ƠN GỌI HÔN NHÂN
VÀ ÐỜI SỐNG GIA ÐÌNH
Ðaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL
Lời mở đầu cho loạt bài chủ đề trên đây:
GIA ÐÌNH: CỬA NGÕ LỜI NHẬP THỂ
Chúng ta đang cùng với chung Kitô Giáo và riêng Giáo Hội
Công Giáo Long Trọng Mừng Kỷ Niệm (the Great Jubilee) 2000 Năm Thiên Chúa Giáng
Sinh Làm Người. Thế nhưng, "Lời đã hóa thành nhục thể và ở giữa chúng
ta" (Jn 1:14) như thế nào, nếu không phải "Thiên Chúa vô hình"
(Col 1:15), "Thiên Chúa là Thần Linh" (Jn 4:24) đã thực sự đi vào
trần gian qua ngưỡng cửa của đời sống gia đình, một đời sống mà ngay từ ban đầu
đã được chính Thiên Chúa cố ý thành lập, qua việc Ngài dựng nên con người
"có nam có nữ" (Gn 1:27) và đã đứng ra chủ hôn trong việc kết hợp họ
"nên một xương thịt" (xem Gn 2:23-24), để họ có thể "sinh sôi
nẩy nở tràn lan khắp trái đất mà làm chủ nó" (Gn 1:28) như dự án của Ngài.
Tuy nhiên, 2000 Năm sau biến cố Nhập Thể và Giáng Sinh của
mình, Thiên Chúa chẳng những không thấy loài người trở nên thanh sạch và lành
thánh hơn, trái lại, càng văn minh họ lại càng băng hoại hơn bao giờ hết, hơn
cả thời kỳ đại hồng thủy trong Cựu Ước ngày xưa, lúc mà: "con người chỉ
toàn là xác thịt" (Gn 6:3), đến nỗi "khi Thiên Chúa thấy con người
quá ư là bại hoại tội lỗi trên trái đất này và thấy rằng lòng trí họ chỉ toàn
là sự dữ thì với một tấm lòng sầu thảm Ngài tỏ ra hối hận vì đã dựng nên con
người trên thế gian. Thế là Chúa phán: 'Ta sẽ loại trừ khỏi mặt đất loài người
Ta đã tạo dựng.' Trước mắt của Thiên Chúa thì trái đất đã bị băng hoại và đầy
những lăng loàn" (Gn 6:5-7, 11).
Thật vậy, bộ mặt trái đất là văn hóa của con người nói chung
và bản thân con người nói riêng ngày nay còn "băng hoại và lăng loàn"
còn hơn cả thời đại hồng thủy nữa! Ở chỗ, ngày xưa người ta chưa văn minh bằng
ngày nay, chưa cho rằng mình sống nhân bản như ngày nay, thế mà, chính lúc con
người văn minh (về khoa học và kỹ thuật) và nhân bản (về ý hệ và văn hóa) ngày
nay lại hùa nhau quay ra phản lại Ðấng Tối Cao của mình, chẳng những trong việc
hạ bệ Ngài xuống, bằng cách hủy bỏ những gì Ngài đã thiết lập ngay từ ban đầu
liên quan đến hôn nhân và gia đình (xem Gn 2:23-24, 1:28), khi ngang nhiên cho
phép ly dị và phá thai, mà còn thay chỗ của Ngài bằng một ngẫu tượng duy nhân
bản, một con bò đúc bằng vàng (xem Ex 32:1, 4), khi cho phép hôn nhân đồng tính
và tạo sinh ngoại nhiên v.v.
