NHỮNG
BÀI THƠ XUÂN - Các thi sĩ tiền chiến và
cận đại
Ông đồ - Vũ Đình Liên
Mỗi
năm hoa đào nở
Lại thấy ông đồ già
Bày mực tàu, giấy đỏ
Bên phố đông người qua
Bao nhiêu người thuê viết
Tấm tắc ngợi khen tài
Hoa tay thảo những nét
Như phượng múa, rồng bay
Nhưng mỗi năm, mỗi vắng
Người thuê viết nay đâu
Giấy đỏ buồn không thắm
Mực đọng trong nghiên sầu
Ông đồ vẫn ngồi đấy
Qua đường không ai hay
Lá vàng rơi trên giấy
Ngoài trời mưa bụi bay
Năm nay đào lại nở
Không thấy ông đồ xưa
Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ ?
(1936)
Tết - Đoàn văn Cừ
Sáng hôm mồng một tết,
Đèn nến thắp xong rồi,
Bà tôi ngồi trong ổ,
Mặc áo đỏ cho tôi .
Ông tôi vừa thức dậy,
Nằm ngó cổ trông ra .
Trên ngọn cây đèn bóng,
Trời lất phất mưa sa .
Giờ lâu tràng pháo chuột,
Đì đẹt nổ trên hè,
Con gà mào đỏ chót,
Sợ hãi chạy le te .
Cây nêu trồng ngoài ngõ,
Soi bóng dưới lòng ao .
Chùm khánh sành gặp gió
Kêu lính kính trên cao,
Từ khi ông tôi mất,
Bà tôi đã qua đời,
Tôi mỗi ngày mỗi lớn,
Nên chẳng thấy gì vui .
Tết đến tôi càng khổ,
Tôi nhớ bức tranh gà,
Chiếc phong bao giấy đỏ,
Bánh pháo tép ba xu .
1939
Chợ
Tết - Đoàn văn Cừ
Dải
mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi,
Sương hồng lam ôm ấp nóc nhà tranh,
Trên con đường viền trắng mép đồi xanh,
Người các ấp tưng bừng ra chợ Tết.
Họ vui vẻ kéo hàng trên cỏ biếc;
Những thằng cu áo đỏ chạy lon xon,
Vài cụ già chống gậy bước lom khom,
Cô yếm thắm che môi cười lặng lẽ.
Thằng em bé nép đầu bên yếm mẹ,
Hai người thôn gánh lợn chạy đi đầu,
Con bò vàng ngộ nghĩnh đuổi theo sau.
Sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa,
Tia nắng tía nháy hoài trong ruộng lúa,
Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh,
Đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh.
Người mua bán ra vào đầy cổng chợ.
Con trâu đứng vờ rim hai mắt ngủ,
Để lắng nghe người khách nói bô bô.
Anh hàng tranh kĩu kịt quẩy đôi bồ,
Tìm đến chỗ đông người ngồi giở bán.
Một thầy khoá gò lưng trên cánh phản,
Tay mài nghiên hí hoáy viết thơ xuân.
Cụ đồ nho dừng lại vuốt râu cằm,
Miệng nhẩm đọc vài hàng câu đối đỏ.
Bà cụ lão bán hàng bên miếu cổ,
Nước thời gian gội tóc trắng phau phau.
Chú hoa man đầu chít chiếc khăn nâu,
Ngồi xếp lại đống vàng trên mặt chiếu.
Áo cụ lý bị người chen sấn kéo,
Khăn trên đầu đang chít cũng bung ra.
Lũ trẻ con mải ngắm bức tranh gà,
Quên cả chị bên đường đang đứng gọi.
Mấy cô gái ôm nhau cười rũ rượi,
Cạnh anh chàng bán pháo dưới cây đa.
Những mẹt cam đỏ chót tựa son pha.
Thúng gạo nếp đong đầy như núi tuyết,
Con gà trống mào thâm như cục tiết,
Một người mua cầm cẳng dốc lên xem.
Chợ tưng bừng như thế đến gần đêm,
Khi chuông tối bên chùa văng vẳng đánh,
Trên con đường đi các làng hẻo lánh,
Những người quê lũ lượt trở ra về.
Ánh dương vàng trên cỏ kéo lê thê,
Lá đa rụng tơi bời quanh quán chợ.
