Mười Điểm Rút Ra Từ Tông Huấn ‘Niềm Vui Yêu Thương –
Amoris Laetitia’
(phanxico.vn)
- 08/04/2016
America Mag
| James Martin, S.J. | 08-04-2016
+
JHS
Cité du
Vatican, le 8 avril 2016
Cher frère,
Invoquant la
protection de la Sainte Famille de Nazareth, je suis heureux de t’envoyer mon
Exhortation “Amoris laetitia” pour le bien de toutes les familles et de toutes les personnes,
jeunes et âgées, confiées à ton ministère pastoral.
Unis dans le
Seigneur Jésus, avec Marie et Joseph, je te demande de ne pas oublier de prier
pour moi.
Franciscus
Tông huấn mới của Đức Giáo hoàng Phanxicô, Amoris Laetitia (Niềm
vui Yêu thương) mong muốn giáo hội gặp gỡ mọi người nơi chính họ, cân nhắc
sự phức tạp cuộc sống con người và tôn trọng lương tâm mọi người về các quyết định
luân lý. Tông huấn này là một thông điệp suy tư về đời sống gia đình và nâng đỡ các gia đình. Nhưng đây
cũng là lời nhắc nhở của Đức Giáo hoàng rằng Giáo hội cần phải tránh việc đơn
thuần phán xét mọi người và áp đặt lề luật mà không nghĩ đến những đấu tranh vất
vả của họ.
Áp dụng những thấu suốt từ Hội đồng Giám mục về Gia đình, Đức
Giáo hoàng Phanxicô khẳng định giáo huấn của giáo hội về đời sống gia đình,
nhưng nêu bật mạnh mẽ vai trò của lương tâm riêng và nhận định mục vụ. Ngài
thúc giục giáo hội xem trọng bối cảnh sống của mọi người, để giúp họ đưa ra những
quyết định tốt đẹp. Mục đích của Đức Phanxicô là để giúp đỡ các gia đình cảm
nghiệm tình yêu Thiên Chúa và biết rằng tất cả đều được chào đón trong Giáo hội.
Tất cả những điều này sẽ cần đến cái mà Đức Giáo hoàng gọi là ‘các phương pháp
mục vụ mới’. (199)
Và tôi xin đưa ra 10 điểm để chúng ta nắm bắt thông điệp mới nhất
của Đức Giáo hoàng Phanxicô.
Giáo hội cần phải thông hiểu các gia đình và cá nhân với tất cả
những phức tạp của họ.
Giáo hội cần phải gặp gỡ mọi người ngay tại vị thế của họ. Vậy
nên các mục tử phải ‘tránh những phán xét không nghĩ đến sự phức tạp của nhiều
hoàn cảnh khác nhau’. (296) ‘Không được đánh đồng hay đặt tất cả mọi người theo
một phân loại cứng ngắc, không còn chỗ cho nhận định riêng và nhận định mục vụ’.
(298) Nói cách khác, không thể có một cách nhìn cho tất cả mọi người. Tất cả đều
được khuyến khích sống theo Tin mừng, nhưng tất cả cũng cần được chào đón vào trong
một giáo hội cảm kích và trân trọng những đấu tranh riêng của họ, và đối xử với
họ bằng lòng thương xót. Phải tránh ‘lối suy nghĩ mọi sự là trắng hoặc đen’.
(305) Và giáo hội không thể áp dụng các luật luân lý như thể chúng là ‘những
viên đá ném vào đời sống con người ta’. (305) Nói chung, Đức Phanxicô kêu gọi một
cách tiếp cận thông hiểu, cảm thương, và đồng hành.
Vai trò tối cao của lương tâm trong việc đưa ra quyết định luân
lý.