Bởi thế, để thực sự Long Trọng Mừng 2000 Năm Thiên Chúa Nhập
Thể Giáng Sinh Làm Người, tức là để cảm tạ tri ân "Thiên Chúa đã yêu thế
gian đến nỗi đã ban Con Một mình" (Jn 3:16), nhất là "đã không dung
tha cho Con mà lại phó nộp Người vì tất cả chúng ta" (Rm 8:32), Kitô hữu
giáo dân chúng ta không gì bằng hãy ý thức lại ơn gọi hôn nhân của mình và nhờ
đó cố gắng sống đời sống gia đình trong ý nghĩa đích thực và cao cả của nó đúng
như ý định của Thiên Chúa. Ðó là lý do hiện hữu của những bài chia sẻ về hôn
nhân và gia đình xin được trình bày cùng quí độc giả sau đây.
GIA ÐÌNH MỪNG NĂM
THÁNH 2000
Ðaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL
"Mỗi một gia đình, một cách nào đó, phải dự phần vào
việc sửa soạn cho cuộc Mừng Kỷ Niệm Long Trọng (The Great Jubilee)... Không
phải hay sao, qua gia đình, gia đình Nazarét, mà Con Thiên Chúa đã chọn để đi
vào lịch sử loài người". (đoạn 28)
Vậy, theo lời trên đây
của Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II trong Tông Thư Ngàn Năm Thứ Ba Ðang Ðến
(Tertio Millennio Adveniente) được ngài ban hành vào cuối năm 1994 cũng chính
là Năm Quốc Tế Gia Ðình, gia đình Kitô hữu Công Giáo "phải dự phần vào
việc sửa soạn cho cuộc Mừng Kỷ Niệm Long Trọng (The Great Jubilee)" như
thế nào, nếu không phải bằng những việc liên quan giữa gia đình và Năm Thánh
như sau.
Mừng Năm Thánh 2000: Vợ Chồng Lập Lại Hôn Ước
Năm 2000 là năm Mừng Kỷ
Niệm Long Trọng 2000 năm "Lời đã hóa thành nhục thể và ở giữa chúng
ta" (Gioan 1:14), tức là năm Mừng Kỷ Niệm Long Trọng cuộc nhiệm hôn (xem
Mathêu 22:2) hay cuộc Ngôi Hiệp (hypostatic union) của Thần Tính và Nhân Tính
được thực hiện nơi Chúa Giêsu Kitô và được tỏ hiện khi Người Giáng Sinh. Chính
vì cuộc nhiệm hôn của Lời Nhập Thể là thực tại hôn nhân của các cặp vợ chồng
trong việc hoàn toàn "nên một xác thịt" (Khởi Nguyên 2:24), mà vợ
chồng Kitô hữu nên, âm thầm song long trọng, lập lại hôn ước vào chính dịp kỷ
niệm thành hôn của mình trong năm 2000, tại nơi mình đã làm lễ cưới (càng tốt,
nếu có thể).
Trước Thánh Lễ lập lại
hôn ước, hai vợ chồng nên giành ra một thời gian, (chẳng hạn, hẳn một ngày
trước hay vài tiếng ngay trước Thánh Lễ), để tĩnh tâm riêng với nhau, lợi dụng
thời gian qúi báu này, suy nghĩ về ơn gọi hôn nhân cao trọng của mình theo ánh
sáng Mạc Khải thần linh. Vợ chồng cần phải đọc lại cho nhau nghe bài huấn dụ
hôn nhân của Thánh Phaolô gửi tín hữu Êphêsô đoạn 5, từ câu 22 đến hết câu 33,
rồi căn cứ vào bài huấn dụ Thánh Kinh ấy, kiểm điểm với nhau về đời sống vợ
chồng, sau đó thành thực xin lỗi nhau nếu thấy mình thực sự lầm lỗi, sau hết
cùng nhau hứa quyết sống trọn lành hơn, với những quyết định hết sức cụ thể và
thực tế, đúng như mô phạm của hôn nhân toàn hảo là tình yêu nên một giữa Chúa Kitô
và Giáo Hội. Trong Thánh Lễ, hai vợ chồng mỗi người âm thầm cùng một lúc lập
lại lời hôn ước của mình vào giây phút rước lễ xuống. Sau Thánh Lễ, hai vợ
chồng đến trước tòa Ðức Mẹ dâng mình cho Mẹ, sau đó cả nhà ăn mừng kỷ niệm
thành hôn và tạ ơn Chúa ở tại nhà hay tại nhà hàng (tùy tiện).