1939
|
|
Trong làn nắng ửng:
khói mơ tan, Sóng cỏ xanh tươi gợn tới
trời. Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng
núi, Khách xa gặp lúc mùa xuân
chín, |
Tết
này chưa chắc em về được
Em gởi về đây một tấm lòng
Ôi, chị một em, em một chị
Trời làm xa cách mấy con sông…
Em
đi dang dở đời mưa gió
Chị ở vuông tròn phận lãnh cung
Chén rượu tha hương, trời: đắng lắm!
Trăm hờn nghìn giận suốt mùa đông.
Chiều
qua ngồi ngắm hoàng hôn xuống
Nhớ chị làm sao, nhớ lạ lùng!
Tết
này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng
Vườn ai thấp thoáng hoa đào nở
Chị vẫn môi son, vẫn má hồng?
Áo
rét ai đan mà ngóng đợi
Còn vài hôm nữa hết mùa đông
Cột nhà hàng xóm lên câu đối
Em đọc tương tư giữa giấy hồng
Gạo
nếp nơi đây sao trắng quá
Mỗi ngày phiên chợ lại thêm đông
Thiên hạ đua nhau mà sắm Tết
Một mình em vẫn cứ tay không
Vườn
nhà Tết đến hoa còn nở
Chị gởi cho em một cánh hồng
(Tha hương chẳng gặp người tri kỷ
Một cánh hoa tươi đỡ lạnh lòng)
Tết
này chưa chắc em về được
Em gởi về đây một tấm lòng
Chao ơi! Tết đến mà không được
Trông thấy quê hương thật não nùng!
Ai
bảo mắc duyên vào bút mực
Suốt đời mang lấy số long đong!
Người ta đi kiếm giàu sang cả
Mình chỉ mơ toàn chuyện viển vông
Em
biết giàu sang đâu đến lượt
Nợ đời nặng quá gỡ sao xong?
Tết
này chưa chắc em về được
Em gởi về đây một tấm lòng
Tết này, ồ thế mà vui chán
Những một mình em uống rượu hồng
Rượu
say nhớ chị thời con gái
Thương chị từ khi chị lấy chồng
Cố nhân chẳng biết làm sao ấy
Rặt những tin đồn chuyện bướm ong
Thôi
em chả dám đa mang nữa
Chẳng buộc vào chân sợi chỉ hồng
Nàng bèo bọt quá em lăn lóc
Chắp nối nhau hoài cũng uổng công
(Một
trăm con gái thời nay ấy
Đừng nói ân tình với thủy chung!)
Người
ấy xuân già chê gối lẻ
Nên người nong nả chuyện sang sông
Đò ngang bến dọc tha hồ đấy
Quý hóa gì đâu một chữ “đồng”
Vâng
em trẻ dại em đâu dám
Thôi để người ta được kén chồng
Thiếu nữ hoài xuân mơ cát sĩ
Chịu làm sao được những đêm đông
(Khốn
nạn, tưởng yêu thì khó chứ
Không yêu thì thực dễ như không )
Chị
ơi, tết đến em mua rượu
Em uống cho say đến não nùng
Uống say cười vỡ ba gian gác
Ném cái chung tình xuống đáy sông!
Thiên
hạ “Chi nghinh nam bắc điểu”
Tình đời “Diệp tống vãng lai phong”
Tết
này chưa chắc em về được
Em gởi về đây một tấm lòng
Sương muối gió may rầu rĩ lắm
Còn vài hôm nữa hết mùa đông
Xuân
đến cho em thêm một tuổi
Thế nào em cũng phải thành công
Em không khóc nữa, không than nữa
Đây một bài thơ hận cuối cùng
Không
than chắc hẳn hồn tươi lại
Không khóc tha hồ đôi mắt trong
Chị
ơi, em cưới mùa xuân nhé
Đốt pháo cho thơm với rượu hồng
Xa nhà xa chị tuy buồn thực
Cũng cố vui ngang gái được chồng
Em
sẽ uống say hơn mọi bận
Để hồn về mãi xứ Hà Đông
Tết
này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng.
Với lá thư này là tất cả
Những lời tâm sự một đêm đông
Thôn
gà eo óc ngoài xa vắng
Trời đất tàn canh tối mịt mùng
Đêm nay em thức thi cùng nến
Ai biết tình em với núi sông
Mấy
sông mấy núi mà xa được
Lòng chị em ta vẫn một lòng
Tết
này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng
Cầu mong cho chị vui như tết
Tóc chị bền xanh má dậy hồng
Trong
mùa nắng mới sầu không đến
Giữa hội hoa tươi ấm lại lòng
Chắc chị đời nào quên nhắc nhở:
- Xa nhà uống rượu có say không?
