Khi các tu sĩ tẬn hiẾn Ở Rôma gẶp giám mỤc
cỦa hỌ
Phần 4 zenit.org, 21-5-2015
Sáng thứ bảy 16
tháng 5, tại Hội trường Phaolô VI, sau phần chứng tá, trình diễn ca nhạc, múa
hát của nhiều nước khác nhau trên các châu lục khác nhau, đặc biệt có một ca
đoàn của các tu sĩ Trung quốc, Đức giáo hoàng đã có buổi nói chuyện với các tu
sĩ tận hiến của giáo phận mình.
Đức giáo hoàng
đã trả lời đầy đủ các câu hỏi của các cộng đoàn tu sĩ đại diện cho các dòng
khác nhau: một dòng chiêm niệm, một dòng ngoài đời, một dòng Phanxicô phục vụ
cho các người trẻ bị suy thoái tinh thần, một tu sĩ tận hiến làm việc ở giáo xứ.
"Đức vâng
lời trong đời sống tận hiến là một huyền nhiệm", Đức Phanxicô giải thích.
Đời sống tận hiến là một "ơn ban". Nó không đồng nghĩa với đặc sủng.
Cần phải phân biệt giữa xưng tội và hướng dẫn thiêng liêng. Ngài nhắc đến tầm
quan trọng của khả năng "tài tình của phụ nữ" trong Giáo hội.
Linh mục
Gaetano Greco đặt câu hỏi thứ tư, cha thuộc dòng Ba Phanxicô Đức Bà Thương Đau
(Addolorata), là cha tuyên úy của nhà tù cho trẻ vị thành niên Casal del Marmo ở
Rôma mà Đức Phanxicô đã đến dâng thánh lễ ngày Thứ Năm Tuần Thánh năm 2013 ở
đây.
Linh mục
Gaetano giải thích chính vì vâng lời mà cha thay thế cha bạn làm việc vài tuần,
chứ thực lòng cha không thích. Vậy mà từ đó, cha đã vui vẻ phục vụ ở đây 45
năm. Cha đặt câu hỏi về địa vị và vai trò của phụ nữ tận hiến trong Giáo hội.
Linh mục Gaetano Greco – đời
sống tận hiến là ơn của Chúa ban cho Giáo hội, là ơn của Chúa cho dân Ngài.
Nhưng ơn này không phải lúc nào cũng được yêu mến và được nâng cao giá trị
trong bản sắc và trong chức năng của mình. Thường thường ở Giáo hội địa phương
chúng con, các cộng đoàn, nhất là các cộng đoàn nữ, chúng con rất khó để tìm được
các người đi kèm, các nhà đào tạo, các nhà hướng dẫn thiêng liêng, các cha giải
tội nghiêm túc. Làm sao để tìm lại nguồn gia tài phong phú này? Đời sống tận hiến
trong 80% trường hợp đều mang khuôn mặt phụ nữ. Làm sao có thể nâng giá trị sự
có mặt của phụ nữ nhất là các phụ nữ tận hiến trong Giáo hội?
Đức Phanxicô – Trong suy nghĩ của mình, cha Gaetano kể
chuyện mình đi "thay thế hai, ba tuần" ở một nhà tù dành cho trẻ vị
thành niên. Và cha đã ở đó 45 năm nay. Cha làm vì vâng lời. "Chỗ của con
là ở đây", bề trên của cha đã nói với cha như thế. Và cha vâng lời nhưng
không thích mấy. Và cha thấy đó là ý Chúa qua hành vi vâng lời này. Trước khi
trả lời vào câu hỏi, cha xin phép nói vài lời về đức vâng lời. Khi thánh Phaolô
muốn nói với chúng ta về mầu nhiệm Chúa Kitô, ngài dùng lời này; khi ngài muốn
nói đến sự phong phú của Chúa Kitô, ngài nói: "Người đã vâng lời cho đến
chết và chết trên thập giá" (cf. Pl
2, 8). Chúa đã hạ mình xuống. Ngài đã vâng lời. Mầu nhiệm của Chúa Kitô là mầu
nhiệm của vâng lời, và vâng lời là sinh hoa kết quả phong phú. Và đúng vậy, giống
như tất cả mọi đức tính, giống như trong tất cả lãnh vực thần học đều có nói đến
khuynh hướng tạo nên một thói quen do kỹ luật. Nhưng đức vâng lời trong đời sống
tận hiến là một huyền nhiệm.