‘Giáo hội cần viện đến lương tâm cá nhân hơn nữa trong những trường
hợp nhất định không thuộc hiểu biết của chúng ta về hôn nhân’. (303) Niềm tin
truyền thống rằng lương tâm cá nhân là quan tòa chung thẩm cho đời sống luân
lý, đã từng bị lãng quên. Giáo hội được kêu gọi ‘huấn luyện lương tâm, chứ
không phải thay thế lương tâm’. (37) Đúng thế, Đức Giáo hoàng nói rằng một
lương tâm cần được rèn luyện bằng huấn giáo của giáo hội. Nhưng lương tâm không
chỉ là để phán định xem việc gì hợp với giáo huấn hay không. Mà lương tâm còn
có thể nhận ra những gì Chúa muốn. (303) Do đó, các mục tử cần phải giúp mọi
người, không phải là đơn thuần giữ luật, nhưng là thực hành ‘nhận định’ một từ
mang nghĩa là ra quyết định dựa trên cầu nguyện. (304)
Những người Công giáo li
dị rồi tái hôn cần phải được dự phần trọn vẹn trong giáo hội.
Bằng cách nào? Bằng cách nhìn vào những đặc điểm trong tình trạng
của họ, nhớ lại những ‘yếu tố giảm nhẹ’, bằng cách khuyên nhủ họ trong ‘diễn
đàn nội bộ’ nghĩa là một cuộc nói chuyện riêng giữa linh mục với người đó hoặc
cặp vợ chồng đó, và còn bằng cách tôn trọng để cho lương tâm của người đó quyết
định mình sẽ được dự phần trong giáo hội đến mức độ nào. ‘Việc rước lễ không được
nhắc đến ở đây, nhưng rước lễ là một khía cạnh truyền thống trong việc ‘dự phần’
trong giáo hội’. Các cặp vợ chồng li dị rồi tái hôn cần phải được cảm thấy mình
là một phần của Giáo hội. ‘Họ không bị dứt phép thông công, và không nên bị đối
xử như thế, bởi họ vẫn là một phần của giáo hội’. (243)
Mọi thành viên trong gia đình cần được khuyến khích sống đời sống
Kitô hữu tốt đẹp
Tông huấn Niềm vui Yêu thương, tập trung nhiều vào những suy tư
về huấn giáo trong Phúc âm và trong giáo hội về tình yêu thương, gia đình và trẻ
thơ. Nhưng, cũng có nhiều lời khuyên thực tế từ Đức Giáo hoàng, đôi khi rút ra
từ những tông huấn và bài giả về gia đình. Đức Giáo hoàng Phanxicô nhắc nhở các
cặp vợ chồng rằng cuộc hôn nhân tốt là một ‘tiến trình sinh động’ và mỗi bên phải
nỗ lực với những bất toàn. ‘Tình yêu không phải hoàn hảo cho chúng ta’. (122,
113) Là một mục tử, Đức Giáo hoàng khích lệ không chỉ các cặp vợ chồng, mà còn
các cặp đính hôn, những bà mẹ mang thai, các bậc cha mẹ nhận con nuôi, cũng như
những người dì, người chú, và ông bà. Ngài đặc biệt lưu tâm, mong muốn không một
ai cảm thấy mình không quan trọng hay bị loại trừ khỏi tình yêu Thiên Chúa.