(Huế tháng chạp năm Nhâm Ngọ 1942)
|
Xuân Về - Nguyễn Bính Đã thấy xuân về với gió
đông . 1937 |
Tết đến mẹ tôi vất vả nhiều,
Mẹ tôi lo liệu đủ trăm điều.
Sân gạch tường hoa người quét lại,
Vẽ cung trừ quỷ, trồng cây nêu.
Nuôi hai con lợn tự ngày xưa,
Mẹ tôi đã tính "tết thì vừa."
Trữ gạo nếp thơm, mo gói bó,
Dọn nhà, dọn cửa, rửa bàn thờ.
Nay là hăm tám tết rồi đây,
(Tháng thiếu cho nên hụt một ngày)
Sắm sửa đố lề về việc tết,
Mẹ tôi đi chợ buổi hôm nay.
Không như mọi bận người mua quà,
Chỉ mua pháo chuột và tranh gà,
Cho các em tôi đứa mỗi chiếc,
Dán lên khắp cột, đốt inh nhà.
Giết lợn, đồ xôi, lại giết gà,
Cỗ bàn xong cả từ hôm qua.
Suốt đêm giao thừa mẹ tôi thức,
Lẫm nhẫm cầu kinh Đức Chúa Bà.
Mẹ tôi gọi cả các em tôi,
D0ến bên mà dặn: "Sáng ngày mai
Các con phải dậy cho thật sớm,
Đầu năm năm mới phải lanh trai.
Mặc quần mặc áo lên trên nhà,
Thắp hương thắp nến lễ ông bà.
Chớ có cãi nhau, chớ có quấy,
Đánh đổ, đánh vỡ như người ta..."
Sáng ngày mồng một sớm tinh sương,
Mẹ tôi cấm chúng tôi ra đường.
Mở hàng mỗi đứa năm xu rưỡi,
Rửa mặt hoa mùi nước đượm hương.
Thầy tôi lấy một tờ hoa tiên,
BuÙt lông dầm mực viết lên trên.
Trên những gì gì tôi chẳng biết,
Giữa đề năm tháng, dưới đề tên.
Mẹ tôi thắt lại chiếc khăn sồi,
Rón rén lên bàn thờ ông tôi.
Đôi mắt người trông thành kính quá,
Ngước xem hương cháy đến đâu rồi.
Mẹ tôi uống hết một cốc rượu,
Mặt người đỏ tía vì hơi men,
Người rủ cô tôi đánh tam cúc,
Cười ầm tốt đỏ đè tốt đen.
Tôi mặc một chiếc quần mới may,
Áo lương, khăn lượt, chân đi giày.
Cho tôi đi lễ bên quê ngoại,
Người dặn con đừng uống rượu say.
Xong ba ngày tết mẹ tôi lại,
Đầu tắt mặt tối nuôi chồng con.
Rồi một đôi khi người dậm gạo,
Chuyện trò kể lại tuổi chân son.
|
|
Luống đất thơm hương mùa mới dậy, Bắt gặp mùa tươi lên rún rẩy, |
Năm hết hữu cảm - Tản Đà
Đời người lo mãi biết bao thôi
Mái tóc xanh xanh trắng hết rồi!
Sự nghiệp nghìn thu xa vút mắt,
Tài tình một gánh nặng bên vai.
Hợp ta tri kỷ người trong mộng
Rộng hẹp danh thân đất với trời!
Sương phủ cành mai năm giục hết
Ngày xuân con én lại đưa thoi.
|
|
|
Ngày Xuân Thơ Rượu - Tản Đà Trời đất sinh ta rượu với thơ Mạch nước sông Đà tim róc rách |
Xuân Nhật Ngẫu Hứng - Trần tế Xương
Xuân
từ trong ấy mới ban ra
Xuân chẳng riêng ai khắp mọi nhà
Ðì đẹt ngoài sân tràng pháo chuột
Ðỏ lòm trên vách bức tranh gà
Chí cha, chí chát khua giày dép
Ðen thủi, đen thui cũng lượt là
Dám hỏi những ai lòng cố quốc
Rằng: xuân, xuân mãi thế ru mà.
Hải Hà sưu tầm (Xuân Ất Mùi 2015)