Cũng như cha đã
nói người phụ nữ tận hiến là hình ảnh của Mẹ Maria và của Giáo hội, chúng ta có
thể nói đức vâng lời là nên giống Chúa Giêsu trên con đường Ngài muốn đi. Và
chúng ta đã thấy hoa trái của nó. Cha cám ơn linh mục Gaetano về chứng tá của
mình trên điểm này, bởi vì chúng ta nói rất nhiều về đức vâng lời – trước tiên
là đối thoại, đúng, tất cả mọi chuyện đều tốt, nó không xấu – nhưng thế nào là
vâng lời? Chúng ta hãy xem thư thánh Phaolô gởi tín hữu Philiphê đoạn 2: đó là
mầu nhiệm của Chúa Giêsu. Chính đó mới làm cho chúng ta hiểu được đức tính vâng
lời. Nó không ở trong các tu nghị miền hay vùng: ở đây chúng ta có thể đào sâu
nhưng để hiểu được thì phải nhìn vào mầu nhiệm của Chúa Giêsu.
Bây giờ chúng
ta đi vào vấn đề: đời sống tận hiến là ơn ban, ơn ban của Chúa cho Giáo hội.
Đúng vậy. Ơn ban của Chúa. Các con nói đến tính ngôn sứ: đó là ơn ban của tính
ngôn sứ. Đó chính là Chúa hiện diện, Chúa muốn hiện diện qua món quà: Ngài chọn
cả nam lẫn nữ, nhưng đó là món quà, món quà được tặng nhưng không. Thiên chức
cũng là một ơn, đó không phải là một địa vị, để qua đó mình dùng con đường này
để tiến thân. Không, đó là ơn ban được gởi đến cho tâm hồn từng người; ơn ban
cho một nhà dòng và nhà dòng này cũng là một ơn ban. Nhưng ơn ban này không phải
lúc nào cũng được yêu mến và có giá trị trong bản sắc cũng như trong chức năng
của mình. Đúng vậy. Có một khuynh hướng đồng hóa các tu sĩ tận hiến, như thử tất
cả đều giống nhau. Ở Công đồng Vatican II, đã có một đề nghị kiểu này, đồng hóa
các tu sĩ tận hiến. Không, đó là một ơn với bản sắc riêng mà Chúa cho mỗi một
người để thành lập một gia đình tu sĩ.
Và rồi có một vấn
đề: vấn đề phải biết cách thế nào để đi kèm với các tu sĩ. Thường thường trong
Giáo hội địa phương, các cộng đoàn, nhất là cộng đoàn nữ, họ thường gặp khó
khăn khi tìm người đi kèm, tìm các nhà huấn luyện, các cha linh hướng và các
cha giải tội nghiêm túc. Hoặc họ không hiểu đời sống tận hiến là như thế
nào, hoặc họ không đặt mình vào trong đặc sủng này và không muốn diễn giải
làm mất lòng nữ tu.
Chúng ta nói đến
các nữ tu gặp khó khăn nhưng các nam tu cũng có những khó khăn của họ. Cũng
không phải dễ để tìm một cha giải tội, một cha linh hướng. Cũng không phải dễ để
tìm một người có một thiện hướng ngay thẳng; và đường hướng thiêng liêng này,
tuyên xưng này không phải chỉ là một buổi nói chuyện vui vẻ giữa bạn bè chẳng
có chiều sâu; hoặc tìm những người cứng ngắc không biết rõ đâu là vấn đề, bởi
vì họ không hiểu đời sống tu hành… Trong một địa phận nọ của cha, khi các nữ tu
đến gặp cha để hỏi ý kiến, cha luôn khuyên họ: "Con nói cho cha biết,
trong cộng đoàn của con hay trong nhà dòng của con, không có một xơ nào có đủ
minh triết, một xơ sống đúng với đặc sủng của mình, một xơ nhiều kinh nghiệm
sao?… Con xin xơ đó làm linh hướng cho con! – Nhưng là một phụ nữ! – Nhưng là một
đặc sủng của các giáo dân!". Linh hướng không phải là một đặc sủng độc quyền
của các linh mục; Đó là đặc sủng của các giáo dân! Trong các tu viện nguyên
khai, các giáo dân là những nhà linh hướng lớn.