Chúng ta không nói nữa về những người ‘sống trong tội lỗi’
Trong một câu phản ánh cách tiếp cận mới, Đức Giáo hoàng nói rõ,
‘Không còn đơn giản nói rằng tất cả những ai sống trong ‘tình trạng bất thường’
là sống trong tình trạng tội lỗi’. (301) Những người khác trong ‘những tình trạng
bất thường’ hay trong các gia đình không theo truyền thống chẳng hạn như các bà
mẹ đơn thân, họ cần được ‘thông hiểu, an ủi, và đón nhận’ (49) Khi gặp những
người này, mà thật sự là với tất cả mọi người, thì giáo hội cần phải thôi áp dụng
các luật luân lý theo kiểu ‘ném đá vào đời sống riêng của người ta’. (305)
Cách làm tốt ở đây, không hẳn tốt ở kia Đức Giáo hoàng không chỉ nói về các
cá nhân, mà còn bàn đến tầm mức địa lý. ‘Mỗi một quốc gia hay vùng đất …có thể
tìm kiếm các giải pháp tốt hơn, phù hợp với văn hóa và nhạy cảm truyền thống
cũng như nhu cầu của địa phương mình’. (3) Những gì có giá trị mục vụ ở nước
này, lại có thể vô ích ở nước khác. Vi lý do dó, và nhiều lý do nữa, Đức Giáo
hoàng nói ngay đầu tông huấn rằng, không phải mọi vấn đề đều có thể được giải
quyết bởi huấn quyền. (3)
Xác quyết các huấn giáo
truyền thống về hôn nhân, nhưng giáo hội không được đặt các gánh nặng lên vai mọi
người với những kỳ vọng không thực tế.
Hôn nhân là giữa một người nam và một người nữ, và là bất khả
phân ly. Hôn nhân đồng tính không được xem là hôn nhân. Giáo hội tiếp tục giữ lời
mời gọi mọi người hãy sống hôn nhân lành mạnh. Đồng thời, giáo hội thường gắn
thêm ‘lý tưởng hôn nhân thần học do tay con người’ xa cách với đời sống thường
nhật của mọi người (36). Nhiều lúc những lý tưởng này là một ‘gánh nặng cùng cực’.
(122) Do đó, các chủng sinh và linh mục cần được đào tạo tốt hơn để hiểu được sự
phức tạp của đời sống hôn nhân của mọi người. ‘Các thừa tác viên chức thánh,
thường thiếu các đào tạo cần thiết để xử lý những vấn đề phức tạp hiện thời của
các gia đình’. (202)
Trẻ con cần được giáo dục về tính dục Trong một nền văn hóa thường biến các
thể hiện tình dục thành món hàng rẻ, thì trẻ em cần phải hiểu được tính dục,
trong một ‘khuôn khổ rộng hơn là giáo dục về tình yêu thương và tự hiến cho
nhau’. (280) Đáng buồn thay, thân thể thường đơn thuần bị xem là ‘một đối tượng
để sử dụng’. (153) Phải luôn hiểu tình dục là cánh cửa mở ra hồng ân đón nhận một
sinh linh mới.
Những người đồng tính cần được tôn trọng Trong khi không cho phép hôn nhân đồng
tính, Đức Giáo hoàng nói rằng ngài muốn xác nhận rằng người đồng tính luyến ái
cần phải ‘được tôn trọng theo phẩm giá của người đó, và phải được đối xử một
cách có cân nhắc, cẩn thận tránh tất cả những dấu hiểu bất công hay kỳ thị, đặc
biệt là những dạng gây hấn hay bạo lực’. Các gia đình có những thành viên LGBT,
cần ‘hướng dẫn mục vụ’ từ giáo hội và mục tử, để những người đồng tính luyến ái
có thể thực thi ý Chúa trọn vẹn trong cuộc đời mình. (250)
Tất cả đều được chào đón
Giáo hội phải giúp đỡ mọi gia đình, và mọi người thuộc mọi hoàn
cảnh sống, với nhận thức rằng, dù bất toàn, nhưng họ được Thiên Chúa yêu
thương, và có thể giúp cho những người khác cảm nhận tình yêu đó. Như thế, các
mục tử phải làm sao để mọi người cảm nhận mình được chào đón trong Giáo hội.
Tông huấn ‘Amoris Laetitia’ đem lại viễn tượng về một giáo hội mục
vụ và thương xót, tạo điều kiện cho mọi người cảm nhận được Niềm vui Yêu
thương. Gia đình là một phần tuyệt đối căn thiết của giáo hội, bởi Giáo hội là
‘gia đình của các gia đình’. (80)
J.B. Thái Hòa chuyển dịch