Trộm cũng có đạo lý
Xưa có một vị quan tên Chương Thanh ở tình Chiết
Giang, Trung Hoa. Nổi tiếng là quan
thanh liêm thời nhà Thanh. Huyện Thạch Môn do ông cai trị thật hỗn độn,
sau được ông chỉnh đốn trở nên trật tự, an lành, đêm ngủ cửa nhà không cần khoá
. Triều đình lại sai ông sang huyện kế bên nổi tiếng là có nhiều trộm cướp, ông
cũng nhanh chóng bình ổn, đem lại an lạc cho dân. Mãn hạn trị nhậm, ông cùng
người nhà lên thuyền về quê, dân chúng tụ tập ở bến đò đưa tiễn, bỗng có người
chạy ngang qua, cặp kính của ông đã không cánh mà bay, rồi tối hôm đó khi đò
dừng tại bến để nghỉ thì toàn bộ gia sản trong 10 chiếc rương hành lý của ông
cũng biến mất. Ông không
khỏi kinh hãi, há miệng trợn mắt :
-
Bọn đạo tặc to gan lớn mật, ta chưa rời khỏi huyện, chúng đã
liền nổi dậy hoành hành, còn trộm cắp ngay trên đầu ta, thật sự là ghê gớm! Như
thế xem ra cặp kính bị mất hôm qua dám chắc cũng chính là bọn trộm này lấy
mất”.
Làm sao
bây giờ? Chương Thanh suy nghĩ: “Đám
đạo tặc này trộm được rồi, chắc hẳn đã xa chạy cao bay, biết bọn chúng ở đâu mà
tìm, hỡi ôi, tự dằn lòng mà quên đi vậy”. Nghĩ thế, Chương Thanh thở
dài, bảo nhà thuyền rời bến
Thuyền
đi 3 ngày, rốt cục đã về đến quê hương của ông một cách bình an.
Ông nhìn phía xa xa, chỉ thấy trên bến chỉnh tề xếp đủ 10 cái rương lớn,
nhìn qua thật là quen thuộc, trông giống như mấy cái rương mà mình đã bị đánh
cắp. Chương Thanh cảm thấy mười phần kỳ quái, vội vàng cập bến, nhanh chân nhảy
lên bờ chạy tới mà xem. Hỡi ôi, quả nhiên là mấy cái rương của mình, thật là may
mắn! Trên cái rương còn có một phong thư, chặn lên trên là cặp kính vốn đã
không cánh mà bay lúc trước. Chương Thanh vừa mừng vừa sợ, lúc này mở phong thư
ra, chỉ thấy trong thư nói rằng:
Gửi Chương đại nhân:
“Bọn
tôi là một nhóm đạo tặc, vào thời ông nhậm chức, chúng tôi ái mộ thanh danh
liêm khiết chính trực của ông, chưa bao giờ trộm cắp tại huyện mà ông cai quản.
Nhưng là, lúc ông rời khỏi huyện có mang theo 10 chiếc rương gỗ rất lớn, không
khỏi khiến chúng tôi hoài nghi không rõ ông có phải là vị thanh quan như thế
hay không. Cho nên, bọn tôi đầu tiên lấy trộm đôi kính sau lại lấy trộm mấy cái
rương gỗ, cũng là để cảnh báo cho ông thấy. Mở xem tất cả mấy cái rương gỗ,
thấy tài sản của ông ngoài sách với sách ra, tất cả có chưa đến 32 ngân lượng.
Mọi người thường nói: “Nhất Nhâm Thanh Tri Phủ, Thập Vạn Tuyết Hoa Ngân” (Một
viên tri phủ thanh liêm nhậm chức, cũng có được 10 vạn ngân lượng). Ông làm
huyện lệnh nhiều năm, nhưng vẫn nghèo như không. Thấy rõ ông đích thực là một
vị quan thanh liêm, bách tính đã không nhìn lầm ông. Bọn tôi lúc trước đã mạo
phạm nhiều, thật sự xin lỗi, đặc biệt xin trả lại những vật đã lấy trộm trước
kia, mong được Đại nhân bao dung tha thứ”.
Nguyên
lai là như thế! Chương Thanh trong lòng cảm thán, không khỏi lẩm bẩm:
-
Thật là! Thực sự là đạo tặc cũng có đạo!”
« Nhân chi sơ tính bản
thiện » (Con người mới sinh ra tính vốn thiện). Mạnh Tử đã đề cao gốc đạo
đức của con người, dù có sang hèn, xấu tốt. Ngay cả trộm cướp cũng có lương tri,
thiện tâm này chỉ suy giảm hay mất đi với thời gian do con người, giáo dục, hay
hoàn cảnh xã hội đẩy đưa. Người xấu tuy làm điều xấu vẫn có chuẩn mực thiện ác
trong tâm khi họ còn tin trời và yêu người. Họ sẽ không đụng chạm đến những vị
quan thanh liêm, những con người thiện lương chính trực, giữ đạo lý làm người
dù xã hội có đảo điên, lòng người nghiêng ngả.
Hải Hà sưu tầm