Bây giờ cha nói
đến giáo điều về đức vâng lời của Thánh Silouane, một đan tu của Núi Athos.
Ngài là thợ mộc, rồi ngài làm thủ quỹ nhưng ngài không phải là phó tế, thế mà
ngài là một nhà linh hướng cao cả! Đó là đặc sủng của các giáo dân! Và các bề
trên khi thấy trong dòng hay trong tỉnh dòng có nam nữ giáo dân nào có đặc sủng
như một nhà linh hướng thì phải tìm cách giúp họ để họ được đào tạo, để họ làm
công việc này. Điều này không phải dễ. Một đàng là linh hướng thiêng liêng, một
đàng là cha giải tội. Ở tòa giải tội, khi tôi xưng tội, tôi cảm thấy mình như bị
đánh; và rồi cha tha hết tội cho tôi và tôi đi về. Nhưng với cha linh hướng,
tôi phải nói tất cả những gì xảy ra trong tâm hồn tôi.
Tự vấn lương
tâm không phải cùng là một việc của xưng tội và của linh hướng thiêng liêng.
Khi xưng tội, mình phải tìm những điểm thiếu sót, nếu mình đã mất kiên nhẫn; nếu
mình đã cảm thấy thèm muốn: những chuyện này là những chuyện rất cụ thể. Nhưng
đối với linh hướng thiêng liêng, mình phải xét đến những gì đang xảy ra trong
tâm hồn mình, các chuyển động của tâm hồn, nếu tôi cảm thấy sầu khổ, cảm thấy mệt,
tại sao tôi buồn: đó là những chuyện phải nói với nam linh hướng hay nữ linh hướng.
Đúng là phải như vậy. Các bề trên có trách nhiệm tìm ai trong cộng đoàn, trong
dòng, trong tỉnh dòng là người có đặc sủng này, giao cho họ sứ vụ này, đào tạo
họ và giúp họ trong việc này.
Đi kèm trên con
đường này là cùng đi từng bước một với người anh chị em tận hiến. Tôi nghĩ về
điểm này chúng ta chưa được trưởng thành. Chúng ta chưa chín chắn trên điểm này
vì hướng dẫn thiêng liêng có được là do biết nhận định. Nhưng khi con đứng trước
các nam, nữ tu sĩ tận hiến, những người không biết nhận định những gì đang xảy
ra trong tâm hồn mình thì người đó thiếu được hướng dẫn thiêng liêng. Và vì thế
chỉ những người có được minh triết mới có thể làm được. Nhưng cũng phải được
đào tạo! Ngày nay, nếu chỉ có thiện ý thôi cũng không đủ vì thế giới ngày nay rất
phức tạp và khoa nhân văn cũng giúp chúng ta rất nhiều, nhưng không nên rơi vào
chủ nghĩa tâm lý vì khoa nhân văn giúp chúng ta thấy được con đường. Đào tạo họ
với các bài vở của các nhà hướng dẫn thiêng liêng lớn nhất, đó là các đan sĩ.
Cha không biết con có đọc các tác phẩm của các đan sĩ nguyên khai: bao nhiêu là
minh triết để hướng dẫn thiêng liêng chúng ta có thể tìm thấy ở đó! Quan trọng
là đào tạo họ với các tác phẩm này. Làm sao tái khám phá nguồn tài liệu phong
phú này?
