗi làm cho hư hỏng (x.
Mc 7, 17-23).
5. Vì thế, chúng ta được yêu cầu làm
gì ? Trước tiên, để tâm hồn chúng ta được thay đổi bởi sự cấp bách mà
chúng ta đã trải qua, nghĩa là để cho Thiên Chúa, qua thời điểm lịch sử này,
biến đổi các tiêu chí thông thường của chúng ta trong việc giải thích thế giới
và thực tại. Chúng ta không còn có thể chỉ nghĩ đến việc bảo vệ không gian của
những lợi ích cá nhân hay quốc gia của mình, nhưng chúng ta phải nghĩ về nó
dưới ánh sáng của công ích, với ý thức cộng đồng, nghĩa là như một “chúng ta”
mở ra cho tình huynh đệ phổ quát. Chúng ta không thể tiếp tục chỉ bảo vệ chính
mình, nhưng đã đến lúc tất cả chúng ta cùng dấn thân để chữa lành xã hội và
hành tinh của chúng ta, bằng cách tạo ra các cơ sở cho một thế giới công bằng
và hòa bình hơn, cam kết theo đuổi một công ích thực sự.
Để đạt
được điều đó và sống tốt hơn sau sự cấp bách của Covid-19, chúng ta không thể
phớt lờ một sự kiện cơ bản : nhiều cuộc khủng hoảng luân lý, xã hội, chính
trị và kinh tế mà chúng ta đang sống đều có mối liên hệ với nhau. Những gì
chúng ta nghĩ là vấn đề cá nhân trên thực tế là nguyên nhân hay hậu quả của
nhau. Chúng ta được mời gọi đáp ứng những thách thức của thế giới chúng ta, với
trách nhiệm và lòng trắc ẩn. Chúng ta phải xem xét lại vấn đề đảm bảo sức khỏe
cộng đồng cho mọi người ; cổ võ các hành động vì hòa bình để chấm dứt xung
đột và chiến tranh vốn đang tiếp tục cướp đi các nạn nhân và gây ra nạn nghèo
đói ; phối hợp chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta và thực hiện các biện
pháp rõ ràng và hiệu quả để đấu tranh chống biến đổi khí hậu ; chống lại
virus bất bình đẳng và bảo đảm lương thực cũng như công việc tử tế cho mọi
người, bằng cách hỗ trợ những ai thậm chí không có mức lương tối thiểu và đang
gặp khó khăn. Vụ tai tiếng của các dân tộc chết đói làm chúng ta tổn thương.
Chúng ta phải phát triển, với những chính sách thích hợp, đón tiếp và hội nhập,
cách riêng những người di cư và những người đang sống như những kẻ bị loại bỏ
trong các xã hội của chúng ta. Chỉ khi ra sức cho các hoàn cảnh này, với ước
muốn vị tha được tình yêu thương vô tận và đầy lòng thương xót của Thiên Chúa
thúc đẩy, mà chúng ta mới có thể xây dựng một thế giới mới và đóng góp vào việc
xây dựng Nước Thiên Chúa là Vương quốc tình yêu, công lý và hòa bình.
Khi
chia sẻ các suy tư này, tôi mong ước rằng trong suốt năm mới, chúng ta có thể
bước đi cùng nhau bằng cách trân trọng những gì lịch sử có thể dạy cho chúng
ta. Tôi xin gởi lời chúc tốt đẹp nhất đến các Nguyên thủ quốc giá và Chính phủ,
các vị hữu trách của các tổ chức quốc tế, các nhà lãnh đạo của các tôn giáo
khác nhau. Với tất cả những người nam và người nữ thiện chí, tôi cầu chúc họ
xây dựng một năm mới tốt lành, ngày qua ngày với tư cách là những người kiến
tạo hòa bình ! Xin Đức Maria Vô Nhiễm, Mẹ Chúa Giêsu và Nữ Vương Hòa Bình,
cầu bầu cho chúng ta và cho toàn thế giới.
Vatican, ngày 8 tháng 12 năm 2022
PHANXICÔ
—————————-
Tý Linh
chuyển ngữ (nguồn: Vatican.va)