TỪ PHÍA
CỘNG ĐOÀN (V)
5.- Nghe và thấy - Như đã giới thiệu
trong phần mở đầu của loạt bài có tựa đề "Từ
phía cộng đoàn", những
người đến nhà thờ tham dự thánh lễ - hằng ngày hoặc hằng tuần -
đều được/phải nghe và thấy, từ chỗ ngồi giữa cộng đoàn, nhiều điều
hoặc có thể làm cho tâm hồn được nâng lên, được bình an và hạnh
phúc, hoặc ngược lại có thể làm cho tâm trí bực bội, thậm chí bất
mãn. Một số tình huống được nêu lên trong 4 kỳ vừa qua chỉ là một
phần nhỏ những gì đã được/phải nghe và thấy từ phía cộng đoàn.
Sau đây là
những điều nghe và thấy lúc này lúc nọ, không hẳn trong cùng một cử
hành phụng vụ mà rải rác lượm lặt đó đây, xin được chia sẻ với độc
giả của trang thông tin của giáo phận.
- "Nghèo quá nên không lấy chồng được
!" Đó là câu
nghe được trong một bài giảng lễ an táng của một bà cụ trên 80 tuổi.
Bà là một phụ nữ chọn cuộc sống độc thân sau khi không thể tiếp tục
đời tu trì. Cuộc sống của bà đạm bạc, nhưng không túng thiếu. Lúc
còn trẻ bà làm nghề dạy học, rồi nhận một bé gái làm con nuôi. Khi
bà mất, người con nuôi đã là một phụ nữ trên ba mươi tuổi và cũng
như mẹ nuôi, cô ấy ở vậy, không lấy chồng. Thế mà, để cho có vẽ lâm
ly bi đát, vị LM chủ sự thánh lễ đã phát biểu như trên. Nay trong
giáo xứ, cô gái nào hơi có tuổi một chút mà vẫn "chửa
chồng" thì đều bị coi là do "quá nghèo" !
- "Hiện diện lâu giờ trước Thánh
Thể". Đó là câu kinh được đọc trong Năm Linh Mục, với ý chỉ
xin cho được noi gương Thánh Linh Mục Gioan Maria Vianey yêu mến phép
Thánh Thể và hiện diện lâu giờ trước Thánh Thể Chúa. Lời kinh dành
cho mọi tín hữu, nhưng chắc chắn nhắm đến hàng giáo sĩ nhiều hơn.
Thật cảm động khi đến nhà thờ mà thấy vị mục tử của mình quì cầu
nguyện trước và sau khi cử hành thánh lễ, chứ không xuất hiện rồi
biến ngay như thể nhiệm vụ của ngài chỉ là làm công việc ấy.
- "Xin Chúa tha thứ mọi tội
lỗi". Đó là lời cầu xin (Thiên Chúa), hay là lời mời gọi
(cộng đoàn) mà mình hay nghe LM đọc trong phần giáo đầu trước thánh
lễ. Thường thì sau khi làm dấu thánh giá, LM nói về ý nghĩa của
thánh lễ sắp được cử hành, các ý chỉ cầu nguyện (theo ý người xin
dâng lễ), rồi mời gọi cộng đoàn phụng vụ ăn năn sám hối để được
xứng đáng "cử hành mầu nhiệm thánh". Nhưng thường khi
mình không phân biệt được lời mời gọi này với những gì LM nói trước
đó, vì ngài không dừng lại giây lát giữa những điều ngài nói. Công
thức mời gọi sám hối do đó mất đi giá trị của nó. Lẽ ra nếu dùng
công thức mời gọi này (vì theo nghi thức mới được áp dụng từ sau
Công đồng Vaticanô II, thì có ít nữa là 3 công thức thống hối trước
thánh lễ), thì LM phải im lặng giây lát sau phần nói về ý nghĩa của
thánh lễ và các ý chỉ cầu nguyện trong thánh lễ, rồi mới nói đại
khái như sau : Và giờ đây, để được
xứng đáng cử hành mầu nhiệm thánh (hoăc cử hành thánh lễ), chúng ta
hãy giục lòng ăn năn, xin Thiên Chúa thứ tha mọi tội lỗi và thiếu
sót chúng ta đã phạm…chứ không chỉ vắn tắt - có vẻ như qua loa -
"Xin Thiên Chúa thứ tha mọi tội lỗi để chúng ta xứng đáng cử
hành mầu nhiệm thánh.", sau khi đã dài dòng nói về những chuyện
khác, khiến cộng đoàn phụng vụ khó có được tâm tình thống hối thực
sự !