Mừng Năm Thánh 2000: Cha Mẹ Con Cái Hòa Giải
Năm 2000 là một Ðại Năm
Thánh, một "năm hồng ân của Chúa" (Isaia 61:1; Luca 4:19), thời điểm
được Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II xác định trong Tông Thư Ngàn Năm Thứ Ba Ðang
Ðến của ngài ban hành cuối năm 1994 là Năm Quốc Tế Gia Ðình:
"Ðối với Giáo Hội, thực sự việc mừng kỷ niệm chính là
mừng năm hồng ân này của Thiên Chúa, một năm thứ tha các tội lỗi và các hình
phạt bởi tội, một năm hòa giải tranh chấp giữa các phe phái, một năm cải thiện
gấp bội và làm việc thống hối theo bí tích cũng như không theo bí tích"
(đoạn 14).
Bởi vậy, để sống Năm
Thánh 2000 là "một năm hòa giải tranh chấp" này, mỗi gia đình nên tìm
một ngày nào đó ý nghĩa nhất trong năm, chẳng hạn ngày Lễ Trọng Kính Thánh
Giuse (Chúa Nhật 19-3), hoặc Ngày Hiền Mẫu - Mother Day (Chúa Nhật thứ hai
trong Tháng Năm) hay Ngày Thân Phụ - Father Day (Chúa Nhật thứ ba trong Tháng
Sáu), hoặc ngày mừng sinh nhật của người cha hay người mẹ trong gia đình, họp
nhau lại làm giờ hòa giải chung. Chương trình gồm có hai mục chính thức là nghe
Lời Chúa rồi chia sẻ tâm tình giữa cha mẹ và con cái.
Về việc nghe Lời Chúa,
tùy theo tình hình trong gia đình bấy giờ, có thể chọn những bài đọc Lời Chúa
thích hợp như sau. Nếu cần hòa giải bất hòa giữa con cái với nhau, thì cha hay
mẹ có thể đọc bài Cựu Ước trích trong Sách Khởi Nguyên đoạn 37, từ câu 12 đến
hết câu 36 và đoạn 45 từ câu 1 đến hết câu 15, về việc Giuse bị anh em bán đi
song vẫn vì Chúa tha cho họ. Nếu con cái bất mãn với cha mẹ, thì một trong số
con cái nên đọc bài Thánh Kinh Cựu Ước cũng trích trong Sách Khởi Nguyên, đoạn
9, từ câu 1 đến hết câu 29, về việc thái độ của các con đối với ông bố là Noe
say rượu nằm ngủ. Nếu cha mẹ trục trặc với con cái, thì cha hay mẹ nên đọc bài
Phúc Âm theo Thánh Luca, đoạn 15 từ câu 11 đến hết câu 32, về dụ ngôn người cha
nhân lành đối với đứa con hoang đàng.
Về việc hòa giải với
nhau, cả cha mẹ lẫn con cái đều cần phải lấy lòng khiêm nhượng lắng nghe nhau.
Con cái hãy nhớ rằng Chúa Giêsu là Thiên Chúa vô cùng khôn ngoan và trọn hảo mà
còn vâng phục cha mẹ mình là Mẹ Maria và Bõ Giuse (xem Luca 2:51), thì họ cũng
phải nghe lời răn dạy của cha mẹ là các vị đại diện Chúa để sinh thành dưỡng
dục họ, dù những gì cha mẹ dạy bảo hay sai khiến hoặc cấm đoán có trái ý thích,
ý nghĩ và ý muốn tự nhiên của mình, miễn là điều đó không có tội thật rõ ràng.
