Thời
Sự Tài Chính Tại Vatican
Trong
những ngày này, vấn đề tài chính của Vatican lại được dư luận báo chí quốc tế
nói đến. Trong bối cảnh đó vai trò quan trọng đặc biệt của Cơ quan quản trị tài
sản của Tòa Thánh thu hút sự chú ý của dư luận cách đặc biệt.
G. Trần Đức Anh O.P – Vatican News 13 tháng mười một 2021
Thực
vậy, trong tuần qua, tờ “Finance Times”, Thời báo Tài chính, số ra ngày 8/11,
đưa tin Vatican sẽ bị lỗ 117 triệu Euro khi bán trọn bất động sản sang trọng ở
đại lộ Sloane, London, cho công ty tài chính Mỹ Bain Capital với giá khoảng 233
triệu Euro. Việc bán này đang được tiến hành. Vatican đã mua căn nhà này qua
nhiều giai đoạn từ năm 2014 với giá tổng cộng 350 triệu Euro. Vì thế khi bán đi
như vậy sẽ bị lỗ 117 triệu.
Việc
mua căn nhà này ở trung tâm vụ tai tiếng tài chính ở Vatican đưa tới vụ tái xét
xử từ ngày 17/11 sắp tới 10 bị can trong đó có ĐHY Angelo Becciu, nguyên Phụ tá
Quốc vụ khanh Tòa Thánh. Họ bị cáo về tội biển thủ và gian lận.
Cùng
thời với những tin tức trên đây, Vatican News tiếng Ý đã đăng bài phỏng vấn Đức
Cha Nunzio Galantino, Chủ tịch cơ quan quản trị tài sản của Tòa Thánh, gọi tắt
là APSA (Amministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica) về sứ mạng,
đường hướng và cơ cấu hoạt của cơ quan này, một cơ quan đã được ĐTC Phanxicô
cải tổ sâu rộng để làm cho việc quản trị tài sản của Tòa Thánh được minh bạch,
tránh những vụ tai tiếng xảy ra nhiều lần cho đến nay.
Thân
thế Đức cha Galantino
Đức cha
Galantino năm nay 73 tuổi (1948), không được đào tạo trong ngành quản trị và
càng không phải là một chuyên gia về kinh tế hoặc tài chính, nhưng nay ngài
đứng đầu cơ quan thuộc hàng quan trọng nhất của Tòa Thánh về phương diện tài
chính: quản lý ngân quỹ, các bất động sản và các tài sản khác của Tòa Thánh,
đồng thời có nhiệm vụ cung cấp cho Tòa Thánh với tất cả các cơ quan phụ thuộc
các phương tiện vật chất để chu toàn sứ vụ, cụ thể là trả lương cho khoảng 5
ngàn nhân viên của Tòa Thánh.
Đức Cha
Galantino sinh tại làng Cerignola thuộc tỉnh Foggio nam Italia, thụ phong linh
mục năm 1972, khi được 24 tuổi, và hai năm sau tốt nghiệp triết học, rồi làm
giáo sư tại đại chủng viện miền Benevento 4 năm, trước khi đi học tại Phân khoa
Giáo hoàng về thần học ở Napoli, và đậu tiến sĩ thần học tín lý tại đây năm
1985 với luận án tựa đề “Lịch sử tính như sự trung thành với trái đất trong
Dietrich Bonhoeffer”, một mục sư Tin Lành nổi tiếng của Đức, chết trong trại
tập trung. Sau đó cha Galantino làm giáo sư tại Phân khoa thần học Napoli. Suốt
trong thời gian theo học và giảng dạy, từ 1977 đến 2011, Cha Galantino vẫn làm
cha sở giáo xứ thánh Phanxicô Assisi ở làng quê của ngài.
Tháng
11 năm 2011, cha Galantino được ĐGH Biển Đức 16 bổ nhiệm làm giám mục giáo phận
Cassano all'Jonio, một giáo phận nhỏ chỉ 103 ngàn tín hữu Công Giáo và Cassano
chỉ hơn 16 ngàn dân cư. Nhưng trong nhiệm vụ này, Đức Cha Galantino đã “lọt mắt
xanh” của ĐTC Phanxicô và tháng 12 năm 2013, ngài được bổ nhiệm làm Tổng thư ký
HĐGM Italia, và 4 năm sau đó, ngày 26/6/2018, Đức cha được chọn làm Chủ tịch Cơ
quan quản trị tài sản của Tòa Thánh. Theo Tông hiến “Mục Tử nhân lành” do ĐTC
Gioan Phaolô 2 ban hành hồi cuối tháng 6 năm 1988, Chủ tịch Cơ quan APSA là
Hồng Y. Nhưng cho đến nay, ĐTC Phanxicô vẫn giữ Đức cha Galantino là một giám
mục.
Gia
tăng quyền hạn của APSA
Từ
trước đến nay, trong Phủ Quốc vụ khanh Tòa Thánh, có một ban tài chính quản lý
ngân khoản gọi là “Đồng tiền Thánh Phêrô”, dưới sự điều động của Đức TGM Phụ tá
Quốc Vụ khanh, và trực thuộc Đức Thánh Cha, không phải bá cáo cho cơ quan nào
khác. Ban tài chính này cũng dùng một phần số tiền đó để đầu tư, gia tăng khả
năng tài chính để Đức Thánh Cha có thể chi dụng vào các hoạt động bác ái và các
nhu cầu khác do ngài quyết định. Chính vì thế mới đây, ĐHY George Pell, nguyên
bộ trưởng kinh tế của Tòa Thánh, nói rằng giả sử ngài có quyền can thiệp vào vụ
này thì đã tránh được việc dùng “Đồng tiền Thánh Phêrô” đầu tư vào việc mua căn
nhà sang trọng ở London.