- "Cây nào trái ấy". Một bài giảng lễ đã làm nhức
nhối nhiều người, khi vị LM lặp đi
lặp lại lời nói của Chúa Giêsu được các thánh sử Matthêu và Luca ghi
lại : " Hễ cây tốt thì sinh quả
tốt, cây xấu thì sinh quả xấu"
(Mt 7, 17) hoặc "Xem quả thì
biết cây" (Lc 6, 44). Các câu này nằm trong Bài Giảng Trên Núi,
và theo thiển ý, thì Chúa Giêsu chắc chắn không có ý so sánh cha mẹ
với cây và con cái với trái. Vì theo thánh Matthêu, Chúa Giêsu đã nói
trước đó : "Anh em hãy coi chừng
các ngôn sứ giả, họ đội lốt chiên mà đến với anh em, nhưng bên trong,
họ là sói dữ tham mồi. Cứ xem họ sinh hoa quả nào, thì biết họ là ai." (Mt 7, 15-16) Còn
thánh Luca thì ghi lại lời Chúa Giêsu giải thích về ý nghĩa
"cây" và "trái" như sau : "Người tốt thì lấy ra cái tốt từ kho tàng tốt của lòng mình; kẻ xấu
thì lấy ra cái xấu từ kho tàng xấu. Vì lòng có đầy, miệng mới nói
ra." (Lc 6, 45). Vậy mà trong bài giảng (hôm đó là lễ các
Thánh Gioakim và Anna), vị LM đã ca ngợi hai ông bà là những cây tốt
nên mới có thể sinh ra một quả tốt (là Đức Maria) như vậy. Tuy không
ám chỉ ai, nhưng qua những lời (mình cho là hơi thiếu tế nhị) , vị LM
đã vô tình chê trách những người cha người mẹ bất hạnh có con cái hư
hỏng. Một tấm lòng thật sự nhân hậu sẽ không bao giờ gây thêm nhức
nhối cho những con tim đã và đang rỉ máu vì những khó khăn thử thách
gia đình !
- Hiện tại và Tương lai. Vị tư tế hôm
đó là một LM dòng Tên. Bài Tin Mừng nói về Tám Mối Phúc Thật. Trong
những phân tích rất hay về Hiến chương Nước Trời nghe được qua bài
giảng lễ của ngài, điều mình tâm đắc nhất nhất (có lẽ do méo mó
nghề nghiệp !) là ngài nói về các
thì của động từ được Chúa Giêsu dùng để công bố các mối phúc
thật : hiện tại và tương lai.
Hai mối phúc thứ nhất và thứ tám
được hưởng ngay từ bây giờ (động
từ LÀ ở thì hiện tại) :
Thứ
nhất ai có lòng khó khăn ấy là phúc thật, vì chưng Nước Đức Chúa
Trời là của mình vậy.
Thứ tám
ai chịu khốn nạn vì đạo ngay ấy là phúc thật, vì chưng Nước Đức
Chúa Trời là của mình vậy.
Trong khi đó, các mối phúc khác thì
chỉ được hưởng ở đời sau ( các
động từ ở thì tương lai với cấu
từ SẼ) :
Thứ
hai ai hiền lành ấy là phúc thật, vì chưng sẽ được đất Đức Chúa
trời làm của mình vậy
.
Thứ ba
ai khóc lóc ấy là phúc thật, vì chưng sẽ được an ủi vậy.
Thứ bốn
ai khao khát nhân đức trọn lành ấy là phúc thật, vì chưng sẽ được no
đủ vậy.
Thứ năm
ai thương xót người ấy là phúc thật, vì chưng mình sẽ được thương
xót vậy.
Thứ sáu
ai giữ lòng sạch sẽ ấy là phúc thật, vì chưng sẽ được thấy mặt
Đức Chúa Trời vậy.
Thứ bảy
ai làm cho người hòa thuận ấy là phúc thật, vì chưng sẽ được gọi
là con Đức Chúa
Trời vậy.
Không biết ý tưởng về hiện
tại và tương lai trong các
mối phúc có phải là của chính LM chủ sự thánh lễ hôm đó hay không.
Dầu sao, lần đầu tiên được nghe phân tích như vậy, mình cảm thấy thích
thú và nghĩ rằng, với tinh thần khó nghèo và sự chấp nhận những
bách hại vì đức tin, người môn đệ của Chúa, ngay từ đời này, đã có
thể nếm được hạnh phúc Nước trời. Chẳng phải chính Chúa Giêsu đã
nói rằng : " Thầy bảo thật anh
em : chẳng hề có ai bỏ nhà cửa, cha mẹ, vợ con, anh em vì Nước thiên Chúa (tức là thực hiện những
điều kiện của các mối phúc thứ nhất và thứ tám), mà lại không được gấp bội ở thời này
và sự sống vĩnh cửu ở đời sau" (Lc 18, 29-30) đó sao ?
---
Một bài giảng lễ được chuẩn bị kỹ
càng, những lời phát biểu thân tình và ý nghĩa, những động tác
nghiêm trang thánh thiện, đó là những gì người tham dự thánh lễ chờ
đợi được nghe và thấy nơi cung thánh từ
phía cộng đoàn.
DU-TRƯỜNG
(Hết)