Phần cha mẹ cũng phải kính trọng con cái là những con người cao qúi Chúa ban
cho mình, là những nén bạc vô giá Ngài ký thác cho mình sinh lợi (xem Mathêu
25:14-30), và hết sức dưỡng dục chúng như Mẹ Maria và Thánh Giuse đối với Chúa
Giêsu vậy; chẳng những tỏ ra luôn luôn thông cảm với những thiếu sót và yếu
đuối của chúng, mà còn, nếu cần, cha mẹ đừng ngại xin lỗi con cái mình để phục
hồi lòng tín cẩn và cảm phục của chúng là những gì hết sức thiết yếu cho việc
đạt thành giáo dục. Cha mẹ phải làm sao để con cái có thể dễ dàng và thành thực
cởi mở thì buổi hòa giải gia đình mới có kết qủa tốt đẹp. Nếu cần, cha mẹ hãy
tự gợi ý cho con cái những gì chúng không dám nói ra, nhất là hãy tỏ ra sẵn
sàng và rất muốn nghe tất cả những gì chúng nói để hiểu chúng hơn. Ðể kết thúc
buổi gia đình hòa giải, cả nhà cầm tay nhau hát Kinh Hòa Bình.
Mừng Năm Thánh 2000: Gia Ðình Trau Dồi Ðức Tin
Ðể mở đầu cho loạt bài Giáo
Lý Năm Thánh 2000, vào ngày thứ tư 19-11-1997, Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã
kêu gọi con cái mình như sau:
"Tôi đã xin tất cả mọi phần tử của Giáo Hội 'hãy mở
lòng mình ra cho những khơi động của Thần Linh', để sửa soạn 'cử hành Cuộc Mừng
Kỷ Niệm với một đức tin mới mẻ và một sự tham gia bao rộng' (Tông Thư Ngàn Năm
Thứ Ba Ðang Ðến, đoạn 59). Lời kêu mời này càng ngày càng trở nên khẩn thiết
hơn khi ngày lịch sử đó đang tiến tới. Thật vậy, biến cố này diễn ra như một
lằn mức phân chia giữa hai thiên niên với một giai đoạn mới đang bừng lên tương
lai của Giáo Hội cũng như của nhân loại. Chúng ta phải sửa soạn cho biến cố này
trong ánh sáng của đức tin. Ðúng thế, đối với các tín hữu, cuộc vượt qua từ đệ
nhị sang đệ tam thiên niên không phải chỉ là một chặng đường trong cuộc tiến
hành không ngừng nghỉ của thời gian, mà còn là một dịp đáng kể để nhận thức rõ
hơn dự án của Thiên Chúa đang giãi bày trong lịch sử của loài người".
(tuần san L'Osservatore Romano, ấn bản Anh ngữ, ngày 26-11-1997; những chỗ in
đậm là do người viết có ý nhấn mạnh hơn).
Như thế, từ phương diện
tiêu cực là việc cải thiện đời sống để có thể tối đa lãnh hưởng tình thương của
Thiên Chúa trong Thời Ðiểm Hồng Ân, Kitô hữu đã tiến thẳng vào chính trọng tâm
của Thời Ðiểm Hồng Ân, một trọng tâm mà Ðức Thánh Cha đã nhắc lại và nhấn mạnh
trong bài Giáo Lý Năm Thánh 2000 ngày 18/3/1998 như sau:
"Mục tiêu chính yếu của Cuộc Mừng Kỷ Niệm, đó là 'việc
kiên cường đức tin cũng như kiên cường chứng tá của Kitô hữu' (Tông Thư Ngàn
Năm Thứ Ba Ðang Ðến, đoạn 42)" (tuần san L'Osservatore Romano, ấn bản Anh
ngữ, ngày 25-3-1998).
