Thánh Gio-a-kim và
Thánh Anna
(Ngày 26-7)
Thánh Gio-a-kim và Thánh
Anna là hai vị Thánh vô cùng nổi tiếng, vì các Ngài là song thân của Đức Maria
và là ông bà ngoại của Chúa Giê-su. Mặc dù là hai nhân vật quan trọng và nổi
tiếng như vậy, nhưng cả bốn sách Tin Mừng và toàn bộ Tân Ước đều không đề cập
gì tới các Ngài. Chúng ta biết về các Ngài chủ yếu là qua các sách Ngụy Thư.
Vào khoảng năm 150 xuất hiện một cuốn Ngụy Thư với tên gọi là „Tin
Mừng theo Thánh Gia-cô-bê“. Cuốn sách này kể rằng, Thánh Gio-a-kim là
một cụ già đạo đức, giầu có và rộng rãi. Cụ sống cùng vợ là bà Anna ngay tại
Giê-ru-sa-lem. (Thánh Gio-an Damascus cho rằng, các Ngài sống gần ngay „Cổng
Chiên“ của Đền Thờ Giê-ru-sa-lem). Theo một số truyền thuyết khác, thì Thánh
Gio-a-kim là một vị Tư Tế cao niên xuất thân từ dòng tộc Lê-vi. Cũng có truyền
thuyết cho rằng, cụ thuộc dòng tộc Giu-đa và là hậu duệ của vua Đa-vít.
„Tin Mừng theo Thánh Gia-cô-bê“ kể
lại rằng, một lần kia khi Gio-a-kim đến dâng của lễ trong đền thờ thì đã bị vị
Thượng Tế từ chối với lý do là Cụ không có người nối dõi tông đường. Vì thế,
Gio-a-kim đã đi vào sa mạc và sống một mình ở đó với bầy chiên. Tại đây, một
Thiên Thần đã hiện ra với Cụ lúc Cụ đang ở bên cạnh bầy chiên trên cánh đồng
cỏ. Sau đó vị Thiên Thần lại hiện ra với Cụ bà Anna khi Cụ Bà đang ở nhà. Thiên
Thần ra lệnh cho hai Cụ phải tái gặp gỡ nhau. Thế là hai Cụ đã hẹn gặp nhau tại
cổng vàng của đền thờ, và rồi sau đó Hại Cụ lại về chung sống với nhau. Không
lâu sau, hai Cụ đã sinh ra đứa con của lời hứa, tức Đức Maria.
Sử gia Sophronius – người
thành Giê-ru-sa-lem -, và Thánh Gio-an Damacus đều tường thuật về ngôi nhà nơi
Đức Maria được sinh ra tại Giê-ru-sa-lem. Tuy nhiên, có một cuốn sách được gọi
là „Tin
Mừng về cuộc sinh nhật của Đức Maria“, cuốn sách này xuất hiện vào
khoảng cuối thế kỷ thứ 5 hoặc đầu thế kỷ thứ 6, và thực ra, hầu như là một bản
sao của cuốn „Tin
Mừng theo Thánh Gia-cô-bê“, thì lại cho rằng, Nazaret mới là nơi sinh
của Đức Maria. Theo sử gia Epiphanios Salamis, Thánh Gio-a-kim qua đời vào lúc
80 tuổi sau khi Đức Maria đã dâng mình vào trong Đền Thờ.
Đối với Giáo hội Hy-lạp
thì Epiphanios Salamis đã biên tập lại các truyền thuyết của Ngụy Thư. Tại
Phương Tây, truyền thuyết này trước tiên đã bị từ chối bởi Thánh Augustinô và
Thánh Hieronymô, nhưng rốt cuộc lại được chấp nhận. Những nhân vật quan trọng
trong việc đẩy cao những truyền thuyết này là Roswitha Gandersheim, Fulbert
Chartres, Vinzenz Beauvais và cuốn Legenda aurea (tức cuốn Truyền Thuyết Vàng)
của Jacobus de Voragine – một Linh mục Dòng Đa-minh.
Vào năm 1854, Đức Thánh
Cha Pi-ô IX đã công bố Tín Điều về sự thụ thai vô nhiễm Nguyên Tội của Đức
Maria. Như vậy, không chỉ Chúa Ki-tô được thụ thai vô nhiễm nguyên tội, nhưng
cả Đức Maria nữa cũng được như thế. Theo Giáo lý của Hội Thánh Công giáo, tầm
quan trọng trong cuộc thụ thai của Chúa Ki-tô chính là sự thụ thai nhờ vào sức
mạnh của Chúa Thánh Thần và sự trinh nguyên vẹn tuyền của Đức Maria – Mẹ Thiên
Chúa – trước, trong và sau khi sinh. Trong cuộc thụ thai của Đức Maria bởi bà
Anna, sự cộng tác của Cụ Gio-a-kim là điều không thể nghi ngờ, nhưng điều đặc
biệt nằm ở chỗ là, Thiên Chúa đã bảo vệ Đức Maria khỏi tội Nguyên Tổ ngay từ
khoảnh khắc đầu tiên của cuộc đời Mẹ.
Trước đây Giáo hội mừng
kính Thánh Gio-a-kim vào ngày 16 tháng 08, nhưng kể từ ngày cải tổ Lịch Phụng
Vụ tới giờ, Giáo hội đã mừng chung cả Thánh Gio-a-kim và Thánh Anna vào cùng
một ngày là ngày 26 tháng 07 với Lễ bậc III, tức Lễ Nhớ buộc. Còn Giáo hội
Chính thống thì mừng kính Thánh Gio-a-kim vào ngày mồng 09 tháng 09.
Lm Đa-minh Thiệu O.Cist