TIN HAY MÊ TÍN?
Câu
chuyện được thuật lại trong sách Samuel
quyển I, chương 4, câu 1 đến 11 thật là “khủng khiếp” đối với dân Israel và có
lẽ cả với nhiều người Kitô hữu ngày nay nữa.
Chuyện là
Khi Hòm Bia xuống trại, “toàn dân
Thật là “khủng khiếp” cho
Nhưng đó có phải là niềm tin thật không?
Bề ngoài có vẻ là niềm tin khi cho khiêng Hòm Bia ra ngay giữa trận địa nhưng
kỳ thực đó là mê tín dị đoan. Hòm Bia Thiên Chúa chỉ còn là một thứ bùa, một
“vật cầu may” mà thôi bởi vì lòng dạ
Con người gồm có xác và hồn, có bề ngoài
và bề trong ; nói theo cách của một số người học thức, con người là tinh thần
nhập thể. Bề trong bề ngoài đều cần thiết cả. Thường thì bề trong (ví dụ tâm
tình của ta, ý nghĩ của ta) phải được diễn tả ra bên ngoài trong lời nói, cử
chỉ, hành động. Khi ta yêu mến ai, đương nhiên ta sẽ tìm cách biểu lộ tâm tình
đó ra bên ngoài, hơn nữa, lắm khi nó tự bộc lộ ra dù ta không cố tình cố ý… Đức
tin đích thực cũng thế. Thánh Gia-cô-bê quả quyết: đức tin không hành động là
đức tin chết (x. Gc 2,17). Không có chuyện sống đạo hoàn toàn tại tâm. Nhưng
nếu nói cách triệt để thì cái tâm, cái thái độ bên trong mới có tầm quan trọng
quyết định, chứ không phải cái bề ngoài. Các cử chỉ, lời nói, hành động bề ngoài
đôi khi phản bội ta, nghĩa là không diễn tả hết hay diễn tả đúng những gì ta ấp
ủ trong lòng; tệ hơn, không hiếm khi chính ta dùng chúng để lừa dối kẻ khác.
Thi hào Nguyễn Du viết trong Truyện Kiều:
“Bề ngoài thơn thớt nói
cười,
Mà trong nham hiểm giết
người không gươm” .
Nhưng loài người lừa dối nhau chứ không
thể lừa dối Thiên Chúa được vì Người thấu suốt lòng dạ chúng ta.
Câu chuyện dân
Điều nhắc nhở thứ hai, chính là một lời
động viên người tín hữu sống đức tin,
chứ không chỉ giữ đạo. Người Kitô hữu tiên vàn là người
tin vào Chúa Giêsu Kitô, Đấng đã chết và sống lại cho hết thảy mọi người. Họ
sống niềm tin ấy bằng sự gắn bó trọn vẹn với Người, hoàn toàn tín thác vào
Người và, vì yêu mến Người, họ cố gắng tuân giữ các điều Người dạy bằng cách ra
sức đem Tin Mừng của Người ra thực hành trong suốt cuộc đời. Họ biết rằng chính
nhờ đức tin mà họ được cứu độ như Chúa đã phán : “Ai tin Ta sẽ sống muôn đời”
(Ga 6,47). Đức tin soi sáng cuộc đời họ, làm cho nó có một ý nghĩa. Những việc
sùng kính, những việc đạo đức có mục đích giúp các môn đệ Chúa Kitô sống cho ra
người Kitô hữu hơn, gia tăng đức ái trong họ tức là lòng mến Chúa yêu người.
Những việc đó đòi hỏi người ta phải có đức tin trước đã. Thiếu đức tin, chúng
sẽ chẳng có ý nghĩa gì và sẽ giống như những chiếc bình rỗng.
Nên lưu ý rằng Giáo Hội không đặt các
việc sùng kính ngang hàng với Lời Chúa và các Bí Tích. Ta không thể bỏ qua Lời
Chúa và các Bí Tích được, trái lại ta vẫn có thể cầu nguyện với Đức Mẹ, mà
không dùng tràng hạt, vẫn có thể sùng kính Mẹ mà không đeo ảnh Ngài trên cổ, và
hiển nhiên là việc tham dự tích cực thánh lễ ngày Chúa Nhật vẫn có giá trị hơn
tất cả mọi thứ sùng kính riêng tư. Các việc sùng kính này không được phép trở
thành một cánh rừng rậm trong đó người ta bị lạc hướng và không nhìn thấy cái
cốt yếu nữa. Đối tượng cốt yếu của lòng tin là chính Thiên Chúa, Cha chúng ta
và Đức Giêsu Kitô Con của Người, Đấng duy nhất có thể cứu độ chúng ta, cùng với
Chúa Thánh Thần, Đấng thánh hoá chúng ta.
Tóm lại, nếu thiếu những tâm tình căn bản
trên đây và chỉ quan tâm làm các việc đạo đức bên ngoài, rồi nghĩ rằng nguyên
các việc đó đã đủ để cho mình được Chúa cứu giúp và ban ơn cứu độ, thậm chí
mình có quyền được ơn ấy, nếu như thế thì đó là bùa chú, là mê tín dị đoan,
không phải là đức tin Kitô giáo.
Lm Nguyễn Hồng Giáo, dòng Phanxicô (nguoitinhuu.com)