Đời sống tận hiến
trong 80% trường hợp đều mang khuôn mặt phụ nữ: đúng vậy, có nhiều phụ nữ tận
hiến hơn đàn ông. Làm thế nào để có thể nâng giá trị của phụ nữ, đặc biệt là
các nữ tu tận hiến trong Giáo hội? Cha lặp lại một chút điều cha muốn nói: giao
cho các phụ nữ tận hiến trách vụ mà nhiều người nghĩ chỉ dành riêng cho các
linh mục; và cũng thánh hóa hình ảnh người phụ nữ tận hiến là khuôn mặt của
Giáo hội, Mẹ chúng ta và Maria, Mẹ chúng ta. Có nghĩa là phải đi trên con đường
của tình mẫu tử; và tình mẫu tử không phải là tình chỉ dành cho con cái mình
sinh ra! Tình mẫu tử là đi theo sự lớn lên; tình mẫu tử là ngồi hàng giờ bên cạnh
người bệnh, bên cạnh đứa con bị đau, bên cạnh người anh chị em bị đau; đó là để
đời mình sống trong tình yêu, trong tình yêu dịu dàng này của tình mẫu tử. Trên
con đường này, chúng ta sẽ thấy nhiều hơn nữa vai trò của phụ nữ trong Giáo hội.
Linh mục
Gaetano cũng đã đề cập đến các chủ đề khác nhau, vì thế cha thấy cũng khó trả lời
tất cả… Nhưng khi có người nói với cha: "Không! Trong Giáo hội, phụ nữ phải
đứng đầu các ban bộ của giáo triều chẳng hạn!". Đúng, có thể được, trong một
vài ban bộ có thể được; nhưng điều con đòi hỏi, đó chỉ là đơn thuần chức vụ của
một công chức. Không phải vậy là tái khám phá vai trò của phụ nữ trong Giáo hội.
Sâu xa hơn và chúng ta sẽ đi trên con đường này. Đúng, phụ nữ làm được những
chuyện này, họ được cổ động – hiện nay chúng ta đã có một nữ viện trưởng ở
Rôma, thật là tốt! -; nhưng đây không phải là một chiến thắng. Không, không.
Đây là một cái gì còn lớn hơn nữa, một cái gì trong chức năng; nhưng cốt tủy là
vai trò của phụ nữ – cha nói điều này không mang tính thần học – nhưng là làm
sao để nói lên được tài năng của phụ nữ. Khi chúng ta xử lý một vấn đề giữa đàn
ông với nhau, chúng ta đi đến một kết luận, nhưng cũng cùng một vấn đề, nếu
chúng ta làm việc với phụ nữ, chúng ta sẽ có một kết luận khác. Kết luận này sẽ
cùng đi một hướng nhưng nó phong phú hơn, mạnh hơn, trực giác hơn. Chính vì thế
phụ nữ trong Giáo hội phải có vai trò này; phải nói rõ, phải giúp để làm rõ rất
nhiều phương cách của tài năng phụ nữ này.
Cha tin qua các
điều này cha đã có thể trả lời cho câu hỏi của con và cho các câu hỏi khác. Còn
về tài năng của phụ nữ, cha đã nói đến nụ cười, đến lòng kiên nhẫn trong đời sống
cộng đoàn và cha muốn nói vài lời về một nữ tu 97 tuổi mà cha kính phục: xơ đã
97 tuổi… Xơ ở đó và cha đang thấy rõ. Xin xơ giơ tay lên để mọi người có thể thấy
xơ… Cha chỉ trao đổi hai, ba chữ với xơ, xơ nhìn cha với đôi mắt trong sáng, với
nụ cười của một nữ tu, của một bà mẹ, của một bà nội-ngoại. Nơi xơ, cha muốn
vinh danh sự bền đổ trong đời sống tận hiến. Có người nghĩ rằng đời sống tận hiến
là thiên đàng trần thế. Không! Có thể đó là lò luyện ngục… Nhưng không phải
thiên đàng! Không phải dễ dàng để đi tiếp tục. Khi cha thấy một người đi trọn
cuộc đời tận hiến của mình, cha tạ ơn Chúa. Qua xơ, ma xơ của cha, cha xin cám
ơn tất cả nam nữ tu sĩ tận hiến. Xin cám ơn hết lòng.
Nguyễn Tùng Lâm
chuyển dịch