Vậy, là một Giáo Hội tại
gia (Ecclesia domestica), gia đình cũng phải là môi trường truyền bá phúc âm
trước nhất. Việc truyền bá phúc âm trong gia đình này là việc của bậc làm cha
làm mẹ. Không phải chỉ cần lo cho con cái có đủ cơm ăn, áo mặc, nhà ở, đến
trường v.v. là xong phận sự của thành phần cha mẹ Kitô hữu Công Giáo. Cũng
không phải dạy con cái thuộc các kinh căn bản cần thiết, bắt chúng đọc kinh
hằng ngày và đi học giáo lý hằng tuần là đủ. Cha mẹ cần phải bỏ giờ ra đích
thân dạy giáo lý (hay ít là xem con cái học giáo lý đến đâu và học được những
gì), không nên khoán trắng cho học đường hay thày cô muốn dạy sao thì dạy, miễn
là con mình được chịu phép bí tích cần là xong. Nếu thấy mình chưa đủ kiến thức
về giáo lý, hãy bỏ giờ ra học thêm, bằng cách đọc sách hay tìm hiểu nơi các vị
chủ chăn hoặc các chuyên viên giáo lý.
Mỗi gia đình nên lợi dụng
thời điểm Năm Thánh 2000 để bắt đầu chương trình chia sẻ Lời Chúa hằng ngày, vào
trước mỗi buổi kinh tối trong gia đình. Giờ kinh tối các ngày trong tuần (trừ
cuối tuần) của chung gia đình nên vắn tắt hơn, nếu quyết định thêm giờ chia sẻ
bài đọc Phúc Âm theo phụng vụ Lời Chúa của Thánh Lễ hằng ngày, (cha mẹ muốn đọc
kinh hơn nữa thì nên đọc riêng sau đó hay vào lúc nào đó trong ngày). Cuối
tuần, rảnh rỗi hơn, cả nhà nên thêm giờ đọc sách thiêng liêng chung, như đọc
truyện các thánh, hoặc đọc riêng song chia sẻ chung vào trước giờ kinh tối
chẳng hạn.
"Thật vậy, gia đình Kitô giáo là cộng đoàn đầu tiên
được kêu gọi để loan báo Phúc Âm cho con người trong thời kỳ họ phát triển và
làm cho họ là nam hay nữ đạt đến tầm mức trưởng thành về nhân bản cũng như về
Kitô giáo qua việc triển khai giáo dục và giáo lý" (Lời Ðức Thánh Cha Gioan
Phaolô II, Tông Huấn Fa mi liari s Cons ortio về vai trò của gia đình Kitô giáo
trong thế giới tân tiến, đoạn 2)
Gia đình Kitô hữu Công
Giáo chúng ta có mừng Năm Thánh 2000 một cách đặc biệt như thế, giữa vợ chồng
với nhau, cha mẹ với con cái, nhất là chung cả gia đình như thế, chúng ta mới
có thể tiến vào ngàn năm thứ ba Kitô giáo đúng với những gì Giáo Hội mong đợi,
qua lời Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II viết cũng trong Tông Huấn vừa được trích
dẫn trên:
". Gia đình như là một 'Giáo
Hội thu nhỏ' (Church in miniature), ở chỗ, theo cách thế riêng của mình, gia
đình là hình ảnh sống động và là biểu hiện lịch sử của mầu nhiệm Giáo Hội. Gia
đình được tháp nhập vào mầu nhiệm Giáo Hội đến nỗi trở nên, theo cách thế của
mình, một tham dự viên vào sứ mệnh cứu độ riêng của Giáo Hội. Vì lý do này, họ
(vợ chồng và cha mẹ Kitô hữu) chẳng những lãnh nhận tình yêu của Chúa Kitô và
trở nên một cộng đoàn được cứu độ, mà còn được kêu gọi để truyền đạt tình yêu
của Chúa Kitô cho anh em mình nữa, nhờ đó trở nên một cộng đoàn cứu độ. Như
thế, trong khi gia đình Kitô hữu là hoa trái và là dấu hiệu của sinh lực dồi
dào nơi Giáo Hội thì nó cũng làm tiêu biểu, chứng từ và tham phần vào vai trò
làm mẹ của Giáo Hội". (đoạn 49)
Tổng Giáo Phận Los Angeles 14-4-1999
Ðaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL