Đức Thánh Cha Chủ Sự Thánh Lễ Ngày Thế giới Các Ông Bà Và Người Cao Niên

G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA 23/07/2023

Lúc 10 giờ sáng, Chúa nhật, ngày 23 tháng Bảy năm 2023, Đức Thánh cha Phanxicô đã chủ sự thánh lễ tại Đền thờ thánh Phêrô, nhân Ngày Thế giới Các Ông Bà và người Cao niên Lần thứ III, năm nay có chủ đề là “Lòng thương xót của Chúa từ đời nọ đến đời kia” (Luca 1,50). Đây là thánh lễ duy nhất Đức Thánh cha cử hành tại Đền thờ này trong kỳ hè tháng Bảy này của ngài.

Đặc biệt với thánh lễ này, hệ thống âm thanh mới của Đền thờ thánh Phêrô cũng bắt đầu được sử dụng, sau mười tháng tân trang, thay thế cho hệ thống cũ được sử dụng hồi bắt đầu Năm Thánh 2000. Hệ thống mới được thực hiện để nhân dịp Năm Thánh 2025 tới đây, được cải tiến rất nhiều với 200 cây số sợi quang và kỹ thuật số.

Tham dự thánh lễ Đức Thánh cha cử hành sáng 23 tháng Bảy, có 7.000 người ngồi đầy kín thánh đường, trong đó có nhiều người cao tuổi đến từ nhiều nơi ở Ý: các ông bà được con cháu và thân nhân tháp tùng, những người cao niên từ các nhà dưỡng lão, cũng như nhiều người cao niên khác dấn thân trong đời sống giáo xứ, giáo phận và các hội đoàn.

Đồng tế với Đức Thánh cha, có 14 hồng y, giám mục và khoảng 30 linh mục. Đặc biệt, ban giúp lễ gồm một số người cao niên, thay vì các chủng sinh như trong các thánh lễ khác của Đức Thánh cha. Thay ngài cử hành các nghi thức tại bàn thờ, là Đức Hồng y Kevin Joseph Farrell, người Ailen, Bộ trưởng Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống.

Bài giảng của Đức Thánh cha

Trong bài giảng thánh lễ, Đức Thánh cha đã giải thích vắn tắt ý nghĩa ba dụ ngôn Chúa Giêsu dạy trong bài Tin mừng của ngày lễ, đi từ một khía cạnh chung, đó là “cùng nhau tăng trưởng”.

Trước hết là dụ ngôn lúa tốt và cỏ dại (Xc Mt 13,24-30) được gieo trên cùng một cánh đồng, nói lên lịch sử con người, gồm cả ánh sáng và bóng tối, yêu thương và ích kỷ, thiện và ác xen lẫn nhau. Từ ý thức đó, Kitô hữu không rơi vào thái độ bi quan, cũng chẳng thơ ngây tưởng mình sống trong thế giới thần tiên, mọi sự đều tốt đẹp. Dụ ngôn này cũng được Đức Thánh cha nhắc lại và quảng diễn sâu rộng và thực tế hơn trong bài huấn dụ trước khi đọc kinh Truyền tin sau thánh lễ.

Dụ ngôn thứ hai: Nước trời giống như hạt cải bé nhỏ âm thầm tăng trưởng, trở thành cây lớn hơn các cây khác trong vườn, đến độ chim trời đến làm tổ trên cây (Mt 13,32). Đức Thánh cha nhận xét rằng: Cuộc đời của chúng ta cũng tương tự như vậy, chúng ta tăng trưởng, trở thành người lớn và người già. “Điều quan trọng nhất là trở thành cây không sống cho bản thân, nhưng để tạo nên bóng mát cho người mong ước, cống hiến không gian cho người muốn làm tổ trên đó. Trong dụ ngôn này, cùng nhau tăng trưởng: cây già và những con chim nhỏ”. Đức Thánh cha nói: “Tôi nghĩ đến các ông bà như những cây xum xuê, dưới bóng cây con cháu thực hiện những “tổ” của chúng, học bầu không khí gia đình và cảm nghiệm sự dịu dàng của vòng tay ôm”.