Hôm
28/12 năm ngoái (2020), Đức Thánh Cha đã ban hành Tự sắc tựa đề “Một công việc
tổ chức tốt đẹp hơn” (Una migliore organizzazione) với những quy luật rõ ràng
về việc quản trị các ngân khoản trước đây thuộc quyền quản lý của Phủ Quốc vụ
khanh Tòa Thánh. Thật ra vấn đề này đã được Đức Thánh Cha Phanxicô quyết định
trong thư đề ngày 25/8/2020, theo đó tất cả các khoản tiền cho đến nay do Phủ
Quốc vụ khanh quản lý, cần được nhập vào kết toán chi thu của Tòa Thánh và do
Cơ quan quản trị tài sản của Tòa Thánh quản lý, với sự kiểm soát của Bộ Kinh
Tế.
Từ nay
Phủ Quốc vụ khanh cũng phải hoạt động theo ngân sách đã được phê chuẩn, giống
như các cơ quan khác của Tòa Thánh, ngoại trừ những vấn đề mật, được đệ trình
và phê chuẩn do một Ủy ban đặc nhiệm về việc này.
Nội
dung luật mới
Tự sắc
mới Đức Thánh Cha ban hành ngày 28/12/2020, như một luật gồm 4 điều khoản, quy
định chi tiết hơn việc quản lý các ngân khoản trước đây thuộc quyền quản lý của
Phủ Quốc vụ khanh Tòa Thánh, trong đó có “Đồng tiền Thánh Phêrô”, ngân khoản
riêng tùy ý Đức Thánh Cha sử dụng, thuộc vào số tiền do các tín hữu dâng cúng.
Tự sắc
nhắm giảm bớt số những vị trách nhiệm về kinh tế của Tòa Thánh và tập trung
việc quản trị, quản lý và những quyết định kinh tế và tài chính trong các cơ
quan tương ứng.
Phỏng
vấn Đức Cha Galantino
Trong
cuộc phỏng vấn dành cho Đài Vatican hôm 8/11 vừa qua Đức Cha Galantino cho biết
sự tập trung quản lý tài chính như ĐTC Phanxicô mong muốn chỉ là phần cuối
trong một tiến trình rộng rãi và quan trọng hơn nhiều đã khởi sự từ thời ĐGH
Biển Đức 16: đây là một tiến trình hữu lý hóa nhắm đạt tới sự minh bach và kiểm
soát tất cả những gì liên quan đến việc quản trị và điều hành các tài nguyên
của Tòa Thánh, không còn có cơ quan hoặc lãnh vực nào được miễn chuẩn khỏi sự
kiểm soát. Đức Cha nói: “Tất cả chúng tôi phải đảm bảo một sự quản lý minh
bạch, có khả năng chuyên môn và hữu hiệu, về phương diện lượng cũng như phẩm”.
Kết
toán tài chính
APSA
được thành lập cách đây 54 năm (1967) và theo chiều hướng quản trị minh bạch.
Ngày 24/7 năm nay, lần đầu tiên cơ quan APSA công bố cho công chúng bản tóm
lược báo cáo tài chính, thay vì chỉ trình bày cho các cơ quan kiểm soát để phê
chuẩn như cho đến bấy giờ.
Đức Cha
Galantino cho biết trong năm 2020, vì đại dịch, lợi nhuận của APSA chỉ được gần
51 triệu Euro. Số tiền đầu tư tương đương với 1 tỷ 778 triệu Euro. Mức đóng góp
của APSA cho các cơ quan trung ương Tòa Thánh bị giảm sút một nửa: từ 41 triệu
xuống còn 20 triệu.
Bá cáo
cũng cho biết về các bất động sản: cơ quan APSA hiện quản trị 4051 bất động sản
của Tòa Thánh ở Italia, trong số này 92% ở thành phố và tỉnh.
Tại
Roma, đại dịch đã ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động trong lãnh vực này,
nhưng APSA đã đáp ứng tình trạng khó khăn. Ví dụ hồi tháng 3 năm ngoái, giữa
tình trạng khẩn cấp vì Covid-19, APSA đã quyết định giảm tiền thuê các bất động
sản của Vatican từ 30 đến 50% tùy theo hoạt động.
Đức Cha
Galantino nói rằng APSA đang có dự án làm cho các bất động sản bỏ không có thể
sinh lợi, bằng cách chỉnh trang chúng thành 100 căn hộ với sự can dự của các cơ
quan địa ốc. Công tác chỉnh trang và chia lô này dự kiến sẽ bắt đầu từ tháng
giêng năm tới, 2022.
Ngoài
ra, trong năm ngoái, APSA đã trả cho thành phố Roma số tiền thuế là 5 triệu 950
ngàn Euro (IMU) và 2 triệu 880 ngàn Euro thuế lợi tức (IRES).
Tính
đến cuối năm ngoái (2020) tiền đầu tư của APSA là 1 tỷ 778 triệu Euro, với lợi
nhuận đạt được là 1,53%.
APSA
hiện có 102 nhân viên, và cơ quan này có kế hoạch 3 năm giúp đạt tới hiệu năng
và hiệu quả nhờ sự dấn thân của mỗi nhân viên trong bầu không khí minh bạch và
cộng tác, với ý thức rằng APSA có nhiệm vụ bảo tồn, cải tiến và làm cho gia sản
được Tòa Thánh ủy thác sinh lợi.