Sau cùng là dụ ngôn men và bột, cùng tăng trưởng với nhau (Xc Mt 13,33). Sự pha trộn men và bột làm cho cả đấu bột được dậy lên. “Chúa Giêsu dùng động từ pha trộn, nhắc nhớ một nghệ thuật huyền nhiệm sống chung, pha trộn, gặp gỡ nhau, ôm lấy nhau, đi ra khỏi mình để kết hiệp với người khác. Thái độ này đánh bại chủ nghĩa cá nhân và ích kỷ, giúp chúng ta tạo nên một thế giới nhân bản và huynh đệ hơn”.

Đức Thánh cha nhắn nhủ rằng: “Anh chị em, Lời Chúa mời gọi chúng ta đừng chia cách, đừng khép kín mình, nhưng cùng nhau tăng trưởng. Chúng ta hãy lắng nghe nhau, đối thoại, nâng đỡ nhau. Chúng ta đừng quên các ông bà và người già. Nhờ sự vuốt ve âu yếm của ông bà, bao nhiêu lần chúng ta đã trỗi dậy, tái lên đường, cảm thấy được yêu thương, được hồi sinh, chữa lành trong nội tâm”.

Ý nguyện

Trong phần các lời nguyện phổ quát, mọi người đã lần lượt cầu nguyện cho Giáo hội, cho những người đang đau khổ vì chiến tranh và bạo lực, “anh em chém giết nhau”, để oán thù nhường chỗ cho hòa giải và thực sự tìm kiếm hòa bình, cầu cho các ông bà để chứng tá đức tin, tình yêu thương của họ đối với gia đình và kinh nghiệm sống của họ được đón nhận như những hồng ân quý giá cần vun trồng và thông truyền”; cầu cho tất cả những người già, để giống như ông Simeon và bà Anna nơi Đền thờ, họ luôn biết chỉ dẫn cho chúng ta sự hiện diện của Chúa giữa chúng ta và dạy chúng ta phó thác cuộc sống chúng ta cho Chúa”. Sau cùng, là “cầu cho mỗi người chúng ta biết kiến tạo những tương quan nhân bản không hời hợt, xa tránh mọi hình thức phân bì, ghen tương và thù hận”.

Cuối thánh lễ, Đức Thánh cha nhắn nhủ mọi người: “Tác giả thánh vịnh nhắc nhở chúng ta rằng thế hệ này thuật lại cho thế hệ sau những công trình của Chúa (Tv 144) và tất cả chúng ta được kêu gọi, cùng với kiến thức và hương vị cuộc sống, hãy thông truyền cho những người trẻ hơn Lời Thánh Giá, là sự khôn ngoan và quyền năng của Thiên Chúa để được ơn cứu độ (Xc 1 Cr 1,18). Các ông bà quý mến, đó là nhiệm vụ của anh chị em; và các con, hỡi những người trẻ, các con hãy vững mạnh trong dấu chỉ này của đức tin mà các con đã lãnh nhận như hồng ân khi chịu phép Rửa (Xc 1 Ga 2,14), để các con có thể tăng trưởng trong sự hiểu biết về tình thương của Chúa Kitô (Xc Ep 4,15) và làm chứng cho thế giới”.

Tiếp lời Đức Thánh cha, năm người cao niên, đại diện cho năm châu lục đã đeo vào cổ Thánh giá nhỏ của Ngày Quốc tế Giới trẻ cho năm người trẻ chuẩn bị lên đường tham dự Ngày Quốc tế Giới trẻ lần thứ 37, sẽ tiến hành tại Lisboa, Bồ Đào Nha vào đầu tháng Tám sắp tới. Cử chỉ này tượng trưng sự thông truyền đức tin từ đời này sang đời khác, và đồng thời cũng muốn nói lên sự cam kết của các ông bà và người già cầu nguyện cho những người trẻ chuẩn bị khởi hành và đồng hành với họ với lời chúc lành.

Thánh lễ kết thúc lúc 11 giờ 20 phút, với bài thánh ca kính Đức Mẹ.

Sau khi cử hành thánh lễ bên trong Đền thờ thánh Phêrô, nhân Ngày Thế giới Các Ông Bà và người Cao niên Lần thứ III, vào sáng Chúa nhật, ngày 23 tháng Bảy vừa qua, vào lúc 12 giờ trưa, Đức Thánh cha Phanxicô đã xuất hiện tại cửa sổ phòng làm việc của căn hộ Giáo hoàng ở lầu ba dinh Tông tòa để chủ sự buổi đọc kinh Truyền tin với hàng ngàn tín hữu tại Quảng trường thánh Phêrô dưới bầu trời nắng gắt.

Nhiều người đứng từ xa hoặc ở dưới hàng cột để tránh nắng vì nhiệt độ lên cao trong những ngày này ở Ý. Đứng cạnh Đức Thánh cha đặc biệt có một cụ bà và đứa cháu trai, tượng trưng sự liên kết giữa các thế hệ, và là hình ảnh Ngày Thế giới Các Ông Bà và người Cao niên.

Huấn dụ của Đức Thánh cha

Như thường lệ, trước khi đọc kinh, Đức Thánh cha giải thích bài Tin mừng đọc trong thánh lễ Chúa nhật thứ XVI thường niên năm A (Mt 13,1-23).

Đức Thánh cha nói: Anh chị em thân mến, chào anh chị em!

Bài Tin mừng hôm nay trình bày cho chúng ta dụ ngôn lúa tốt và cỏ dại (Xc Mt 13.24-43). Một nông dân đã gieo hạt giống tốt trong ruộng của mình, nay khám phá thấy kẻ thù ban đêm đã gieo vào đó cỏ dại, một thứ cây bề ngoài rất giống cây lúa, nhưng làm ô nhiễm.

Tránh cám dỗ nhổ ngay cỏ dại

Qua cách thức đó, Chúa Giêsu nói về thế giới chúng ta, cũng giống như đồng lúa lớn, nơi Thiên Chúa đã gieo hạt lúa, còn ma quỷ gieo cỏ dại, và vì thế thiện và ác cùng nhau tăng trưởng. Chúng ta thấy điều đó qua các tin tức thời sự, trong xã hội, và cả trong gia đình và Giáo hội. Và khi cùng với cây lúa tốt, chúng ta thấy những cỏ dại, chúng ta muốn nhổ chúng ngay, làm sạch sẽ. Nhưng hôm nay Chúa cảnh giác chúng ta rằng đó là một cám dỗ: không thể kiến tạo một thế giới hoàn hảo và không chỉ làm điều thiện bằng cách vội vã tiêu diệt những gì không ổn, vì làm như thế sẽ đưa tới những hậu quả tệ hại hơn: rốt cuộc - như người ta vẫn nói - đó là “ném bỏ đứa trẻ cùng với nước bẩn”.

Làm sạch cánh đồng nội tâm

Đức Thánh cha nhận xét rằng: Có một cánh đồng thứ hai nơi chúng ta có thể và phải làm sạch; đó là cánh đồng tâm hồn, là cánh đồng duy nhất chúng ta có thể trực tiếp can thiệp. Trong tâm hồn cũng có lúa tốt và cỏ dại, hay đúng hơn, chính từ đó mà cả hai loại lan rộng trong cánh đồng thế giới. Thực vậy, tâm hồn chúng ta là cánh đồng tự do: đó không phải là một phòng thí nghiệm không nhiễm trùng, nhưng là một không gian mở và vì thế dễ bị tổn thương. Để vun trồng cánh đồng đó đúng cách, một đàng ta cần kiên trì chăm sóc những mầm yếu ớt của sự thiện, đàng khác, phải nhận ra và nhổ bỏ những cây bị ô nhiễm. Vậy, chúng ta hãy nhìn vào nội tâm và xét mình xem những gì xảy ra, điều gì tốt xấu đang tăng trưởng trong chúng ta. Có một phương pháp tốt để làm điều đó: đó là sự xét mình, giúp kiểm điểm, dưới ánh sáng của Thiên Chúa, điều gì đang xảy trong cánh đồng tâm hồn.

Cánh đồng láng giềng

Đức Thánh cha nói thêm rằng: Sau cánh đồng thế giới và cánh đồng nội tâm, có một cánh đồng thứ ba nữa. Chúng ta có thể gọi nó là cánh đồng láng giềng. Đó là những người mà chúng ta gặp mỗi ngày và thường chúng ta phán xét. Thật là dễ nhận ra những cỏ dại của họ! Trái lại, thật là khó biết nhìn hạt giống tốt tăng trưởng! Nhưng chúng ta hãy nhớ rằng, nếu chúng ta muốn vun trồng những cánh đồng cuộc sống, điều quan trọng trước tiên là tìm kiếm công việc của Thiên Chúa: học cách nhìn thấy nơi tha nhân, thế giới và bản thân ta vẻ đẹp của những gì Chúa đã gieo vãi, cây lúa dưới ánh nắng mặt trời với những hạt lúa vàng. Chúng ta hãy xin ơn biết nhận ra điều đó nơi chúng ta, và cả nơi tha nhân, bắt đầu từ những người gần gũi chúng ta. Đó không phải là một cái nhìn thơ ngây, nhưng là một cái nhìn tin tưởng, vì Thiên Chúa là một nhà canh tác cánh đồng lớn của thế giới, thích nhìn điều thiện và làm cho nó tăng trưởng cho đến khi biến mùa gặt thành một lễ hội!

Và Đức Thánh cha kết luận rằng: Vậy ngày hôm nay, chúng ta cũng hãy tự hỏi vài câu. Khi nghĩ đến cánh đồng thế giới: tôi có biết chiến thắng cám dỗ muốn “vơ đũa cả nắm”, tẩy sạch những người khác theo các phán đoán của chúng ta hãy không? Rồi khi nghĩ đến cánh đồng nội tâm: tôi có thành thực tìm kiếm nơi bản thân những cỏ dại và nhất quyết ném chúng vào lửa thương xót của Thiên Chúa hay không. Và khi nghĩ đến cánh đồng láng giềng: tôi có khôn ngoan nhìn điều gì là tốt và không nản chí vì những giới hạn và chậm chạp của người khác hay không?

Xin Đức Trinh Nữ Maria giúp chúng ta kiên nhẫn vun trồng điều mà Chúa gieo vãi trong những cánh đồng của cuộc sống.

Chào thăm và kêu gọi

Sau khi đọc kinh và ban phép lành cho mọi người, Đức Thánh cha chào thăm các tín hữu hiện diện. Ngài nhắc đến Ngày Quốc tế Giới trẻ sắp khai diễn ở Lisboa Bồ Đào Nha, và đồng thời nhắc nhớ sự cần thiết phải liên minh, nối kết giữa các thế hệ già và trẻ.

Đức Thánh cha cũng đề cập đến một số vấn đề thời sự, như sự thay đổi khí hậu, làn sóng những người di dân từ Phi châu và Á châu đang tìm đường vào Âu châu, đồng thời xin các chính quyền giúp đỡ, bảo vệ và gần gũi với họ. Đặc biệt có những người đang bị kẹt ở sa mạc Bắc Phi.

Sau cùng, Đức Thánh cha tái kêu gọi hòa bình cho Ucraina đau thương, và nhắc đến những biến cố thê thảm, thành phố cảng Odessa của Ucraina đã bị quân Nga pháo kích nặng nề, và cả nhà thờ chính tòa cổ kính của Giáo phận Chính thống tại thành này, gia sản của Liên Hiệp Quốc, đã bị pháo kích hư hại.

Sau hết, Đức Thánh cha cầu chúc mọi người một Chúa nhật an lành, đồng thời xin họ đừng quên cầu nguyện cho ngài.